Nghiên cứu cải thiện cơ sở kỹ thuật và pháp lý cho quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan Việt Nam

• Tác giả: Nguyen Toan
• Người hướng dẫn: Vu Ngoc Anh, Docteur En Droit
• Trường học: Ecole Supérieure De Droit De Ha Noi
• Chuyên ngành: Droit Des Affaires Internationales
• Đề tài: Cải Thiện Cơ Sở Kỹ Thuật Và Pháp Lý Cho Quản Lý Rủi Ro Trong Hoạt Động Hải Quan Việt Nam
• Loại tài liệu: Mémoire De Recherche
• Năm xuất bản: 2002-2003
• Địa điểm: Hà Nội

• REMERCIEMENT
• INTRODUCTION
• 1. PARTIE I: GÉNÉRALITÉS SUR LA GESTION DES RISQUES
• 1. CHAPITRE 1: NOTION DE GESTION DES RISQUES
• 1.1. Section 1: Conception du risque
• 1.1.1. §1 Définition du risque
• 1.1.2. §2 Définition du risque dans le domaine de la douane
• 1.1.3. §3 Classement des risques dans le domaine de la douane
• 1.1.4. §4 Gestion des risques dans le domaine de la douane
• 1.2. Section 2: Procédure de gestion des risques
• 1.3. Section 3: Avantages et nécessité de l'application de la technique de gestion des risques
• 1.3.1. §1 Les avantages de la gestion des risques
• 1.3.2. §2 La nécessité de l'application de la gestion des risques
• 1.4. Résumé
• 2. CHAPITRE 2: PRATIQUE DE LA RECHERCHE ET DE L'APPLICATION DE LA TECHNIQUE DE GESTION DES RISQUES DANS LE DOMAINE DE LA DOUANE DANS LE MONDE ENTIER
• 2.1. Section 1: Au sein de l'Organisation Mondiale de la Douane (OMD)
• 2.2. Section 2: Au sein des autres Administrations des Douanes dans le monde
• 2.2.1. §1 La douane japonaise
• 2.2.2. §2 Pratique de l'application de la technique de gestion des risques au sein des autres administrations des douanes dans le monde
• 2.2.2.1. A. Mise en place de la gestion des risques
• 2.2.2.2. B. Processus de prise de conscience du système de gestion des risques
• 2.2.2.3. C. Orientation de l'approche de la gestion des risques
• 2.2.2.4. D. Système de références
• 2.2.2.5. E. Traitement de renseignements douaniers
• 2.2.2.6. F. Orientation de développement
• 2.3. Conclusion
• 2. PARTIE II: L'ETAT ACTUEL DE LA MODERNISATION DES ACTIVITES DOUANIERES ET LA NECESSITE DE L'APPLICATION DE LA GESTION DES RISQUES AU VIETNAM
• 1. CHAPITRE 1: SITUATION DE LA MODERNISATION DES ACTIVITES DOUANIERES AU VIETNAM
• 2.1. Section 1: Introduction sur la douane vietnamienne
• 2.1.1. §1 Généralités
• 2.1.2. §2 Historique de la douane vietnamienne
• 2.1.2.1. A° Avant 1984
• 2.1.2.2. B° De 1984 à 1997
• 2.1.2.3. C° De 1998 jusqu'à maintenant
• 2.1.2.4. D° Les missions de la douane vietnamienne d'aujourd'hui
• 2.2. Section 2: Procédure d'approche de la technique de gestion des risques de la douane vietnamienne
• 2. CHAPITRE 2: LE SYSTEME DE TEXTES JURIDIQUES ET LA NECESSITE DE L'APPLICATION DE LA GESTION DES RISQUES
• 2.3. Section 1: Des textes juridiques avant la promulgation de la loi sur la douane vietnamienne
• 2.4. Section 2: Des textes juridiques concernant la gestion des risques dans le domaine de la douane
• 2.4.1. §1 Loi sur la douane
• 2.4.2. §2 Décret N° 101/2001/ND-CP du 31 décembre 2001 pour l'application des articles de la Loi sur les procédures douanières, les contrôles et les surveillances douanières
• 2.4.3. §3 Quelques observations
• 2.5. Section 3: La nécessité de l'application de technique de gestion des risques à l'opération douanière au Vietnam
• 2.5.1. §1 Demande d'intégration
• 2.5.2. §2 Demande du développement économique du pays
• 2.5.3. §3 Demande des entreprises
• 2.5.4. §4 Demande de la profession douanière
• 2.6. Résumé
• 3. PARTIE III: RECOMMANDATIONS ET PROPOSITIONS EN VUE D'UNE MEILLEURE LEGISLATION SUR LA DOUANE
• 3. CHAPITRE 1: RECOMMANDATIONS
• 3.1. Section 1: Base des recommandations
• 3.2. Section 2: Contenu des recommandations
• 4. CHAPITRE 2: PROPOSITIONS
• 4.1. Section 1: Système d'application de la gestion des risques à l'opération douanière au Vietnam
• 4.1.1. §1 Système proposé
• 4.1.2. §2 Description du système
• 4.1.3. §3 Avantages du système
• 4.2. Section 2: Autres propositions relatives aux techniques opérationnelles
• 4.3. Section 3: Propositions relatives aux aspects juridiques de la gestion des risques
• CONCLUSION
• BIBLIOGRAPHIES
• ANNEXES
• 1. Loi sur la douane du Vietnam
• 2. Guidelines on Customs Control (for Chapter 6 of the General Annex of Kyoto Convention - extrait)

