Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước ngày càng khốc liệt, đặc biệt trong ngành truyền hình trả tiền. Tại Việt Nam, truyền hình trả tiền phát triển đa dạng với các hình thức như truyền hình kỹ thuật số vệ tinh, truyền hình kỹ thuật số mặt đất, truyền hình cáp và truyền hình tương tác qua Internet. Công ty TNHH Truyền hình cáp Saigontourist (SCTV) là doanh nghiệp nhà nước đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ cho phép nghiên cứu, ứng dụng và khai thác mạng truyền hình cáp hữu tuyến hai chiều (HFC) với đa dịch vụ. Tính đến năm 2017, SCTV đã phủ sóng tại 63 tỉnh thành với hơn 2,3 triệu thuê bao truyền hình cáp analog, 500 nghìn thuê bao kỹ thuật số và hơn 300 nghìn thuê bao Internet.

Tuy nhiên, tại chi nhánh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, với hơn 70.000 khách hàng sử dụng dịch vụ truyền hình cáp, Internet và kỹ thuật số, tình hình kinh doanh có sự biến động do cạnh tranh gay gắt từ các nhà mạng như VNPT, FPT, Viettel. Doanh thu truyền hình trả tiền tại địa phương này có xu hướng giảm, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của chi nhánh. Trước thực trạng đó, nghiên cứu xây dựng chiến lược kinh doanh cho chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2018-2023 nhằm xác định hướng đi phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển ổn định là rất cần thiết.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích môi trường kinh doanh, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó đề xuất chiến lược kinh doanh hiệu quả và các giải pháp tổ chức thực hiện nhằm nâng cao doanh thu và thị phần tại chi nhánh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu từ năm 2013 đến 2017 tại chi nhánh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, với ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ ban lãnh đạo đưa ra các quyết sách chiến lược phù hợp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược hiện đại nhằm xây dựng và hoạch định chiến lược kinh doanh cho chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản trị chiến lược: Theo Alfred Chandler và Johnson & Scholes, chiến lược là sự xác định mục tiêu dài hạn, phân bổ nguồn lực và lựa chọn hành động nhằm giành lợi thế cạnh tranh trong môi trường thay đổi. Quản trị chiến lược bao gồm các nhiệm vụ như xác lập tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu, xây dựng và thực thi chiến lược, đồng thời đánh giá và điều chỉnh phù hợp.

  2. Mô hình phân tích môi trường và lựa chọn chiến lược:

    • Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter giúp đánh giá cường độ cạnh tranh trong ngành dựa trên các yếu tố như khách hàng, nhà cung cấp, sản phẩm thay thế, đối thủ cạnh tranh hiện tại và đối thủ tiềm ẩn.
    • Ma trận SWOT phân tích điểm mạnh, điểm yếu nội bộ và cơ hội, thách thức bên ngoài để xây dựng các chiến lược SO, ST, WO, WT.
    • Ma trận GE và BCG dùng để đánh giá danh mục sản phẩm/dịch vụ, xác định vị thế cạnh tranh và mức độ hấp dẫn của thị trường nhằm lựa chọn chiến lược phù hợp.
    • Ma trận QSPM hỗ trợ định lượng và lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên các yếu tố nội bộ và bên ngoài.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược cấp công ty, chiến lược cấp đơn vị kinh doanh (SBU), chiến lược cấp chức năng, tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu chiến lược, và các công cụ phân tích môi trường (PEST, SWOT, EFE, IFE).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng với các bước cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo kinh doanh của SCTV chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2013-2017; số liệu sơ cấp được khảo sát trực tiếp từ tháng 12/2017 đến tháng 6/2018 thông qua phỏng vấn chuyên gia, khảo sát khách hàng và cán bộ công ty.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận SWOT, ma trận EFE, IFE, ma trận GE, BCG và QSPM để đánh giá môi trường kinh doanh, xác định vị thế cạnh tranh và lựa chọn chiến lược phù hợp. Phân tích thống kê mô tả được áp dụng để xử lý số liệu khảo sát.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 150 khách hàng và 30 cán bộ nhân viên chi nhánh nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện kết hợp với chọn mẫu có chủ đích nhằm tập trung vào các nhóm đối tượng quan trọng.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong vòng 7 tháng, từ tháng 12/2017 đến tháng 6/2018, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất chiến lược.

