Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán của sinh viên trong thời đại số

• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán doanh nghiệp
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Chọn Ngành Kế Toán Trong Thời Đại Số
• Loại tài liệu: báo cáo tống kết
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• ABSTRACT
• LIST OF FIGURES AND TABLE
• LIST OF ABBREVIATIONS
• INTRODUCTION
• 0.1. Reasons for selecting topics
• 0.2. Research object and investigation object
• 0.3. Thesis structure
• 1. CHAPTER 1: LECTURER REVIEW
• 1.1. Research around the world
• 1.2. Defects in the study
• 1.3. CONCLUSION OF CHAPTER 1
• 2. CHAPTER 2: THEORETICAL BASIS
• 2.1. Definition of accounting
• 2.2. The major decision
• 2.3. What is the digital era?
• 2.4. Theory of Reasoned Action - TRA
• 2.5. Theory of Planned Behaviour - TPB
• 2.6. Social Cognitive Career Theory - SCCT
• 2.7. Synthesis of research model
• 2.8. Ahmed and partnership’s research model (1997)
• 2.9. Anis and Hanafi's research model (2015)
• 2.10. Tang and Seng’s research model (2016)
• 2.11. Ng and partnership’s research model (2017)
• 2.12. Research hypothesis and research model
• 2.13. Effect of the third-party
• 2.14. Feeling of Benefit - cost ratio
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Quantitative research methods
• 3.2. Scale of research concepts
• 3.3. Data analysis techniques
• 3.4. The decision of choosing accounting
• 3.5. Effect of the third-party
• 3.6. Feeling of Benefit - cost ratio
• 3.7. Cognitive of major program
• 4. CHAPTER 4: RESEARCH ANALYSIS AND RESULTS
• 4.1. Characteristics of sample research
• 4.2. Evaluate the reliability of the scale using Cronbach's Alpha coefficient
• 4.3. Exploratory factor analysis (EFA)
• 4.4. Independent variable correlation analysis
• 4.5. Binary Logistics regression analysis
• 4.6. Assessing Model Fit. Evaluating the explanatory power of the model
• 4.7. Evaluation of Predictive Accuracy of model
• 4.8. Evaluating factors
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION AND RECOMMENDATION
• 5.1. Limitations of the research
• REFERENCES

I. Tổng quan Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành

Ngày nay, với sự phát triển của kinh tế, ngày càng nhiều doanh nghiệp được thành lập, kéo theo nhu cầu tuyển dụng tăng cao. Kế toán là một trong những vị trí không thể thiếu để xây dựng bộ máy quản lý cho doanh nghiệp (THS Trần Ngọc Thúy, 2017). Hầu hết các trường đại học, cao đẳng có đào tạo kinh tế, thậm chí cả những trường không chuyên về kinh tế, đều có ngành kế toán. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2016, Việt Nam có khoảng 553 cơ sở đào tạo, bao gồm 203 trường đại học và viện, 208 trường cao đẳng và 142 trường trung cấp chuyên nghiệp. Tuy nhiên, theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, ngành kế toán đang đối mặt với khủng hoảng do cung vượt quá cầu. Mặc dù cung lớn, tỷ lệ thất nghiệp cao, nhưng nhu cầu tuyển dụng cũng cao, tạo ra một nghịch lý. Giải thích hiện tượng thừa lượng thiếu chất này, theo phản hồi từ các doanh nghiệp tuyển dụng, có đến 80% - 90% sinh viên mới ra trường không có khả năng tiếp cận công việc kế toán thực tế. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán trong thời đại số.

1.1. Thực trạng đào tạo và nhu cầu nhân lực ngành kế toán

Thực tế cho thấy sự mất cân đối giữa số lượng sinh viên theo học ngành kế toán và chất lượng thực tế khi ra trường. Nhiều sinh viên tốt nghiệp nhưng thiếu kỹ năng thực hành, không đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp trong thời đại số. Điều này đặt ra câu hỏi về chất lượng đào tạo và sự phù hợp của chương trình học với nhu cầu thị trường lao động kế toán. Việc xác định rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán sẽ giúp các trường đại học điều chỉnh chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng sinh viên tốt nghiệp. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, sinh viên ngành kế toán thường có xu hướng chú trọng đến các yếu tố như cơ hội việc làm kế toán, mức lương kế toán và sự ổn định nghề nghiệp.

