Tổng quan nghiên cứu

Ngành bảo hiểm đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ huy động vốn mà còn góp phần ổn định tài chính và dự phòng rủi ro cho cá nhân, tổ chức. Tại Việt Nam, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp bảo hiểm trong việc tồn tại và phát triển bền vững. Công ty Bảo Minh Hải Phòng, thành viên của Tổng công ty Cổ phần Bảo Minh, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ, với doanh thu đóng góp khoảng 15%-17% tổng doanh thu phí của Tổng công ty. Tuy nhiên, công ty đang đối mặt với nhiều khó khăn như quy mô vốn nhỏ, trình độ quản lý hạn chế, cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng chiến lược phát triển của Bảo Minh Hải Phòng trong giai đoạn 2011-2014 và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược phát triển đến năm 2015. Nghiên cứu tập trung tại trụ sở Bảo Minh Hải Phòng, số 1 Hoàng Diệu, Hồng Bàng, Hải Phòng, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chiến lược phù hợp với đặc thù địa phương và xu thế thị trường. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị phần và phát triển bền vững cho Bảo Minh Hải Phòng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược hiện đại và truyền thống, trong đó khái niệm chiến lược được hiểu là chuỗi các quyết định nhằm định hướng phát triển và tạo ra thay đổi về chất bên trong doanh nghiệp. Hai trường phái chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết quản trị chiến lược truyền thống: Chiến lược là kế hoạch tổng thể dài hạn nhằm đạt mục tiêu cơ bản của tổ chức, theo Alfred Chandler và Quin.
  • Lý thuyết quản trị chiến lược hiện đại: Chiến lược là mẫu hình trong dòng chảy các quyết định và hành động, có tính động và linh hoạt, theo Henry Mintzberg.

Ngoài ra, mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter được sử dụng để phân tích môi trường ngành bảo hiểm, bao gồm: sự cạnh tranh trong ngành, mối đe dọa từ đối thủ mới, sức mạnh của nhà cung cấp, sức mạnh của khách hàng và sản phẩm thay thế. Phân tích SWOT được áp dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Bảo Minh Hải Phòng, từ đó lựa chọn chiến lược phù hợp.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược phát triển, sứ mệnh doanh nghiệp, mục tiêu chiến lược, đa dạng hóa, liên kết theo chiều dọc, liên minh chiến lược, và quản trị chất lượng dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu gồm toàn bộ cán bộ nhân viên và dữ liệu kinh doanh của Bảo Minh Hải Phòng giai đoạn 2011-2014. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ để đảm bảo tính đại diện và đầy đủ thông tin.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm: báo cáo tài chính, số liệu doanh thu phí bảo hiểm, hồ sơ khách hàng, tài liệu nội bộ công ty và các văn bản pháp luật liên quan đến ngành bảo hiểm. Ngoài ra, dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo ngành, tài liệu nghiên cứu học thuật và các quy định pháp luật như Nghị định 42/2001/NĐ-CP và Thông tư 71/2001/TT-BTC.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ tăng trưởng doanh thu các nghiệp vụ bảo hiểm, phân tích SWOT và mô hình 5 lực lượng cạnh tranh. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2015, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Doanh thu và thị phần các nghiệp vụ bảo hiểm:

    • Doanh thu bảo hiểm tai nạn con người tăng trưởng bình quân 22,45%/năm, chiếm thị phần 14,6%, đứng thứ hai sau Bảo Việt Hải Phòng với 70%.
    • Doanh thu bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu đạt 3,7 tỷ đồng, tăng 14% so với năm 2013, thị phần chiếm 25%, thấp hơn Bảo Việt Hải Phòng (42,04%).
    • Bảo hiểm xe cơ giới đạt doanh thu 4,2 tỷ đồng năm 2014, thị phần 29,45%, thấp hơn Bảo Việt Hải Phòng (54,96%).
    • Bảo hiểm hàng hải đạt doanh thu khoảng 5,3 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 2013, thị phần 24,51%, thấp hơn Bảo Việt Hải Phòng (43,04%).
    • Bảo hiểm tài sản, kỹ thuật đạt doanh thu 2,3 tỷ đồng, tăng trưởng 30%, thị phần 26,08%, cao hơn Bảo Việt Hải Phòng (22,52%) nhưng thấp hơn PVI Hải Phòng (40,18%).

  2. Cơ cấu tổ chức và nguồn lực:

    • Công ty có 47 cán bộ nhân viên, cơ cấu gồm 6 phòng ban và 4 văn phòng đại diện, chưa có phòng Marketing, phòng Nghiên cứu & Phát triển sản phẩm và phòng Chăm sóc khách hàng.
    • Hệ thống quản lý chất lượng đạt chứng chỉ ISO 9001-2000, ứng dụng hệ thống SAP trong quản lý tài nguyên doanh nghiệp.
    • Tài chính lành mạnh, doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định qua các năm.

