Tổng quan nghiên cứu

Ngành viễn thông đóng vai trò thiết yếu trong nền kinh tế quốc dân, đáp ứng nhu cầu trao đổi, thu nhận thông tin nhanh chóng, chính xác và an toàn trong mọi lĩnh vực xã hội. Tại Việt Nam, Tổng Công ty Viễn thông Mobifone là một trong ba nhà mạng di động lớn nhất, chiếm hơn 30% thị phần với gần 50 triệu thuê bao và tổng doanh thu năm 2014 đạt khoảng 2 tỷ đô la Mỹ. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu đổi mới công nghệ, công tác quản trị dự án đầu tư phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn trở nên cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản trị dự án đầu tư viễn thông tại Mobifone trong giai đoạn 2015-2016, đặc biệt các dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Trung tâm mạng lưới Mobifone miền Bắc, triển khai trên địa bàn 29 tỉnh từ Quảng Bình đến các tỉnh biên giới phía Bắc. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá chi tiết công tác quản trị chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro trong các dự án đầu tư thiết bị công nghệ phần mạng, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư và năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án đầu tư viễn thông đã và đang triển khai tại Mobifone trong khoảng thời gian 2015-2016. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoàn thiện quản trị dự án đầu tư viễn thông, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ và vị thế của Mobifone trên thị trường viễn thông trong nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị dự án đầu tư, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản trị dự án đầu tư: Quản trị dự án là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm tra nhằm đạt mục tiêu dự án trong phạm vi thời gian, chi phí và chất lượng xác định. Chu trình quản trị dự án gồm bốn giai đoạn chính: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, điều hành và kiểm tra.

  • Mô hình quản trị dự án viễn thông: Đặc thù dự án viễn thông là vốn đầu tư lớn, công nghệ cao, đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận và quản trị đồng bộ các nội dung: chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm:

  • Quản trị chất lượng: Kiểm soát chất lượng trong các giai đoạn lập báo cáo đầu tư, thiết kế, thi công, nghiệm thu và bảo hành.

  • Quản trị tiến độ: Xác định, sắp xếp trình tự công việc, dự trù thời gian và giám sát tiến độ nhằm đảm bảo hoàn thành đúng hạn.

  • Quản trị chi phí: Ước tính và kiểm soát kinh phí dự án để sử dụng hiệu quả trong phạm vi ngân sách được duyệt.

  • Quản trị rủi ro: Xác định, phân tích và ứng phó với các rủi ro nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, quy nạp và logic dựa trên các tài liệu lý thuyết về quản trị dự án đầu tư và quản trị dự án viễn thông. Nguồn dữ liệu thực tiễn được thu thập từ báo cáo, tài liệu nội bộ và phỏng vấn chuyên sâu với lãnh đạo, giám đốc dự án và cán bộ quản lý dự án tại Tổng Công ty Viễn thông Mobifone, đặc biệt tại Trung tâm mạng lưới Mobifone miền Bắc.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn trong giai đoạn 2015-2016, triển khai trên địa bàn 29 tỉnh miền Trung và miền Bắc. Phương pháp chọn mẫu là chọn lọc các dự án trọng điểm có giá trị đầu tư lớn và tính phức tạp cao để phân tích chi tiết.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, sử dụng các công cụ quản trị dự án như biểu đồ phân tách công việc (WBS), sơ đồ Gantt để đánh giá tiến độ, chi phí và chất lượng dự án. Quá trình nghiên cứu kéo dài trong khoảng 12 tháng, từ thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quản trị chất lượng dự án: Khoảng 85% các dự án đầu tư thiết bị viễn thông tại Mobifone đạt tiêu chuẩn chất lượng theo hợp đồng ký kết với nhà thầu. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% dự án gặp phải các vấn đề về chất lượng thiết bị và thi công, ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.

  2. Quản trị tiến độ: Tỷ lệ dự án hoàn thành đúng tiến độ đạt khoảng 78%, trong khi 22% dự án bị chậm tiến độ do các nguyên nhân khách quan như điều kiện thời tiết và thủ tục pháp lý kéo dài. So với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ này tương đối cao nhưng vẫn cần cải thiện để giảm thiểu chi phí phát sinh.

  3. Quản trị chi phí: Chi phí đầu tư trung bình cho các dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn chiếm trên 90% tổng vốn đầu tư của Mobifone trong giai đoạn nghiên cứu. Khoảng 88% dự án được kiểm soát chi phí trong phạm vi ngân sách, còn lại có sự vượt chi do biến động giá thiết bị và chi phí phát sinh ngoài kế hoạch.

  4. Quản trị rủi ro: Công tác nhận diện và ứng phó rủi ro tại Mobifone còn hạn chế, chỉ khoảng 65% dự án có kế hoạch quản trị rủi ro đầy đủ. Các rủi ro phổ biến gồm rủi ro kỹ thuật, rủi ro tiến độ và rủi ro tài chính. Việc thiếu chủ động trong quản trị rủi ro dẫn đến một số dự án bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi phát sinh sự cố.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trong quản trị dự án đầu tư viễn thông tại Mobifone là do đặc thù ngành công nghệ cao, yêu cầu kỹ thuật phức tạp và sự phối hợp đa bên trong quá trình triển khai. So với các nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị dự án đầu tư viễn thông, Mobifone đã đạt được nhiều kết quả tích cực về quản trị tiến độ và chi phí, tuy nhiên vẫn còn khoảng trống trong quản trị chất lượng và rủi ro.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh tỷ lệ hoàn thành tiến độ, chi phí và chất lượng dự án theo từng năm 2015 và 2016, cũng như bảng tổng hợp các rủi ro phát sinh và mức độ ảnh hưởng. Việc cải thiện quản trị rủi ro sẽ giúp Mobifone giảm thiểu các tác động tiêu cực, nâng cao hiệu quả đầu tư và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác quản trị chất lượng: Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn chất lượng đồng bộ, tăng cường kiểm tra, giám sát trong các giai đoạn thiết kế, thi công và nghiệm thu. Chủ thể thực hiện là Ban Quản lý dự án và các phòng ban kỹ thuật, với mục tiêu nâng tỷ lệ dự án đạt chuẩn chất lượng lên trên 95% trong vòng 2 năm.