1.2. Vì sao cần nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chọn ngành

Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên. Nó giúp các em hiểu rõ hơn về bản thân, về ngành nghề và đưa ra quyết định phù hợp. Đồng thời, nghiên cứu cũng cung cấp thông tin hữu ích cho các trường đại học, giúp họ xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả, thu hút sinh viên giỏi và đam mê với ngành kế toán. Trong bối cảnh thời đại số, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng còn giúp các trường cập nhật chương trình đào tạo, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng. Theo Nguyen Huynh Nhu (2021), việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán có thể giúp giải thích vì sao sinh viên vẫn chọn ngành kế toán dù biết rằng thị trường đang bão hòa.

II. Thách thức Khủng hoảng thừa lượng thiếu chất ngành Kế toán

Mặc dù có nhiều sinh viên theo học ngành kế toán, nhưng chất lượng sinh viên tốt nghiệp lại là một vấn đề đáng lo ngại. Theo phản hồi từ các doanh nghiệp tuyển dụng, phần lớn sinh viên thiếu kinh nghiệm thực tế và kỹ năng làm việc độc lập. Điều này dẫn đến tình trạng thừa lượng nhưng thiếu chất trong thị trường lao động kế toán. Nhiều sinh viên ra trường không tìm được việc làm hoặc phải làm những công việc không đúng chuyên môn. Khủng hoảng này đặt ra những thách thức lớn cho các trường đại học và đòi hỏi những giải pháp đồng bộ từ nhiều phía. Các doanh nghiệp cần tham gia vào quá trình đào tạo, cung cấp cơ hội thực tập cho sinh viên. Các trường đại học cần cập nhật chương trình học, tăng cường tính thực tiễn và trang bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết trong thời đại số.

2.1. Phân tích nguyên nhân khủng hoảng nhân lực kế toán

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng thừa lượng thiếu chất trong ngành kế toán. Một trong những nguyên nhân quan trọng là sự mất cân đối giữa cung và cầu. Số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành kế toán quá lớn so với nhu cầu thực tế của thị trường. Bên cạnh đó, chất lượng đào tạo còn nhiều hạn chế. Chương trình học chưa thực sự gắn liền với thực tế, thiếu các kỹ năng mềm và kỹ năng làm việc nhóm. Sinh viên ra trường thiếu kinh nghiệm thực tế, không có khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp trong công việc. Theo THS Trần Ngọc Thúy (2017), việc đào tạo kế toán cần phải chú trọng đến việc phát triển các kỹ năng thực hành, giúp sinh viên có thể làm việc ngay sau khi tốt nghiệp. Kỹ năng mềm cho kế toán cũng là một yếu tố quan trọng cần được chú trọng.

2.2. Ảnh hưởng của tự động hóa đến nhu cầu nhân lực kế toán

Sự phát triển của công nghệ trong kế toán, đặc biệt là tự động hóa kế toán và trí tuệ nhân tạo trong kế toán, đang làm thay đổi thị trường lao động kế toán. Nhiều công việc kế toán truyền thống đang dần được thay thế bởi máy móc và phần mềm. Điều này đòi hỏi sinh viên ngành kế toán phải trang bị cho mình những kỹ năng mới, như kỹ năng phân tích dữ liệu, kỹ năng quản lý rủi ro và kỹ năng tư vấn tài chính. Các trường đại học cần cập nhật chương trình học, bổ sung các môn học về kế toán số, big data trong kế toán và phân tích dữ liệu kế toán. Các phần mềm kế toán cũng cần được đưa vào giảng dạy để sinh viên có thể làm quen và sử dụng thành thạo. Sinh viên cũng cần phải trang bị thêm Ngoại ngữ cho kế toán để có thể tiếp cận với các công nghệ mới và làm việc trong môi trường quốc tế.

