Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc từ đại dịch Covid-19, ngành xây dựng, đặc biệt là lĩnh vực thi công nền móng, đã trải qua nhiều thách thức nghiêm trọng. Theo báo cáo kinh doanh của Công ty TNHH Kỹ Thuật Xây Dựng Đồng Phong Việt Nam giai đoạn 2020-2022, doanh thu và lợi nhuận có sự biến động đáng kể do tác động của môi trường kinh doanh đầy biến động. Việc xây dựng một chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm thích ứng với những thay đổi này là nhiệm vụ cấp thiết để duy trì và phát triển bền vững doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng hoạch định chiến lược kinh doanh của Công ty Đồng Phong, từ đó đề xuất các giải pháp chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh trong giai đoạn tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động kinh doanh của công ty tại trụ sở chính ở Thành phố Hồ Chí Minh, trong khoảng thời gian 3 năm từ 2020 đến 2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác hoạch định chiến lược tại các doanh nghiệp xây dựng nền móng, góp phần nâng cao năng lực quản trị và phát triển bền vững trong ngành xây dựng Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản trị chiến lược của Michael Porter với ba chiến lược cạnh tranh tổng quát: chiến lược chi phí thấp, chiến lược khác biệt hóa sản phẩm và chiến lược tập trung. Mô hình này giúp xác định vị trí cạnh tranh và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành xây dựng nền móng.

  • Mô hình Ma trận SWOT để phân tích điểm mạnh, điểm yếu nội bộ cùng với cơ hội và thách thức từ môi trường bên ngoài, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.

  • Mô hình Ma trận Ansoff về chiến lược sản phẩm - thị trường, giúp xác định các hướng phát triển như thâm nhập thị trường, phát triển thị trường, phát triển sản phẩm và đa dạng hóa.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter để đánh giá áp lực cạnh tranh trong ngành xây dựng, bao gồm các đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm năng, nhà cung cấp, khách hàng và sản phẩm thay thế.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: chiến lược kinh doanh, hoạch định chiến lược, lợi thế cạnh tranh, môi trường kinh doanh, và năng lực cạnh tranh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo nhân sự và tài liệu nội bộ của Công ty Đồng Phong trong giai đoạn 2020-2022, cùng với các tài liệu học thuật, sách báo và nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn chuyên sâu với lãnh đạo công ty và khảo sát bằng bảng hỏi đối với cán bộ, nhân viên các phòng ban như quản lý, tài chính, nhân sự và công trường.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh số liệu qua các năm, phân tích SWOT, EFAS, IFAS và QSPM để đánh giá thực trạng và lựa chọn chiến lược phù hợp. Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 50 cán bộ công nhân viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong 6 tháng, từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng hoạch định chiến lược còn thiếu rõ ràng và đồng bộ: Qua phân tích báo cáo tài chính giai đoạn 2020-2022, doanh thu công ty có xu hướng tăng trưởng trung bình khoảng 8% mỗi năm, tuy nhiên lợi nhuận biên giảm từ 12% xuống còn 9%, phản ánh hiệu quả hoạt động chưa tối ưu. Khảo sát cho thấy 65% cán bộ nhân viên nhận định chiến lược kinh doanh chưa được truyền đạt rõ ràng và chưa đồng bộ giữa các phòng ban.

  2. Điểm mạnh về năng lực kỹ thuật và đội ngũ nhân sự chuyên môn cao: Công ty sở hữu đội ngũ kỹ sư và công nhân có trình độ chuyên môn cao, với hơn 70% nhân viên có trình độ từ cao đẳng trở lên. Máy móc thiết bị hiện đại chiếm khoảng 60% tổng tài sản cố định, tạo lợi thế cạnh tranh trong thi công nền móng các công trình cao tầng.

  3. Môi trường kinh doanh có nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức: Phân tích môi trường bên ngoài theo mô hình PEST cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của ngành xây dựng tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội là cơ hội lớn. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh gay gắt từ các nhà thầu lớn và các công ty tổng thầu đa năng là thách thức đáng kể, với tỷ lệ cạnh tranh tăng khoảng 15% trong 3 năm qua.

  4. Chiến lược hiện tại chủ yếu tập trung vào chiến lược chi phí thấp và thâm nhập thị trường: Qua ma trận QSPM, chiến lược chi phí thấp được đánh giá có điểm số cao nhất (3.2/4), tuy nhiên chiến lược khác biệt hóa sản phẩm và dịch vụ chưa được khai thác hiệu quả, với điểm số chỉ đạt 2.1/4.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc hoạch định chiến lược chưa hiệu quả là do thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa các cấp quản lý và chưa có hệ thống đo lường hiệu quả chiến lược rõ ràng. So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, khi mà việc quản trị chiến lược còn mang tính hình thức và thiếu sự chủ động thích ứng với biến động thị trường.

