Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong cung ứng dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) trở thành nhiệm vụ cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Tại quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh, tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến năm 2022 đạt khoảng 47,43%, trong đó hồ sơ mức độ 4 chiếm 40,38%, phản ánh sự phát triển nhưng vẫn còn nhiều thách thức trong việc hoàn thiện hoạt động cung ứng DVCTT mức độ 3, 4. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng cung ứng DVCTT mức độ 3, 4 tại UBND quận Tân Phú trong giai đoạn 2021-2022, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận về cung ứng DVCTT mức độ 3, 4, đánh giá thực trạng tại quận Tân Phú và đề xuất giải pháp hoàn thiện hoạt động cung ứng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào quy trình cung ứng DVCTT mức độ 3, 4 của UBND quận Tân Phú, với dữ liệu thu thập trong hai năm 2021-2022. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc góp phần nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ công trực tuyến, tăng cường sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý công hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết cung ứng dịch vụ công: Dịch vụ công được hiểu là các hoạt động phục vụ lợi ích chung của xã hội, do Nhà nước trực tiếp hoặc ủy quyền thực hiện, nhằm đảm bảo công bằng xã hội và phát triển ổn định.
  • Mô hình cung ứng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4: Theo Nghị định số 43/2011/NĐ-CP, mức độ 3 cho phép người dân nộp hồ sơ trực tuyến và nhận kết quả trực tiếp, mức độ 4 bổ sung thanh toán trực tuyến và nhận kết quả qua môi trường điện tử hoặc bưu chính.
  • Khái niệm về cải cách hành chính và chính quyền điện tử: Tập trung vào việc ứng dụng CNTT để nâng cao hiệu quả quản lý, minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong giao dịch hành chính.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cung ứng DVCTT: Bao gồm yếu tố khách quan như hạ tầng kỹ thuật, môi trường pháp lý, thói quen người dùng; và yếu tố chủ quan như trình độ cán bộ công chức, hệ thống phần mềm và cơ sở dữ liệu.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

  • Thu thập dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp, phân tích các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo của UBND quận Tân Phú, các nghiên cứu khoa học liên quan đến DVCTT.
  • Phương pháp điều tra xã hội học: Sử dụng bảng hỏi khảo sát mức độ hài lòng của người dân, tổ chức khi sử dụng DVCTT tại quận Tân Phú, với đối tượng là người dân đã sử dụng dịch vụ trong năm 2021-2022.
  • Phân tích SWOT: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong hoạt động cung ứng DVCTT mức độ 3, 4 tại UBND quận Tân Phú.
  • Phân tích số liệu thống kê: Sử dụng số liệu về tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến, số lượng dịch vụ công trực tuyến được cung cấp, mức độ hài lòng của người dân để đánh giá thực trạng.

Cỡ mẫu khảo sát được lựa chọn phù hợp với quy mô dân số và số lượng người sử dụng DVCTT tại quận, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4: Năm 2021, UBND quận Tân Phú cung cấp 26 DVCTT (25 mức độ 3, 1 mức độ 4), năm 2022 tăng lên 52 DVCTT (18 mức độ 3, 34 mức độ 4), trong đó có 23 dịch vụ mới và 10 dịch vụ được nâng cấp từ mức độ 3 lên 4. Điều này cho thấy sự phát triển rõ rệt trong việc mở rộng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

  2. Tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến ổn định nhưng chưa tăng trưởng mạnh: Tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến năm 2022 là 47,43%, giảm nhẹ 0,67% so với năm 2021 (48,11%). Nguyên nhân chủ yếu do ảnh hưởng của dịch COVID-19 năm 2021 khiến việc giải quyết hồ sơ trực tuyến được đẩy mạnh hơn.

  3. Chất lượng hạ tầng kỹ thuật và phần mềm còn hạn chế: Một số thiết bị, đường truyền tại các điểm tiếp nhận đã xuống cấp, chưa đáp ứng tốt yêu cầu xử lý hồ sơ trực tuyến. Hệ thống phần mềm còn tồn tại một số bất cập ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng và hiệu quả xử lý hồ sơ.

