Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường viễn thông Việt Nam ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc hoàn thiện chiến lược kinh doanh trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp trong ngành. Tổng công ty Viễn thông Mobifone, với hơn 30% thị phần thuê bao di động và gần 50 triệu thuê bao, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái viễn thông quốc gia. Giai đoạn 2015-2017, Mobifone đạt tổng doanh thu hơn 119.526 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân 8%/năm, đồng thời giữ vị trí số 2 trên thị trường viễn thông Việt Nam. Mục tiêu đến năm 2023 của Mobifone là tăng trưởng doanh thu lên hơn 100.206 tỷ đồng, duy trì tốc độ tăng trưởng bình quân trên 20% mỗi năm, đồng thời nâng cao lợi nhuận trước thuế và năng suất lao động.

Luận văn tập trung nghiên cứu chiến lược kinh doanh của Mobifone trong giai đoạn 2015-2017 tại hai thị trường trọng điểm là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng chiến lược hiện tại, đánh giá các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược kinh doanh phù hợp với xu thế phát triển của ngành viễn thông và yêu cầu cạnh tranh ngày càng cao. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Mobifone tận dụng năng lực cốt lõi, quản trị rủi ro, duy trì vị thế hàng đầu và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, bao gồm:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Định nghĩa chiến lược là hệ thống các quan điểm, mục tiêu và giải pháp nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực để đạt mục tiêu dài hạn. Chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh bền vững thông qua sự khác biệt hóa và tối ưu hóa hoạt động.

  • Mô hình phân tích môi trường cạnh tranh của Michael Porter: Phân tích năm lực lượng cạnh tranh gồm đối thủ cạnh tranh hiện tại, khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ tiềm ẩn và sản phẩm thay thế, giúp đánh giá áp lực cạnh tranh và xác định chiến lược phù hợp.

  • Ma trận SWOT: Công cụ tổng hợp phân tích điểm mạnh, điểm yếu nội bộ và cơ hội, thách thức bên ngoài, từ đó xây dựng các chiến lược SO, WO, ST, WT nhằm tận dụng ưu thế và khắc phục hạn chế.

  • Ma trận EFE và IFE: Đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài và nội bộ theo thang điểm từ 1 đến 4, giúp xác định mức độ phản ứng và năng lực của doanh nghiệp trong việc khai thác cơ hội và đối phó thách thức.

  • Mô hình QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix): Hỗ trợ lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên trọng số và điểm số của các yếu tố chiến lược.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chiến lược kinh doanh, lợi thế cạnh tranh, môi trường kinh doanh, ma trận SWOT, ma trận EFE/IFE, và mô hình quản trị chiến lược toàn diện.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp phân tích định lượng sơ bộ. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo ngành viễn thông, tài liệu nội bộ Mobifone giai đoạn 2015-2017, cùng các tài liệu nghiên cứu học thuật và pháp luật liên quan.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn Mobifone làm đối tượng nghiên cứu điển hình trong ngành viễn thông Việt Nam, tập trung phân tích tại hai thị trường trọng điểm Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận SWOT, EFE, IFE, QSPM để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Phân tích tổng hợp, so sánh số liệu qua các năm nhằm đánh giá xu hướng và hiệu quả chiến lược.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2017, với dự báo và đề xuất chiến lược đến năm 2023 nhằm phù hợp với định hướng phát triển dài hạn của Mobifone.

Phần mềm hỗ trợ Excel được sử dụng để xử lý số liệu, tính toán trọng số và điểm số trong các ma trận phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thị phần và doanh thu tăng trưởng ổn định: Giai đoạn 2015-2017, Mobifone duy trì thị phần thuê bao di động ở mức 25-26,1%, thị phần 3G đạt 30-40%. Doanh thu tăng trưởng bình quân 8%/năm, đạt hơn 119.526 tỷ đồng năm 2017.

  2. Cơ cấu sản phẩm đa dạng và phát triển dịch vụ giá trị gia tăng (VAS): Mobifone cung cấp đa dạng dịch vụ từ thoại, SMS đến truyền hình, game, tài chính di động, với hơn 15 nhóm dịch vụ giá trị gia tăng. Tỷ trọng doanh thu từ VAS ngày càng tăng, góp phần nâng cao lợi nhuận và giữ chân khách hàng.

  3. Hạ tầng kỹ thuật hiện đại và phủ sóng rộng khắp: Mobifone sở hữu gần 20.000 trạm phát sóng 2G và hơn 14.000 trạm 3G, đảm bảo phủ sóng toàn quốc, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về chất lượng dịch vụ.

  4. Hạn chế trong chiến lược kinh doanh hiện tại: Qua phân tích ma trận SWOT và EFE/IFE, Mobifone còn tồn tại điểm yếu về năng lực nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, chưa tận dụng tối đa cơ hội từ công nghệ 4G/5G và thị trường OTT. Cạnh tranh với Viettel và các nhà mạng khác vẫn rất gay gắt, đặc biệt về giá cước và dịch vụ đa dạng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Mobifone đã xây dựng được nền tảng vững chắc với thị phần ổn định và hệ sinh thái sản phẩm đa dạng, phù hợp với xu hướng phát triển ngành viễn thông. Việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật hiện đại giúp Mobifone duy trì chất lượng dịch vụ và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, hạn chế về đổi mới sáng tạo và khai thác công nghệ mới khiến Mobifone chưa thể bứt phá mạnh mẽ so với đối thủ chính.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc Mobifone cần tập trung phát triển năng lực R&D và chiến lược hợp tác với các đối tác công nghệ là phù hợp với xu hướng toàn cầu. Các biểu đồ thể hiện tăng trưởng doanh thu và thị phần qua các năm có thể minh họa rõ nét sự ổn định nhưng cũng chỉ ra nhu cầu đổi mới chiến lược để tăng tốc.