III. Giải pháp Phương pháp xác định yếu tố ảnh hưởng chọn ngành

Để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán trong thời đại số, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học, kết hợp lý thuyết và thực tiễn. Một trong những phương pháp phổ biến là sử dụng các mô hình lý thuyết như TRA (Theory of Reasoned Action), TPB (Theory of Planned Behavior) và SCCT (Social Cognitive Career Theory). Các mô hình này giúp phân tích hành vi của con người, từ đó xác định các yếu tố tác động đến quyết định chọn ngành. Bên cạnh đó, cần tiến hành khảo sát, phỏng vấn sinh viên, cựu sinh viên và các chuyên gia trong lĩnh vực kế toán để thu thập thông tin thực tế. Phân tích dữ liệu thu thập được bằng các phần mềm thống kê như SPSS để đưa ra kết luận chính xác. Theo Lent et al. (1994), SCCT là một lý thuyết phù hợp để giải thích quá trình phát triển nghề nghiệp và lựa chọn nghề nghiệp của cá nhân.

3.1. Ứng dụng mô hình TRA TPB SCCT trong nghiên cứu

Mô hình TRA cho rằng hành vi của con người bị ảnh hưởng bởi thái độ và chuẩn mực xã hội. TPB bổ sung thêm yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức. SCCT tập trung vào quá trình nhận thức, tự điều chỉnh và động lực của cá nhân trong việc lựa chọn nghề nghiệp. Việc kết hợp cả ba mô hình này giúp có cái nhìn toàn diện về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán. Ví dụ, thái độ tích cực về ngành kế toán, chuẩn mực xã hội khuyến khích theo học ngành kế toán và niềm tin vào khả năng thành công trong ngành kế toán đều có thể tác động đến quyết định của sinh viên. Nghiên cứu của Felton et al (1994) đã sử dụng TRA để khảo sát sinh viên và cho thấy có sự khác biệt giữa sinh viên chọn ngành kế toán và không chọn ngành kế toán về các yếu tố như thu nhập dài hạn và điều kiện thị trường việc làm.

3.2. Phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu định lượng

Khảo sát là một phương pháp quan trọng để thu thập dữ liệu về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán. Cần thiết kế bảng hỏi khoa học, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của thông tin thu thập được. Số lượng mẫu khảo sát phải đủ lớn để đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu thu thập được cần được xử lý và phân tích bằng các phần mềm thống kê như SPSS. Các kỹ thuật phân tích như phân tích hồi quy, phân tích nhân tố và kiểm định giả thuyết được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. Kết quả phân tích được trình bày một cách rõ ràng, dễ hiểu và có ý nghĩa thống kê. Việc sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu định lượng giúp đưa ra những kết luận khách quan và chính xác về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán.

IV. Nghiên cứu Các yếu tố then chốt ảnh hưởng đến quyết định

Một nghiên cứu đã được thực hiện trên 400 sinh viên tại các trường đại học ở TP.HCM để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán. Kết quả cho thấy có sáu yếu tố chính, bao gồm động lực bên trong, động lực bên ngoài, ảnh hưởng từ bên thứ ba, cảm nhận về tỷ lệ lợi ích - chi phí, thời đại số và nhận thức về chương trình học. Động lực bên trong bao gồm sự yêu thích ngành kế toán, niềm đam mê với công việc và mong muốn đóng góp cho xã hội. Động lực bên ngoài bao gồm cơ hội việc làm kế toán, mức lương kế toán và sự ổn định nghề nghiệp. Ảnh hưởng từ bên thứ ba bao gồm gia đình, bạn bè và thầy cô. Cảm nhận về tỷ lệ lợi ích - chi phí bao gồm sự cân nhắc giữa chi phí học tập và lợi ích thu được sau khi tốt nghiệp. Thời đại số bao gồm sự phát triển của công nghệ trong kế toán và yêu cầu về kỹ năng mới. Nhận thức về chương trình học bao gồm chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên.

