## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế, xã hội thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, việc giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên đại học trở nên cấp thiết nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và năng lực cần thiết để bảo vệ Tổ quốc. Tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh, Đại học Thái Nguyên, với tổng số 220 người tham gia khảo sát (20 giảng viên và 200 sinh viên), việc đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực được xem là một giải pháp đổi mới quan trọng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng và đề xuất các biện pháp đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo hướng tiếp cận năng lực, tập trung vào học phần Quân sự chung, chiến thuật và kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Thái Nguyên trong năm 2019, với ý nghĩa nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo Nghị quyết số 44/NQ-CP ngày 09/6/2014 của Chính phủ về đổi mới phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

- **Lý thuyết đánh giá theo năng lực (Competency-Based Assessment - CBA):** Đánh giá dựa trên tiêu chí và chứng cứ thực tế về năng lực của người học trong việc thực hiện nhiệm vụ cụ thể, tập trung vào kết quả đầu ra.
- **Mô hình cấu trúc năng lực:** Bao gồm năng lực hiểu, năng lực làm và năng lực ứng xử, thể hiện qua kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học.
- **Tiếp cận năng lực trong giáo dục:** Chuyển đổi từ đánh giá nội dung sang đánh giá kết quả đầu ra, nhấn mạnh khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn.
- **Các khái niệm chính:** Đánh giá, kiểm tra, kết quả học tập, năng lực, tiếp cận năng lực, phương pháp đánh giá, công cụ đánh giá.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Thu thập từ khảo sát 220 đối tượng gồm 20 giảng viên và 200 sinh viên tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Thái Nguyên.
- **Phương pháp thu thập dữ liệu:** Bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát thực tế quá trình học tập và thi kết thúc học phần, tham khảo ý kiến chuyên gia.
- **Phương pháp phân tích:** Thống kê mô tả, phân tích định tính và định lượng, so sánh mức độ nhận thức và thực hiện đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực.
- **Timeline nghiên cứu:** Thực hiện trong năm 2019, từ khảo sát thực trạng đến đề xuất biện pháp và khảo sát tính khả thi.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về đánh giá theo tiếp cận năng lực:** 85% giảng viên và 78% sinh viên nhận thức đúng về mục đích và vai trò của đánh giá kết quả học tập theo năng lực.
- **Thực trạng áp dụng phương pháp đánh giá:** Khoảng 65% giảng viên thường xuyên sử dụng phương pháp kiểm tra thực hành và vấn đáp kết hợp, trong khi chỉ 50% sinh viên cảm nhận được sự đa dạng trong phương pháp đánh giá.
- **Khó khăn trong đánh giá:** 70% giảng viên gặp khó khăn trong việc xây dựng công cụ đánh giá phù hợp với tiêu chí năng lực; 60% sinh viên gặp khó khăn trong tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng.
- **Hiệu quả đánh giá:** Kết quả học tập theo tiếp cận năng lực giúp sinh viên nâng cao kỹ năng thực hành, đặc biệt kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK, với tỷ lệ đạt yêu cầu kỹ năng thực hành đạt khoảng 75%.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những khó khăn chủ yếu do thiếu công cụ đánh giá chuẩn hóa và sự chưa đồng bộ trong quy trình đánh giá. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng đánh giá theo năng lực tại Trung tâm còn hạn chế về mặt phương pháp và công cụ, nhưng đã có bước tiến rõ rệt trong nhận thức và thực hành. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh mức độ nhận thức và áp dụng phương pháp đánh giá giữa giảng viên và sinh viên, cũng như bảng thống kê tỷ lệ sinh viên đạt kỹ năng thực hành. Ý nghĩa của nghiên cứu là làm rõ vai trò của đánh giá theo tiếp cận năng lực trong nâng cao chất lượng đào tạo quốc phòng và an ninh, góp phần đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực người học.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng và công khai tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá:** Thiết lập bộ tiêu chuẩn rõ ràng, minh bạch về năng lực cần đạt, áp dụng trong vòng 6 tháng tới, do Ban Giám đốc Trung tâm chủ trì.
- **Đa dạng hóa phương pháp đánh giá:** Kết hợp kiểm tra thực hành, vấn đáp, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng nhằm tăng tính khách quan và toàn diện, triển khai trong năm học tiếp theo, do giảng viên và tổ chuyên môn thực hiện.
- **Phát triển công cụ đánh giá chuẩn hóa:** Thiết kế bảng kiểm, thang đánh giá và rubric phù hợp với từng năng lực, hoàn thiện trong 9 tháng, phối hợp với chuyên gia giáo dục và cán bộ quản lý.
- **Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giảng viên:** Nâng cao năng lực xây dựng và áp dụng phương pháp đánh giá theo năng lực, tổ chức các khóa tập huấn định kỳ hàng năm.
- **Khuyến khích sinh viên tham gia tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng:** Tạo môi trường học tập tích cực, phát triển kỹ năng tự học và phản hồi, áp dụng ngay trong các khóa học hiện tại.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục quốc phòng:** Nắm bắt phương pháp đánh giá theo năng lực để nâng cao hiệu quả giảng dạy và quản lý.
- **Sinh viên ngành giáo dục và quốc phòng:** Hiểu rõ tiêu chí đánh giá, nâng cao kỹ năng tự học và tự đánh giá.
- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực trong lĩnh vực giáo dục quốc phòng.
- **Các cơ sở đào tạo đại học, cao đẳng:** Áp dụng mô hình và biện pháp đánh giá để cải tiến chương trình đào tạo, đặc biệt trong các môn học thực hành.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Đánh giá theo tiếp cận năng lực là gì?**  
Là phương pháp đánh giá dựa trên tiêu chí năng lực thực tế của người học trong việc thực hiện nhiệm vụ, tập trung vào kết quả đầu ra và khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng.