I. Cơ sở lý thuyết về quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan

Quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan là một khái niệm quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và gia tăng giao thương quốc tế. Quản lý rủi ro được định nghĩa là quá trình xác định, đánh giá và ưu tiên các rủi ro, từ đó đưa ra các biện pháp để giảm thiểu hoặc kiểm soát những rủi ro đó. Trong lĩnh vực hải quan, rủi ro trong hải quan thường liên quan đến việc gian lận thuế, buôn lậu hàng hóa, và vi phạm các quy định pháp lý. Việc áp dụng công nghệ hải quan và các quy trình hiện đại là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro. Theo đó, cơ sở kỹ thuật và cơ sở pháp lý cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động hải quan.

1.1. Định nghĩa và phân loại rủi ro

Rủi ro trong hoạt động hải quan có thể được phân loại thành ba loại chính: rủi ro tiềm ẩn, rủi ro nội tại và rủi ro phát hiện. Rủi ro tiềm ẩn xảy ra khi khối lượng hàng hóa tăng mà không có đủ nhân lực và thiết bị để kiểm soát. Rủi ro nội tại liên quan đến việc lạm dụng các kẽ hở trong quy định pháp lý. Rủi ro phát hiện là những vi phạm nghiêm trọng mà nhân viên hải quan không thể phát hiện kịp thời. Việc phân loại này giúp các cơ quan hải quan có cái nhìn tổng quan hơn về các loại rủi ro mà họ phải đối mặt và từ đó xây dựng các chiến lược quản lý hiệu quả hơn.

II. Tình hình hiện tại của quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan Việt Nam

Tại Việt Nam, quản lý hải quan đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc áp dụng các kỹ thuật quản lý rủi ro. Mặc dù đã có những cải cách trong quy trình hải quan, nhưng việc thực hiện cải thiện quy trình vẫn còn nhiều hạn chế. Các cơ quan hải quan cần phải nâng cao năng lực và trang bị công nghệ hiện đại để có thể phát hiện và xử lý các rủi ro một cách hiệu quả. Theo báo cáo, việc áp dụng pháp lý hải quan hiện tại chưa đủ mạnh để hỗ trợ cho việc quản lý rủi ro, dẫn đến tình trạng gian lận và vi phạm pháp luật vẫn diễn ra phổ biến.

2.1. Những khó khăn trong việc áp dụng quản lý rủi ro

Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc áp dụng quản lý rủi ro hải quan là sự thiếu hụt về nguồn lực và công nghệ. Nhiều cơ quan hải quan vẫn sử dụng các phương pháp truyền thống, dẫn đến việc không thể kiểm soát hiệu quả các rủi ro. Hơn nữa, sự chậm trễ trong việc cập nhật các quy định pháp lý cũng là một yếu tố cản trở. Để cải thiện tình hình, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ và đào tạo nhân lực, từ đó nâng cao khả năng phát hiện và xử lý các rủi ro trong hoạt động hải quan.

III. Đề xuất cải thiện cơ sở kỹ thuật và pháp lý cho quản lý rủi ro

Để cải thiện cơ sở kỹ thuật và cơ sở pháp lý cho quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan Việt Nam, cần thực hiện một số biện pháp cụ thể. Đầu tiên, cần xây dựng một hệ thống thông tin hiện đại để thu thập và phân tích dữ liệu liên quan đến hoạt động hải quan. Thứ hai, cần hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến quản lý rủi ro, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn. Cuối cùng, việc đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ hải quan là rất quan trọng để họ có thể áp dụng các kỹ thuật quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

3.1. Xây dựng hệ thống thông tin hiện đại

Hệ thống thông tin hiện đại sẽ giúp các cơ quan hải quan thu thập và phân tích dữ liệu một cách nhanh chóng và chính xác. Việc này không chỉ giúp phát hiện các rủi ro mà còn hỗ trợ trong việc ra quyết định. Hệ thống này cần được tích hợp với các cơ sở dữ liệu khác để có cái nhìn toàn diện về tình hình hoạt động hải quan. Bên cạnh đó, việc sử dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn sẽ giúp nâng cao khả năng phát hiện và xử lý các rủi ro một cách hiệu quả hơn.