4.1. Tác động của động lực bên trong và bên ngoài đến quyết định

Động lực bên trong đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sinh viên theo học ngành kế toán. Khi sinh viên có niềm đam mê với công việc và mong muốn đóng góp cho xã hội, họ sẽ nỗ lực học tập và rèn luyện kỹ năng để trở thành những kế toán viên giỏi. Động lực bên ngoài cũng có tác động đáng kể. Cơ hội việc làm kế toán và mức lương kế toán là những yếu tố quan trọng thu hút sinh viên theo học ngành kế toán. Tuy nhiên, chỉ dựa vào động lực bên ngoài là không đủ. Sinh viên cần phải có niềm đam mê và sự yêu thích với công việc thì mới có thể thành công trong ngành kế toán.

4.2. Ảnh hưởng của gia đình bạn bè và thầy cô đến lựa chọn

Gia đình, bạn bè và thầy cô có ảnh hưởng lớn đến quyết định chọn ngành của sinh viên. Những lời khuyên và định hướng từ người thân và bạn bè có thể tác động đến suy nghĩ và lựa chọn của sinh viên. Thầy cô, đặc biệt là những giáo viên dạy kế toán, có vai trò quan trọng trong việc truyền cảm hứng và khơi gợi niềm đam mê với ngành kế toán. Sinh viên thường có xu hướng lắng nghe và tin tưởng những người mà họ yêu quý và kính trọng. Do đó, cần tạo điều kiện để gia đình, bạn bè và thầy cô có thể cung cấp thông tin chính xác và khách quan về ngành kế toán, giúp sinh viên đưa ra quyết định phù hợp.

4.3. Vai trò của nhận thức về lợi ích chi phí trong thời đại số

Sinh viên thường cân nhắc giữa chi phí học tập và lợi ích thu được sau khi tốt nghiệp. Chi phí học tập bao gồm học phí, chi phí sinh hoạt và chi phí tài liệu. Lợi ích thu được bao gồm cơ hội việc làm kế toán, mức lương kế toán và sự ổn định nghề nghiệp. Trong thời đại số, sinh viên cũng cần cân nhắc đến chi phí đầu tư vào các thiết bị công nghệ và phần mềm kế toán. Nhận thức về tỷ lệ lợi ích - chi phí có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán. Nếu sinh viên cảm thấy rằng lợi ích thu được lớn hơn chi phí bỏ ra, họ sẽ có xu hướng chọn ngành kế toán. Ngược lại, nếu sinh viên cảm thấy rằng chi phí quá cao so với lợi ích thu được, họ có thể lựa chọn một ngành nghề khác.

V. Tương lai Xu hướng và Cơ hội việc làm ngành Kế toán số

Tương lai của ngành kế toán gắn liền với sự phát triển của công nghệ và kế toán số. Các công việc kế toán truyền thống sẽ dần được thay thế bởi máy móc và phần mềm, nhưng nhu cầu về các chuyên gia kế toán có kỹ năng phân tích dữ liệu, quản lý rủi ro và tư vấn tài chính sẽ ngày càng tăng. Cơ hội việc làm kế toán trong thời đại số là rất lớn, nhưng đòi hỏi sinh viên phải trang bị cho mình những kỹ năng mới và luôn cập nhật kiến thức. Các trường đại học cần chủ động thay đổi chương trình đào tạo, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và giúp sinh viên có thể cạnh tranh thành công trong thời đại số. Các chứng chỉ kế toán quốc tế như ACCA, CPA, CMA sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

5.1. Phát triển kỹ năng số để thích ứng với kế toán thông minh

Để thành công trong ngành kế toán trong thời đại số, sinh viên cần phát triển các kỹ năng kế toán liên quan đến kế toán thông minh, big data trong kế toán và phân tích dữ liệu kế toán. Kế toán thông minh là việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong kế toán và các công nghệ khác để tự động hóa các quy trình kế toán và cung cấp thông tin chính xác và kịp thời. Big data trong kế toán là việc sử dụng lượng lớn dữ liệu để phân tích và đưa ra các quyết định kinh doanh. Phân tích dữ liệu kế toán là việc sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích để hiểu rõ hơn về hoạt động kinh doanh và tài chính của doanh nghiệp. Sinh viên cần phải làm quen và sử dụng thành thạo các phần mềm kế toán mới nhất và có khả năng phân tích và diễn giải dữ liệu một cách hiệu quả.