2. **Tại sao cần đổi mới đánh giá kết quả học tập theo hướng năng lực?**  
Để phù hợp với yêu cầu phát triển xã hội hiện đại, giúp người học không chỉ biết mà còn biết làm, nâng cao kỹ năng thực hành và tư duy phản biện.

3. **Phương pháp đánh giá nào hiệu quả nhất trong giáo dục quốc phòng?**  
Phương pháp kiểm tra thực hành kết hợp với vấn đáp, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng được đánh giá cao vì phản ánh chính xác năng lực thực tế của sinh viên.

4. **Làm thế nào để xây dựng công cụ đánh giá phù hợp?**  
Cần dựa trên tiêu chuẩn năng lực rõ ràng, sử dụng bảng kiểm, thang đánh giá và rubric, đồng thời thử nghiệm và điều chỉnh dựa trên phản hồi của người học và giảng viên.

5. **Sinh viên có thể tự đánh giá như thế nào?**  
Sinh viên sử dụng tiêu chí do giảng viên cung cấp để tự nhận xét về kiến thức, kỹ năng và thái độ của bản thân, từ đó xác định điểm mạnh, điểm yếu và kế hoạch học tập cải thiện.

## Kết luận

- Đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Thái Nguyên đã nâng cao nhận thức và thực hành của giảng viên và sinh viên.  
- Phương pháp kiểm tra thực hành và đánh giá đa dạng giúp phản ánh chính xác năng lực thực tế của sinh viên.  
- Việc xây dựng công cụ đánh giá chuẩn hóa và đào tạo giảng viên là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đánh giá.  
- Các biện pháp đề xuất có tính khả thi và cần được triển khai đồng bộ trong thời gian tới.  
- Khuyến khích sự tham gia tích cực của sinh viên trong tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng để phát triển kỹ năng tự học và phản hồi.

**Hành động tiếp theo:** Các đơn vị liên quan cần phối hợp xây dựng tiêu chuẩn đánh giá, tổ chức tập huấn và áp dụng các biện pháp đổi mới trong năm học tới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện đại.