Ý nghĩa của nghiên cứu là giúp Mobifone nhận diện rõ các điểm mạnh để phát huy, đồng thời đề xuất các giải pháp chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với môi trường kinh doanh biến động và công nghệ phát triển nhanh chóng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D)

    • Mục tiêu: Phát triển sản phẩm dịch vụ mới, đặc biệt trong lĩnh vực 4G, 5G và OTT.
    • Timeline: Triển khai ngay từ năm 2019, hoàn thiện các sản phẩm mới trong vòng 3 năm.
    • Chủ thể: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Mobifone phối hợp với các đối tác công nghệ trong và ngoài nước.

  2. Mở rộng và tối ưu hóa hệ thống kênh phân phối

    • Mục tiêu: Tăng độ phủ và chất lượng dịch vụ tại các thị trường trọng điểm, nâng cao trải nghiệm khách hàng.
    • Timeline: Hoàn thiện trong 2 năm tới, tập trung tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
    • Chủ thể: Các Công ty Dịch vụ Mobifone khu vực và Trung tâm Dịch vụ đa phương tiện.

  3. Đẩy mạnh chiến lược marketing và chăm sóc khách hàng

    • Mục tiêu: Tăng nhận diện thương hiệu, giữ chân khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới.
    • Timeline: Thực hiện liên tục, đánh giá hiệu quả hàng quý.
    • Chủ thể: Phòng Marketing và Trung tâm Dịch vụ khách hàng.

  4. Phát triển chiến lược hợp tác liên kết đa ngành

    • Mục tiêu: Tận dụng cơ hội từ các ngành công nghệ thông tin, tài chính, giải trí để đa dạng hóa nguồn thu.
    • Timeline: Xây dựng kế hoạch hợp tác trong 1 năm, triển khai thí điểm trong 2 năm tiếp theo.
    • Chủ thể: Ban lãnh đạo Tổng công ty và Trung tâm Công nghệ Thông tin.

Các giải pháp trên cần được thực hiện đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và đơn vị trực thuộc để đảm bảo hiệu quả và tính khả thi.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Mobifone

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở phân tích chiến lược hiện trạng và đề xuất giải pháp cụ thể để hoàn thiện chiến lược kinh doanh, hỗ trợ ra quyết định quản trị.

  2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Viễn thông

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình phân tích chiến lược thực tiễn, áp dụng các công cụ quản trị chiến lược trong ngành viễn thông.

  3. Các doanh nghiệp viễn thông và công nghệ thông tin

    • Lợi ích: Học hỏi kinh nghiệm xây dựng và điều chỉnh chiến lược kinh doanh trong môi trường cạnh tranh cao, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và Bộ Thông tin và Truyền thông

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và thách thức của doanh nghiệp viễn thông nhà nước, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao Mobifone cần hoàn thiện chiến lược kinh doanh?
    Mobifone hoạt động trong môi trường cạnh tranh khốc liệt với sự phát triển nhanh của công nghệ và nhu cầu khách hàng thay đổi liên tục. Hoàn thiện chiến lược giúp doanh nghiệp thích ứng, khai thác cơ hội và duy trì vị thế trên thị trường.

  2. Phương pháp phân tích chiến lược nào được sử dụng trong nghiên cứu?
    Luận văn sử dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận SWOT, EFE, IFE và QSPM để đánh giá toàn diện các yếu tố nội bộ và bên ngoài ảnh hưởng đến chiến lược của Mobifone.

  3. Mobifone có những điểm mạnh nào nổi bật?
    Mobifone có hệ thống hạ tầng kỹ thuật hiện đại với gần 20.000 trạm 2G và hơn 14.000 trạm 3G, mạng lưới phân phối rộng khắp, đa dạng sản phẩm dịch vụ và thị phần thuê bao lớn, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển.

  4. Những thách thức lớn nhất Mobifone đang đối mặt là gì?
    Thách thức gồm cạnh tranh gay gắt với các nhà mạng lớn như Viettel, hạn chế trong đổi mới công nghệ, chưa khai thác triệt để các dịch vụ giá trị gia tăng mới và áp lực từ các dịch vụ OTT.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của Mobifone?
    Đề xuất tập trung vào tăng cường R&D, mở rộng kênh phân phối, đẩy mạnh marketing và phát triển hợp tác đa ngành nhằm đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Kết luận

  • Chiến lược kinh doanh là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của Mobifone trong môi trường cạnh tranh ngành viễn thông.
  • Mobifone đã đạt được tăng trưởng ổn định về doanh thu và thị phần trong giai đoạn 2015-2017, với hệ sinh thái sản phẩm đa dạng và hạ tầng kỹ thuật hiện đại.
  • Nghiên cứu chỉ ra các điểm yếu về đổi mới sáng tạo và khai thác công nghệ mới, đồng thời nhận diện cơ hội phát triển trong lĩnh vực 4G, 5G và dịch vụ OTT.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược tập trung vào R&D, kênh phân phối, marketing và hợp tác đa ngành nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng với xu thế thị trường.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược linh hoạt theo biến động môi trường kinh doanh.

Để duy trì vị thế hàng đầu và phát triển bền vững, Mobifone cần hành động quyết liệt và đồng bộ trong việc hoàn thiện chiến lược kinh doanh. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành viễn thông được khuyến khích tham khảo và áp dụng các kết quả nghiên cứu này nhằm nâng cao hiệu quả quản trị chiến lược.