Biến Đổi Cấu Trúc Gia Đình Ở Ngoại Thành Thành Phố Hồ Chí Minh

Gia đình không chỉ là một đơn vị kinh tế mà còn là nơi nuôi dưỡng, giáo dục con cái, truyền tải các giá trị văn hóa. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, "Nhiều gia đình cộng lại thành xã hội. Xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt". Sự bền vững của gia đình liên quan đến sức mạnh của quốc gia. Do đó, việc nghiên cứu về gia đình ở TP.HCM là vô cùng cần thiết.

Đô thị hóa làm thu hẹp đất nông nghiệp, khu công nghiệp, khu dân cư mới mọc lên, cơ sở hạ tầng kỹ thuật được nâng cấp, tăng dân số cơ học, môi trường sống thay đổi tạo nên áp lực lớn đối với cộng đồng cư dân ngoại thành trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nghề nghiệp, lối sống. Tất cả những sự biến chuyển xã hội dồn dập diễn ra trong một thời gian ngắn như thế đã tác động đến tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có gia đình.

Áp lực kinh tế, sự thay đổi vai trò của phụ nữ, sự du nhập của các giá trị văn hóa mới là những yếu tố góp phần làm gia tăng tình trạng ly hôn và bạo lực gia đình. Theo nghiên cứu của Nguyễn Văn Bảo, sự biến đổi cấu trúc gia đình ở ngoại thành TP.HCM (trường hợp xã Tân Tạo, huyện Bình Chánh) cho thấy sự thay đổi về cơ cấu gia đình trong xã hội công nghiệp, biến đổi các mối quan hệ và các chức năng, biến đổi giá trị văn hóa của gia đình.

Trong gia đình truyền thống, người đàn ông thường là trụ cột kinh tế, người phụ nữ đảm nhận vai trò chăm sóc gia đình. Tuy nhiên, sự thay đổi vai trò của các thành viên trong gia đình đang diễn ra mạnh mẽ. Phụ nữ ngày càng tham gia nhiều hơn vào các hoạt động kinh tế, xã hội, trong khi đó, vai trò của người đàn ông trong việc chăm sóc gia đình cũng dần được nâng cao.

Tác động của di cư đến gia đình là một vấn đề đáng quan tâm. Dòng người từ các tỉnh thành khác đổ về TP.HCM tìm kiếm việc làm, cơ hội học tập tạo ra sự xáo trộn lớn trong cơ cấu dân cư. Nhiều gia đình phải đối mặt với tình trạng thiếu thốn về nhà ở, việc làm, các dịch vụ xã hội.

Nhà nước cần có những chính sách xã hội về gia đình ở TP.HCM cụ thể, thiết thực để hỗ trợ các gia đình, đặc biệt là các gia đình nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Các chính sách này cần tập trung vào các lĩnh vực như nhà ở, việc làm, giáo dục, y tế, chăm sóc trẻ em.

Giáo dục về giá trị gia đình và kỹ năng sống là vô cùng quan trọng để xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững. Cần tăng cường giáo dục về các giá trị truyền thống như lòng hiếu thảo, sự tôn trọng, yêu thương, chia sẻ. Đồng thời, cần trang bị cho các thành viên trong gia đình những kỹ năng cần thiết để giải quyết mâu thuẫn, quản lý tài chính, chăm sóc sức khỏe.

Cần phát triển các dịch vụ hỗ trợ gia đình tại cộng đồng như tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý, chăm sóc trẻ em, người già. Các dịch vụ này cần được cung cấp một cách dễ dàng, thuận tiện để các gia đình có thể tiếp cận khi cần thiết.

Gia đình hạt nhân ngoại thành (cha mẹ và con cái) ngày càng trở nên phổ biến do áp lực kinh tế, sự thay đổi về lối sống. Gia đình đa thế hệ (ông bà, cha mẹ, con cái) giảm dần do diện tích nhà ở hạn chế, sự di chuyển của các thành viên trong gia đình.

Các mối quan hệ trong gia đình trở nên lỏng lẻo hơn do các thành viên bận rộn với công việc, học tập. Sự giao tiếp giữa các thành viên giảm sút, vai trò của người lớn tuổi trong gia đình giảm sút. Cần có những giải pháp để tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.

Kinh tế gia đình ngoại thành có sự thay đổi lớn khi chuyển từ nông nghiệp sang các ngành nghề khác. Điều này ảnh hưởng đến vai trò của các thành viên và quan hệ giữa họ. Áp lực kinh tế có thể gây ra căng thẳng, mâu thuẫn trong gia đình.

Gia đình hạt nhân vẫn sẽ là loại hình phổ biến, nhưng các hình thức gia đình khác như gia đình đơn thân, gia đình đồng tính cũng sẽ ngày càng được chấp nhận. Cần có những nghiên cứu sâu sắc hơn để hiểu rõ những xu hướng này và đưa ra những chính sách phù hợp.

Văn hóa gia đình TP.HCM đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các giá trị truyền thống, xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững. Cần có những hoạt động để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gia đình, đồng thời tiếp thu những giá trị văn hóa mới phù hợp với xã hội hiện đại.

Giáo dục gia đình ngoại thành đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ em. Cần tạo điều kiện để các bậc cha mẹ nâng cao kiến thức, kỹ năng về giáo dục con cái, giúp trẻ em phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần.

Việc bảo tồn giá trị gia đình là vô cùng quan trọng để xây dựng xã hội văn minh, hạnh phúc. Cần có những hoạt động để truyền tải các giá trị truyền thống như lòng hiếu thảo, sự tôn trọng, yêu thương, chia sẻ cho thế hệ trẻ.

Sự hợp tác giữa gia đình, nhà trường và xã hội là yếu tố then chốt để giáo dục con cái, xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững. Cần tạo ra một môi trường giáo dục toàn diện, nơi trẻ em được phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần.

Phát triển cộng đồng và hỗ trợ đời sống gia đình là những giải pháp quan trọng để củng cố gia đình trong bối cảnh đô thị hóa. Cần tạo ra một môi trường sống an toàn, lành mạnh, nơi các gia đình có thể tiếp cận các dịch vụ xã hội, y tế, giáo dục một cách dễ dàng hơn.