Việc tập trung vào chiến lược chi phí thấp giúp công ty duy trì được lợi thế cạnh tranh trong ngắn hạn, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ bị đối thủ bắt chước và mất thị phần nếu không đổi mới. Do đó, việc phát triển chiến lược khác biệt hóa dựa trên năng lực kỹ thuật và dịch vụ hậu mãi sẽ giúp công ty tạo ra giá trị gia tăng và tăng sự trung thành của khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, bảng phân tích SWOT chi tiết, cùng biểu đồ so sánh điểm số QSPM giữa các chiến lược để minh họa rõ ràng hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống hoạch định chiến lược đồng bộ và minh bạch: Thiết lập quy trình hoạch định chiến lược rõ ràng, có sự tham gia của các phòng ban liên quan, đồng thời xây dựng hệ thống KPI để đo lường hiệu quả thực thi chiến lược. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do Ban Giám đốc chủ trì phối hợp với phòng Quản trị chiến lược.

  2. Phát triển chiến lược khác biệt hóa sản phẩm và dịch vụ: Tập trung đầu tư nâng cao chất lượng thi công, áp dụng công nghệ mới và mở rộng dịch vụ hậu mãi nhằm tạo sự khác biệt trên thị trường. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 20% trong 2 năm tới. Phòng Kỹ thuật và Marketing chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Đẩy mạnh chương trình đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý cho cán bộ công nhân viên, đặc biệt là đội ngũ quản lý dự án. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân viên có chứng chỉ chuyên môn lên 80% trong vòng 18 tháng. Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  4. Mở rộng thị trường và đa dạng hóa sản phẩm: Áp dụng chiến lược phát triển thị trường bằng cách khai thác các khu vực đô thị mới và phát triển sản phẩm thi công nền móng cho các công trình công nghiệp, dân dụng đa dạng hơn. Mục tiêu tăng doanh thu từ thị trường mới lên 15% trong 3 năm. Ban Phát triển kinh doanh và Marketing chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ về tầm quan trọng của hoạch định chiến lược kinh doanh, từ đó áp dụng các công cụ phân tích và xây dựng chiến lược phù hợp với đặc thù ngành xây dựng nền móng.

  2. Chuyên gia tư vấn quản trị chiến lược: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để tư vấn cho các doanh nghiệp xây dựng trong việc phát triển và triển khai chiến lược kinh doanh hiệu quả.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh, Xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết quản trị chiến lược trong ngành xây dựng, đặc biệt là lĩnh vực thi công nền móng.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý ngành xây dựng: Giúp hiểu rõ hơn về những thách thức và cơ hội của doanh nghiệp xây dựng trong bối cảnh kinh tế hiện nay, từ đó hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chiến lược kinh doanh lại quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu dài hạn, phân bổ nguồn lực hiệu quả và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Trong ngành xây dựng, đặc biệt là thi công nền móng, chiến lược giúp ứng phó với biến động thị trường và nâng cao chất lượng dịch vụ.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để phân tích môi trường kinh doanh trong luận văn?
    Luận văn sử dụng mô hình PEST để phân tích môi trường vĩ mô và mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter để đánh giá áp lực cạnh tranh trong ngành xây dựng, giúp nhận diện cơ hội và thách thức.

  3. Làm thế nào để lựa chọn chiến lược phù hợp cho công ty xây dựng?
    Việc lựa chọn dựa trên phân tích SWOT, đánh giá năng lực nội bộ và môi trường bên ngoài, kết hợp với ma trận QSPM để xác định chiến lược có điểm số cao nhất về khả năng thực thi và hiệu quả.

  4. Chiến lược khác biệt hóa có ý nghĩa gì trong ngành xây dựng?
    Chiến lược này giúp công ty tạo ra sự khác biệt về chất lượng, dịch vụ và công nghệ, từ đó thu hút khách hàng trung thành và giảm thiểu cạnh tranh về giá, nâng cao lợi nhuận bền vững.

  5. Làm sao để đảm bảo việc triển khai chiến lược kinh doanh hiệu quả?
    Cần xây dựng hệ thống quản lý chiến lược với các chỉ số đo lường rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể, đồng thời thường xuyên đánh giá và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích sâu sắc thực trạng hoạch định chiến lược kinh doanh của Công ty TNHH Kỹ Thuật Xây Dựng Đồng Phong Việt Nam trong giai đoạn 2020-2022, chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu và thách thức chính.
  • Áp dụng các mô hình quản trị chiến lược hiện đại giúp đánh giá toàn diện môi trường kinh doanh và năng lực nội bộ của công ty.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, phát triển thị trường và tăng cường năng lực cạnh tranh.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp được đề xuất trong vòng 1-3 năm, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và sự chỉ đạo của Ban Giám đốc.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng khác tham khảo và áp dụng mô hình nghiên cứu này để nâng cao năng lực quản trị chiến lược, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam.

Quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp được mời tiếp cận và ứng dụng các kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.