  4. Trình độ CNTT của cán bộ công chức chưa đồng đều: Một bộ phận cán bộ còn hạn chế kỹ năng sử dụng phần mềm, chưa chủ động đổi mới tư duy làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ và hướng dẫn người dân sử dụng DVCTT.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy UBND quận Tân Phú đã có những bước tiến quan trọng trong việc cung ứng DVCTT mức độ 3, 4, thể hiện qua việc tăng gấp đôi số lượng dịch vụ trực tuyến và duy trì tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến gần 50%. Tuy nhiên, sự giảm nhẹ tỷ lệ hồ sơ trực tuyến năm 2022 phản ánh những khó khăn trong việc duy trì thói quen sử dụng dịch vụ trực tuyến của người dân, phần lớn vẫn ưu tiên phương thức truyền thống do tâm lý e ngại và hạn chế về kỹ năng CNTT.

So sánh với các địa phương như quận Hải Châu (Đà Nẵng) và quận Nam Từ Liêm (Hà Nội), nơi có tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt trên 50-80%, quận Tân Phú còn nhiều tiềm năng để phát triển. Các kinh nghiệm thành công tại các địa phương này như tổ chức tuyên truyền đa dạng, thành lập tổ công nghệ số cộng đồng, hỗ trợ thanh toán không dùng tiền mặt, và đào tạo cán bộ công chức có thể được áp dụng để nâng cao hiệu quả cung ứng DVCTT tại Tân Phú.

Việc đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, nâng cấp phần mềm, cải thiện môi trường pháp lý và nâng cao trình độ CNTT cho cán bộ công chức là những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dịch vụ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng dịch vụ công trực tuyến và tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến qua các năm, cũng như bảng đánh giá mức độ hài lòng của người dân theo các tiêu chí tiếp cận, thời gian xử lý, và thái độ phục vụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân và doanh nghiệp

    • Tổ chức các chiến dịch truyền thông đa dạng qua mạng xã hội, truyền hình, và các tổ chức cộng đồng.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ sử dụng DVCTT lên trên 60% trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp với các phường và tổ công nghệ số cộng đồng.

  2. Nâng cao năng lực và kỹ năng CNTT cho cán bộ công chức

    • Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn thường xuyên về sử dụng phần mềm, kỹ năng giao tiếp trực tuyến.
    • Mục tiêu: 100% cán bộ công chức trực tiếp xử lý hồ sơ thành thạo phần mềm DVCTT trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nội vụ quận phối hợp với Trung tâm CNTT thành phố.

  3. Cải thiện hạ tầng kỹ thuật và nâng cấp hệ thống phần mềm

    • Đầu tư nâng cấp thiết bị, đường truyền internet tại bộ phận một cửa và các điểm công cộng.
    • Nâng cấp phần mềm để tăng tính ổn định, bảo mật và thân thiện với người dùng.
    • Mục tiêu: Giảm tỷ lệ lỗi hệ thống xuống dưới 2% trong 18 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án CNTT quận phối hợp với nhà cung cấp dịch vụ.

  4. Tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn cho người dân khi sử dụng DVCTT

    • Thiết lập tổng đài hỗ trợ, tổ công nghệ số cộng đồng hướng dẫn trực tiếp tại các phường.
    • Mục tiêu: Giảm 30% số lượng phản ánh khó khăn trong sử dụng DVCTT trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND quận, các phường và tổ công nghệ số cộng đồng.

  5. Hoàn thiện môi trường pháp lý và quy trình cung ứng dịch vụ

    • Rà soát, cập nhật các quy định, thủ tục hành chính phù hợp với thực tiễn và công nghệ mới.
    • Mục tiêu: Tăng tính minh bạch, giảm thời gian xử lý hồ sơ trung bình xuống dưới 5 ngày.
    • Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp với Sở Nội vụ và các cơ quan liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức quản lý và thực thi dịch vụ công trực tuyến

    • Lợi ích: Nắm bắt cơ sở lý luận, quy trình và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cung ứng DVCTT, từ đó nâng cao hiệu quả công việc.