5.2. Định hướng sự nghiệp và tầm quan trọng của chứng chỉ kế toán

Việc định hướng sự nghiệp kế toán là rất quan trọng để sinh viên có thể xác định mục tiêu và lập kế hoạch phát triển bản thân. Sinh viên cần tìm hiểu về các vị trí công việc khác nhau trong ngành kế toán và xác định vị trí mà mình mong muốn đạt được. Các chứng chỉ kế toán quốc tế như ACCA, CPA, CMA có thể giúp sinh viên nâng cao trình độ chuyên môn và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Việc sở hữu các chứng chỉ kế toán này cũng giúp sinh viên có nhiều cơ hội việc làm kế toán tốt hơn và có thể đạt được mức lương kế toán cao hơn. Do đó, sinh viên nên tìm hiểu về các chứng chỉ kế toán và lập kế hoạch để đạt được các chứng chỉ kế toán phù hợp với mục tiêu sự nghiệp của mình.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế và sự gia tăng số lượng doanh nghiệp mới thành lập, ngành kế toán trở thành một trong những vị trí quan trọng trong bộ máy quản lý doanh nghiệp. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2016, Việt Nam có khoảng 553 cơ sở đào tạo, trong đó có 203 trường đại học và viện, 208 trường cao đẳng và 142 trường trung cấp chuyên nghiệp. Mặc dù nhu cầu nhân lực kế toán rất lớn, ngành này vẫn đang đối mặt với nghịch lý "thừa mà thiếu" khi tỷ lệ thất nghiệp cao do chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Khoảng 80-90% sinh viên được tuyển dụng không có khả năng tiếp cận công việc kế toán ngay lập tức.

Mục tiêu nghiên cứu là xác định và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán của sinh viên, từ đó đề xuất các chính sách phù hợp nhằm thu hút sinh viên lựa chọn ngành kế toán, nâng cao chất lượng đào tạo và cân bằng tỷ lệ sinh viên giữa các ngành học. Nghiên cứu được thực hiện tại các trường đại học ở TP. Hồ Chí Minh trong năm 2024, với mẫu khảo sát gồm 400 sinh viên đã chọn ngành học.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu định lượng về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành trong thời đại số, góp phần giúp các cơ sở đào tạo xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả, đồng thời hỗ trợ giảm tỷ lệ sinh viên kém chất lượng và thất nghiệp trong ngành kế toán.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để xây dựng mô hình nghiên cứu gồm:

• Lý thuyết Hành động Lý trí (TRA): Giải thích hành vi dựa trên ý định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn mực xã hội. Thái độ bao gồm động lực nội tại và ngoại tại, trong khi chuẩn mực xã hội phản ánh ảnh hưởng của người thân, bạn bè và chuyên gia.

• Lý thuyết Hành vi Kế hoạch (TPB): Mở rộng từ TRA, bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi cảm nhận, thể hiện khả năng và khó khăn trong việc thực hiện hành vi, ảnh hưởng đến ý định chọn ngành.

• Lý thuyết Nghề nghiệp Nhận thức Xã hội (SCCT): Tập trung vào các yếu tố tự hiệu quả (self-efficacy), kỳ vọng kết quả và mục tiêu cá nhân trong việc lựa chọn nghề nghiệp. Người có tự tin cao thường kiên trì và có xu hướng chọn ngành phù hợp với năng lực.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: động lực nội tại, động lực ngoại tại, ảnh hưởng của bên thứ ba (gia đình, bạn bè, thầy cô), cảm nhận về tỷ lệ lợi ích - chi phí, ảnh hưởng của thời đại số và nhận thức về chương trình ngành học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mẫu khảo sát 400 sinh viên đã chọn ngành tại các trường đại học ở TP. Hồ Chí Minh. Phương pháp chọn mẫu không xác suất được áp dụng do không xác định được danh sách sinh viên chính xác. Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi trực tuyến với thang đo Likert 5 mức độ.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm IBM SPSS 27, bao gồm:

• Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các biến đều đạt >0.6, đảm bảo độ tin cậy).

• Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn biến và xác định cấu trúc nhân tố (KMO = 0.5, Bartlett’s Test sig = 0.00, tổng phương sai giải thích > 63%).

• Phân tích tương quan Pearson để kiểm tra mối quan hệ giữa các biến độc lập.

• Phân tích hồi quy Logistic nhị phân để đánh giá tác động của các yếu tố đến quyết định chọn ngành kế toán (biến phụ thuộc nhị phân: 1 - chọn ngành kế toán, 0 - không chọn).

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2023-2024, tập trung khảo sát sinh viên các khóa từ năm nhất đến năm cuối.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Động lực ngoại tại có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chọn ngành kế toán với điểm trung bình 3.985 trên thang 5, thể hiện qua các yếu tố như cơ hội việc làm, thu nhập, uy tín nghề nghiệp.

2. Động lực nội tại cũng đóng vai trò quan trọng với điểm trung bình 3.082, phản ánh niềm đam mê, hứng thú và mong muốn phát triển bản thân trong ngành.

3. Ảnh hưởng của bên thứ ba (gia đình, bạn bè, thầy cô) có mức độ tác động trung bình 3.306, thấp hơn so với động lực ngoại tại nhưng vẫn có ý nghĩa trong việc định hướng lựa chọn ngành.

4. Cảm nhận về tỷ lệ lợi ích - chi phí và nhận thức về chương trình ngành học có điểm trung bình lần lượt là 3.013 và 3.089, cho thấy sinh viên cân nhắc kỹ lưỡng về lợi ích kinh tế và nội dung học tập khi quyết định.

5. Ảnh hưởng của thời đại số được đánh giá ở mức 3.109, cho thấy công nghệ và môi trường làm việc linh hoạt trong thời đại số là yếu tố mới tác động đến quyết định chọn ngành.

Phân tích hồi quy Logistic cho thấy các yếu tố động lực nội tại, ngoại tại, ảnh hưởng bên thứ ba, cảm nhận lợi ích - chi phí và nhận thức chương trình ngành đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến quyết định chọn ngành kế toán (p < 0.05). Mô hình có khả năng giải thích khoảng 60% biến thiên quyết định chọn ngành.

Thảo luận kết quả

Kết quả phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò quan trọng của động lực ngoại tại như thu nhập và cơ hội việc làm trong việc thu hút sinh viên chọn ngành kế toán. Động lực nội tại cũng không thể xem nhẹ, bởi niềm đam mê và sự tự tin vào năng lực giúp sinh viên kiên trì theo đuổi ngành học.

Ảnh hưởng của bên thứ ba như gia đình và thầy cô góp phần định hướng lựa chọn, nhất là trong văn hóa Việt Nam coi trọng sự tư vấn và hỗ trợ từ người thân. Cảm nhận về tỷ lệ lợi ích - chi phí phản ánh sự cân nhắc thực tế của sinh viên trước khi quyết định, phù hợp với lý thuyết hành vi có kế hoạch.

Ảnh hưởng của thời đại số là điểm mới trong nghiên cứu, cho thấy sinh viên ngày nay quan tâm đến môi trường làm việc linh hoạt, ứng dụng công nghệ và khả năng học tập trực tuyến, điều này mở ra cơ hội cải tiến chương trình đào tạo kế toán phù hợp với xu thế công nghệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trung bình các yếu tố và bảng hồi quy Logistic thể hiện hệ số tác động và mức ý nghĩa thống kê.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông về cơ hội nghề nghiệp và thu nhập ngành kế toán nhằm nâng cao động lực ngoại tại, qua các hội thảo nghề nghiệp, ngày hội việc làm, và các kênh truyền thông xã hội. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: các trường đại học và các tổ chức nghề nghiệp.

2. Phát triển chương trình đào tạo linh hoạt, tích hợp công nghệ số để đáp ứng nhu cầu học tập và làm việc trong thời đại số, bao gồm học trực tuyến, ứng dụng phần mềm kế toán hiện đại. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: khoa kế toán, phòng đào tạo.