  2. Tăng cường quản trị tiến độ: Áp dụng phần mềm quản lý dự án hiện đại như MS Project để theo dõi tiến độ chi tiết, đồng thời xây dựng kế hoạch dự phòng cho các rủi ro về thời gian. Mục tiêu giảm tỷ lệ dự án chậm tiến độ xuống dưới 10% trong 18 tháng tới, do Ban Điều hành dự án và Trung tâm mạng lưới thực hiện.

  3. Kiểm soát chặt chẽ chi phí đầu tư: Thiết lập hệ thống báo cáo chi phí theo từng giai đoạn dự án, phân tích biến động và điều chỉnh kịp thời. Mục tiêu duy trì chi phí trong phạm vi ngân sách được duyệt, giảm thiểu vượt chi dưới 5% trong 1 năm, do Phòng Tài chính và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.

  4. Nâng cao năng lực quản trị rủi ro: Xây dựng quy trình nhận diện, đánh giá và ứng phó rủi ro toàn diện, đào tạo cán bộ quản lý dự án về kỹ năng quản trị rủi ro. Mục tiêu 100% dự án có kế hoạch quản trị rủi ro đầy đủ trong vòng 2 năm, do Ban Quản lý dự án và Phòng Đào tạo phối hợp triển khai.

  5. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phát triển nguồn nhân lực: Tái cấu trúc bộ phận quản lý dự án để tăng tính chuyên nghiệp, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản trị dự án viễn thông. Mục tiêu nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý cho 80% cán bộ trong 3 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý dự án tại các doanh nghiệp viễn thông: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị dự án đầu tư mạng vô tuyến và truyền dẫn.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị dự án và viễn thông: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản trị dự án đầu tư viễn thông tại Việt Nam, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  3. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản trị dự án: Hỗ trợ nâng cao kiến thức chuyên sâu về quản trị dự án đầu tư trong ngành viễn thông, đặc biệt về quản trị chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến đầu tư viễn thông: Tham khảo để xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý dự án đầu tư viễn thông hiệu quả, phù hợp với thực tiễn doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị dự án đầu tư viễn thông có điểm gì khác biệt so với các ngành khác?
    Dự án viễn thông đòi hỏi vốn đầu tư lớn, công nghệ cao và phối hợp đa bên phức tạp. Quản trị tập trung vào chất lượng thiết bị, tiến độ nhanh do công nghệ dễ lạc hậu, và quản trị rủi ro kỹ thuật cao hơn so với các ngành khác.

  2. Tại sao quản trị tiến độ lại được ưu tiên hàng đầu trong các dự án viễn thông?
    Tiến độ ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đầu tư và khả năng thu hồi vốn. Dự án chậm tiến độ làm tăng chi phí vốn bị ứ đọng, mất cơ hội kinh doanh và có thể gây thiệt hại vật chất do điều kiện thời tiết.

  3. Các công cụ quản trị dự án nào được Mobifone sử dụng phổ biến?
    Mobifone sử dụng biểu đồ phân tách công việc (WBS), sơ đồ Gantt để lập kế hoạch và theo dõi tiến độ, cùng các phần mềm quản lý dự án như MS Project để kiểm soát tiến độ và chi phí.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro trong dự án viễn thông?
    Cần xây dựng quy trình quản trị rủi ro toàn diện, đào tạo cán bộ quản lý dự án, thường xuyên cập nhật thông tin và đánh giá rủi ro, ưu tiên phòng ngừa hơn khắc phục, đồng thời tận dụng cơ hội từ các rủi ro tích cực.

  5. Phạm vi nghiên cứu của luận văn có giới hạn như thế nào?
    Luận văn tập trung vào giai đoạn triển khai dự án đầu tư thiết bị mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Mobifone trong 2015-2016, chưa đi sâu vào giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư, đây là khoảng trống nghiên cứu cho các nghiên cứu tiếp theo.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng quản trị dự án đầu tư phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Tổng Công ty Viễn thông Mobifone trong giai đoạn 2015-2016, tập trung vào quản trị chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro.

  • Kết quả nghiên cứu cho thấy Mobifone đã đạt được nhiều thành tựu trong quản trị tiến độ và chi phí, nhưng còn tồn tại hạn chế trong quản trị chất lượng và rủi ro.

  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị dự án bao gồm nâng cao quản trị chất lượng, tăng cường quản trị tiến độ, kiểm soát chi phí chặt chẽ, phát triển quản trị rủi ro và hoàn thiện cơ cấu tổ chức, đào tạo nguồn nhân lực.

  • Nghiên cứu mở ra hướng tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư và các khía cạnh quản trị đặc thù trong ngành viễn thông.

  • Kêu gọi các nhà quản lý dự án, chuyên gia và các bên liên quan áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả đầu tư, góp phần phát triển bền vững ngành viễn thông Việt Nam.