  3. Môi trường cạnh tranh và khách hàng:

    • Đối thủ cạnh tranh chính là Bảo Việt Hải Phòng với thị phần lớn hơn trong hầu hết các nghiệp vụ.
    • Khách hàng chủ yếu là khách hàng truyền thống gồm cá nhân, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân, chưa khai thác triệt để thị trường dân cư và doanh nghiệp nhỏ và vừa.
    • Hệ thống phân phối còn yếu, chưa phát triển kênh đại lý chuyên nghiệp và dịch vụ chăm sóc khách hàng chưa hoàn chỉnh.

  4. Khó khăn và thách thức:

    • Công tác đánh giá rủi ro chưa được chú trọng, dẫn đến chất lượng khai thác bảo hiểm chưa cao.
    • Quản lý tài chính, đặc biệt là thu hồi công nợ phí bảo hiểm còn hạn chế.
    • Hoạt động marketing và quảng cáo chưa hiệu quả, thiếu đội cứu hộ 24/24 như các đối thủ.
    • Cơ cấu sản phẩm chưa đa dạng, phụ thuộc nhiều vào một số nghiệp vụ chủ lực.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Bảo Minh Hải Phòng có nền tảng tài chính và kinh nghiệm hoạt động vững chắc, tuy nhiên vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong cơ cấu tổ chức, quản lý và phát triển thị trường. Tỷ lệ tăng trưởng doanh thu các nghiệp vụ bảo hiểm tuy tích cực nhưng thị phần còn khiêm tốn so với đối thủ chính là Bảo Việt Hải Phòng và các công ty nước ngoài có kinh nghiệm lâu năm.

Phân tích SWOT cho thấy công ty có điểm mạnh về uy tín thương hiệu, đội ngũ nhân viên năng động và hệ thống quản lý chất lượng đạt chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, điểm yếu về cơ cấu tổ chức chưa hoàn chỉnh, năng lực marketing và chăm sóc khách hàng còn hạn chế, cùng với áp lực cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ mạnh là những thách thức lớn.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành bảo hiểm và quản trị chiến lược, việc xây dựng chiến lược phát triển linh hoạt, đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ là yếu tố then chốt để tăng cường năng lực cạnh tranh. Việc áp dụng mô hình 5 lực lượng cạnh tranh giúp công ty nhận diện rõ các áp lực từ thị trường và nhà cung cấp, từ đó có giải pháp phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu từng nghiệp vụ, bảng so sánh thị phần các đối thủ và ma trận SWOT để minh họa rõ nét các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới cơ cấu tổ chức

    • Thành lập phòng Marketing, phòng Nghiên cứu & Phát triển sản phẩm và phòng Chăm sóc khách hàng để nâng cao năng lực quản lý và phát triển thị trường.
    • Thời gian thực hiện: trong năm 2015.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với Tổng công ty Cổ phần Bảo Minh.

  2. Tăng cường phát triển kênh phân phối và marketing

    • Xây dựng hệ thống đại lý chuyên nghiệp, mở rộng mạng lưới bán hàng tại các quận, huyện và khu vực dân cư tiềm năng.
    • Đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi, quảng cáo và dịch vụ khách hàng như cứu hộ 24/24.
    • Thời gian thực hiện: 2015-2016.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và phòng Quản lý đại lý.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ và quản lý rủi ro

    • Áp dụng hệ thống đánh giá rủi ro nghiêm ngặt trước khi nhận bảo hiểm, cải tiến quy trình bồi thường nhanh chóng, minh bạch.
    • Đào tạo nhân viên nâng cao kỹ năng chuyên môn và thái độ phục vụ khách hàng.
    • Thời gian thực hiện: liên tục từ 2015.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng nghiệp vụ và phòng nhân sự.

  4. Đa dạng hóa sản phẩm bảo hiểm

    • Phát triển các sản phẩm bảo hiểm mới phù hợp với nhu cầu đa dạng của khách hàng, đặc biệt là bảo hiểm cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, bảo hiểm nhân thọ kết hợp.
    • Tăng cường nghiên cứu thị trường và ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển sản phẩm.
    • Thời gian thực hiện: 2015-2017.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nghiên cứu & Phát triển sản phẩm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Bảo Minh Hải Phòng

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để điều chỉnh chiến lược phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn, cải tổ tổ chức và mở rộng thị trường.

  2. Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình phân tích môi trường, chiến lược phát triển phù hợp với điều kiện thị trường Việt Nam.
    • Use case: Áp dụng phương pháp SWOT và mô hình 5 lực lượng cạnh tranh để hoạch định chiến lược.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Bảo hiểm

    • Lợi ích: Nắm bắt kiến thức lý thuyết và thực tiễn về quản trị chiến lược trong ngành bảo hiểm.
    • Use case: Tham khảo tài liệu nghiên cứu, làm cơ sở cho các đề tài luận văn, nghiên cứu chuyên sâu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và thách thức của doanh nghiệp bảo hiểm trong bối cảnh hội nhập, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.
    • Use case: Xây dựng các chương trình hỗ trợ phát triển ngành bảo hiểm, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển của Bảo Minh Hải Phòng tập trung vào những lĩnh vực nào?
    Chiến lược tập trung phát triển các nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ chủ lực như bảo hiểm tai nạn con người, bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm hàng hải, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ.

  2. Phương pháp phân tích SWOT được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu?
    SWOT được sử dụng