  2. Lãnh đạo các cơ quan hành chính Nhà nước cấp quận, phường

    • Lợi ích: Tham khảo các giải pháp thực tiễn để chỉ đạo, điều hành và cải tiến hoạt động cung ứng dịch vụ công trực tuyến tại địa phương.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý công, Công nghệ thông tin

    • Lợi ích: Cung cấp tài liệu tham khảo về mô hình cung ứng DVCTT, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng ứng dụng CNTT trong quản lý Nhà nước.

  4. Doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ công trực tuyến

    • Lợi ích: Hiểu rõ nhu cầu, thách thức và cơ hội trong việc phối hợp với cơ quan Nhà nước để phát triển các giải pháp công nghệ hỗ trợ cung ứng dịch vụ công.

Câu hỏi thường gặp

  1. DVCTT mức độ 3 và mức độ 4 khác nhau như thế nào?
    DVCTT mức độ 3 cho phép người dân nộp hồ sơ trực tuyến và nhận kết quả trực tiếp tại cơ quan, còn mức độ 4 bổ sung thanh toán trực tuyến và nhận kết quả qua môi trường điện tử hoặc bưu chính, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.

  2. Tại sao tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến tại quận Tân Phú chưa tăng mạnh?
    Nguyên nhân chính là thói quen sử dụng dịch vụ truyền thống của người dân, hạn chế về kỹ năng CNTT, và một số bất cập về hạ tầng kỹ thuật, phần mềm cũng như sự e ngại về bảo mật thông tin cá nhân.

  3. Làm thế nào để nâng cao trình độ CNTT cho cán bộ công chức?
    Cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, tập huấn thường xuyên, đồng thời xây dựng môi trường làm việc khuyến khích đổi mới, sáng tạo và áp dụng công nghệ trong xử lý công việc.

  4. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng cung ứng DVCTT?
    Bao gồm yếu tố khách quan như hạ tầng kỹ thuật, môi trường pháp lý, thói quen người dùng; và yếu tố chủ quan như trình độ cán bộ công chức, hệ thống phần mềm, cơ sở dữ liệu và quy trình cung ứng dịch vụ.

  5. Quy trình cung ứng DVCTT tại UBND quận Tân Phú được tổ chức như thế nào?
    Quy trình gồm các bước: đăng ký, đăng nhập tài khoản; nộp hồ sơ trực tuyến; tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ; xử lý, thẩm định; trả kết quả trực tuyến hoặc trực tiếp; lưu trữ hồ sơ điện tử theo quy định pháp luật, đảm bảo minh bạch và hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về cung ứng DVCTT mức độ 3, 4, làm rõ vai trò và ý nghĩa trong cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số.
  • Thực trạng tại UBND quận Tân Phú cho thấy sự phát triển tích cực về số lượng dịch vụ và tỷ lệ hồ sơ trực tuyến, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về hạ tầng, kỹ năng và thói quen người dùng.
  • Các yếu tố khách quan và chủ quan đều ảnh hưởng đến chất lượng cung ứng DVCTT, đòi hỏi giải pháp toàn diện từ công tác tuyên truyền, đào tạo đến đầu tư kỹ thuật và hoàn thiện pháp lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả cung ứng DVCTT, hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ trực tuyến và nâng cao sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp.
  • Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và áp dụng các mô hình thành công từ các địa phương khác để hoàn thiện hoạt động cung ứng DVCTT tại quận Tân Phú trong giai đoạn tiếp theo.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý, cán bộ công chức và người dân cần tích cực tham gia, phối hợp thực hiện các giải pháp đề xuất để thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, góp phần xây dựng chính quyền điện tử hiện đại, minh bạch và hiệu quả.