Quy trình nghiên cứu gồm 9 bước từ xác định sứ mệnh, phân tích môi trường bên trong và bên ngoài, xây dựng ma trận SWOT, lựa chọn chiến lược qua ma trận GE, BCG, QSPM đến đề xuất giải pháp thực hiện và đánh giá hiệu quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình kinh doanh chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu: Doanh thu truyền hình trả tiền tại chi nhánh đạt khoảng 80 tỷ đồng năm 2017, chiếm gần 32% tổng doanh thu toàn công ty. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng doanh thu giảm từ 44,57% năm 2016 xuống còn khoảng 23% năm 2017, phản ánh sự cạnh tranh ngày càng gay gắt.

  2. Phân tích môi trường bên ngoài: Qua ma trận EFE, chi nhánh nhận được điểm tổng 2,8/4, cho thấy phản ứng trung bình khá với các cơ hội và thách thức. Cơ hội lớn đến từ sự phát triển công nghệ truyền hình kỹ thuật số, nhu cầu giải trí đa dạng của khách hàng và chính sách hỗ trợ của nhà nước. Thách thức chủ yếu là sự cạnh tranh từ các nhà cung cấp dịch vụ Internet và truyền hình khác như VNPT, FPT, Viettel.

  3. Phân tích môi trường nội bộ: Ma trận IFE cho điểm 2,6/4, cho thấy chi nhánh có điểm mạnh về mạng lưới phủ sóng rộng, đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp và thương hiệu SCTV uy tín. Tuy nhiên, điểm yếu là hạn chế về đổi mới công nghệ, dịch vụ gia tăng chưa đa dạng và chưa tận dụng tối đa các kênh quảng cáo.

  4. Ma trận SWOT cho thấy chi nhánh có thể tận dụng điểm mạnh để khai thác cơ hội phát triển dịch vụ Internet tốc độ cao và truyền hình theo yêu cầu (VOD). Đồng thời cần khắc phục điểm yếu về công nghệ và tăng cường đào tạo nhân lực để đối phó với thách thức cạnh tranh.

  5. Lựa chọn chiến lược: Qua ma trận GE và BCG, các SBU dịch vụ truyền hình cáp và Internet được đánh giá có vị thế cạnh tranh mạnh và thị trường hấp dẫn, nên ưu tiên đầu tư phát triển. Chiến lược tăng trưởng tập trung và chiến lược hợp tác liên doanh được đề xuất nhằm mở rộng thị phần và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu đang đứng trước cơ hội lớn từ sự phát triển của công nghệ truyền hình kỹ thuật số và nhu cầu ngày càng cao của khách hàng về dịch vụ đa dạng. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà mạng lớn đòi hỏi chi nhánh phải có chiến lược kinh doanh linh hoạt và hiệu quả.

So với các nghiên cứu trong ngành truyền hình trả tiền tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với xu hướng chuyển đổi số và phát triển dịch vụ gia tăng như IPTV, VOD. Việc áp dụng các công cụ phân tích chiến lược hiện đại giúp chi nhánh có cái nhìn toàn diện về môi trường kinh doanh, từ đó lựa chọn chiến lược phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu từng năm, bảng tổng hợp điểm ma trận SWOT, GE và BCG để minh họa rõ ràng vị thế và xu hướng phát triển của chi nhánh. Điều này hỗ trợ ban lãnh đạo trong việc ra quyết định chiến lược chính xác và kịp thời.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư công nghệ và đổi mới dịch vụ: Nâng cấp hạ tầng mạng cáp quang, áp dụng công nghệ truyền hình kỹ thuật số HD, 4K và phát triển dịch vụ truyền hình theo yêu cầu (VOD) nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng. Mục tiêu tăng 20% thuê bao dịch vụ kỹ thuật số trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban kỹ thuật và đầu tư công ty.

  2. Phát triển chiến lược marketing và xây dựng thương hiệu: Tăng cường quảng bá thương hiệu SCTV tại địa phương qua các kênh truyền hình, mạng xã hội và sự kiện cộng đồng. Mục tiêu nâng cao nhận diện thương hiệu và tăng tỷ lệ khách hàng mới 15% mỗi năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và truyền thông.

  3. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng công nghệ, chăm sóc khách hàng và quản lý cho cán bộ nhân viên. Mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm tỷ lệ nhân viên nghỉ việc dưới 5% mỗi năm. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự.