3. Tổ chức các hoạt động tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho sinh viên và gia đình nhằm tăng cường ảnh hưởng tích cực của bên thứ ba, giúp sinh viên có quyết định chọn ngành phù hợp với năng lực và sở thích. Thời gian: liên tục; Chủ thể: phòng công tác sinh viên, các cố vấn học tập.

4. Xây dựng các chương trình hỗ trợ sinh viên phát triển động lực nội tại, như câu lạc bộ nghề nghiệp, các dự án thực tế, cơ hội thực tập tại doanh nghiệp để tăng sự hứng thú và tự tin trong ngành kế toán. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: khoa kế toán, doanh nghiệp đối tác.

5. Đánh giá và điều chỉnh chính sách tuyển sinh dựa trên phân tích tỷ lệ lợi ích - chi phí để cân bằng số lượng và chất lượng sinh viên giữa các ngành, tránh tình trạng thừa nhân lực kém chất lượng. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: ban tuyển sinh, phòng kế hoạch đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý giáo dục đại học: Giúp xây dựng chiến lược tuyển sinh và phát triển chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng và nhu cầu thị trường lao động.

2. Giảng viên và cán bộ tư vấn học đường: Cung cấp cơ sở khoa học để tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho sinh viên và phụ huynh hiệu quả hơn.

3. Sinh viên và người học: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành, từ đó có lựa chọn phù hợp với năng lực và sở thích cá nhân.

4. Các tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực kế toán và tài chính: Nắm bắt xu hướng nguồn nhân lực, phối hợp với các trường đại học để đào tạo và tuyển dụng hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chọn ngành kế toán?
   Động lực ngoại tại như cơ hội việc làm và thu nhập được đánh giá cao nhất, chiếm điểm trung bình gần 4 trên thang 5, cho thấy sinh viên rất quan tâm đến triển vọng nghề nghiệp.

2. Thời đại số ảnh hưởng thế nào đến quyết định chọn ngành?
   Ảnh hưởng của thời đại số được đánh giá ở mức trung bình 3.1, sinh viên mong muốn môi trường học tập và làm việc linh hoạt, ứng dụng công nghệ hiện đại.

3. Ảnh hưởng của gia đình và bạn bè có quan trọng không?
   Ảnh hưởng bên thứ ba có tác động tích cực với điểm trung bình 3.3, đặc biệt trong văn hóa Việt Nam, sự tư vấn của người thân và thầy cô rất quan trọng.

4. Làm thế nào để tăng động lực nội tại của sinh viên?
   Thông qua các hoạt động thực tế, câu lạc bộ nghề nghiệp, cơ hội thực tập giúp sinh viên phát triển đam mê và tự tin với ngành học.

5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các ngành khác không?
   Mô hình và kết quả nghiên cứu có thể tham khảo để áp dụng cho các ngành kinh tế khác, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp đặc thù từng ngành.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành kế toán và không kế toán: động lực nội tại, động lực ngoại tại, ảnh hưởng bên thứ ba, cảm nhận lợi ích - chi phí, thời đại số và nhận thức chương trình ngành.

• Động lực ngoại tại và nội tại là hai yếu tố có tác động mạnh mẽ nhất, trong khi ảnh hưởng của thời đại số là yếu tố mới nổi bật trong bối cảnh hiện nay.

• Mô hình nghiên cứu sử dụng kết hợp ba lý thuyết TRA, TPB và SCCT, góp phần bổ sung bằng chứng thực nghiệm trong lĩnh vực lựa chọn ngành học tại Việt Nam.

• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để các trường đại học xây dựng chính sách tuyển sinh và đào tạo phù hợp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán.

• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác và các ngành học liên quan nhằm hoàn thiện mô hình và chính sách đào tạo.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến chương trình đào tạo và tư vấn nghề nghiệp, đồng thời sinh viên cần cân nhắc kỹ các yếu tố ảnh hưởng để lựa chọn ngành học phù hợp với xu thế phát triển và năng lực bản thân.