  4. Mở rộng hợp tác liên doanh, liên kết: Tìm kiếm đối tác chiến lược trong lĩnh vực công nghệ, nội dung truyền hình và quảng cáo để đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ. Mục tiêu ký kết ít nhất 2 hợp đồng liên doanh trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng đối ngoại.

  5. Tối ưu hóa quản trị tài chính và nguyên vật liệu: Áp dụng các giải pháp quản lý chi phí hiệu quả, kiểm soát nguồn nguyên vật liệu và đầu tư hợp lý nhằm tăng lợi nhuận biên lên 10% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng tài chính và quản lý vật tư.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ trong giai đoạn 2018-2023, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và sự giám sát thường xuyên của ban lãnh đạo chi nhánh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý SCTV chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu: Nhận diện rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, từ đó xây dựng và điều chỉnh chiến lược phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững.

  2. Các nhà quản trị doanh nghiệp trong ngành truyền hình trả tiền và viễn thông: Áp dụng các mô hình phân tích chiến lược và công cụ hoạch định để đánh giá môi trường kinh doanh, lựa chọn chiến lược phù hợp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và phát triển kinh doanh: Tham khảo quy trình nghiên cứu, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp thực tiễn để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản trị kinh doanh, marketing và truyền thông: Học tập cách áp dụng lý thuyết quản trị chiến lược vào thực tiễn doanh nghiệp, đồng thời hiểu rõ các công cụ phân tích môi trường và lựa chọn chiến lược.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng đối với SCTV chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu?
    Chiến lược kinh doanh là kế hoạch dài hạn nhằm đạt được mục tiêu phát triển và lợi thế cạnh tranh. Đối với SCTV chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu, chiến lược giúp định hướng phát triển dịch vụ, nâng cao chất lượng và mở rộng thị phần trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

  2. Các công cụ phân tích chiến lược nào được sử dụng trong nghiên cứu này?
    Nghiên cứu sử dụng các công cụ như ma trận SWOT, ma trận EFE, IFE, ma trận GE, BCG và QSPM để đánh giá môi trường kinh doanh, xác định vị thế cạnh tranh và lựa chọn chiến lược phù hợp.

  3. Tình hình cạnh tranh hiện tại của chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu như thế nào?
    Chi nhánh đang đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các nhà mạng lớn như VNPT, FPT, Viettel, đặc biệt trong lĩnh vực truyền hình trả tiền và dịch vụ Internet, dẫn đến tốc độ tăng trưởng doanh thu giảm.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh?
    Các giải pháp bao gồm đầu tư công nghệ mới, phát triển dịch vụ gia tăng, tăng cường marketing, đào tạo nhân lực, mở rộng hợp tác liên doanh và tối ưu hóa quản trị tài chính.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của chiến lược kinh doanh đã triển khai?
    Hiệu quả được đánh giá qua các chỉ số như tăng trưởng doanh thu, thị phần, mức độ hài lòng khách hàng, năng lực cạnh tranh và lợi nhuận biên. Việc theo dõi và điều chỉnh chiến lược dựa trên các chỉ số này giúp đảm bảo sự phát triển bền vững.

Kết luận

  • Chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đối mặt với thách thức cạnh tranh gay gắt từ các nhà mạng lớn.
  • Phân tích môi trường kinh doanh qua các công cụ chiến lược giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức một cách toàn diện.
  • Chiến lược kinh doanh đề xuất tập trung vào tăng trưởng tập trung, đổi mới công nghệ, phát triển dịch vụ gia tăng và mở rộng hợp tác liên doanh.
  • Các giải pháp thực thi chiến lược bao gồm đầu tư công nghệ, marketing, đào tạo nhân lực và quản trị tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Giai đoạn 2018-2023 là thời kỳ then chốt để chi nhánh thực hiện chiến lược, cần sự phối hợp đồng bộ giữa các phòng ban và giám sát chặt chẽ từ ban lãnh đạo.

Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để chi nhánh SCTV Bà Rịa - Vũng Tàu phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Đề nghị các nhà quản lý và chuyên gia tiếp tục nghiên cứu, cập nhật và điều chỉnh chiến lược phù hợp với xu hướng thị trường và công nghệ mới.