I. Khái quát chung về bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp
Bảo hiểm tai nạn lao động (TNLĐ) và bệnh nghề nghiệp (BNN) là những chế độ bảo hiểm thiết yếu nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động (NLĐ) trong quá trình làm việc. TNLĐ có thể xảy ra bất ngờ trong bất kỳ ngành nghề nào, gây ra những thiệt hại về sức khỏe và thu nhập cho NLĐ. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), việc thiết lập hệ thống bảo hiểm này không chỉ giúp NLĐ khôi phục sức khỏe mà còn đảm bảo mức sống tối thiểu cho họ và gia đình trong thời gian điều trị. BNN thường phát triển từ từ, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của NLĐ và cần được nhận diện và phòng ngừa kịp thời. Chế độ bảo hiểm TNLĐ và BNN không chỉ mang lại lợi ích cho NLĐ mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội. Chính vì vậy, việc hoàn thiện chính sách bảo hiểm này là cần thiết để nâng cao chất lượng cuộc sống cho NLĐ và đảm bảo an sinh xã hội.
II. Thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp
Thực trạng pháp luật về bảo hiểm TNLĐ và BNN tại Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều bất cập trong quy định và thực hiện. Mặc dù đã có các luật như Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Luật An toàn vệ sinh lao động 2015, nhưng vẫn tồn tại những mâu thuẫn giữa các quy định, tỷ lệ đóng góp và hưởng trợ cấp chưa hợp lý. Hệ thống thủ tục hành chính còn phức tạp, dẫn đến việc NLĐ gặp khó khăn trong việc tiếp cận quyền lợi của mình. Đặc biệt, ý thức tham gia bảo hiểm của NLĐ và người sử dụng lao động (NSDLĐ) còn thấp, ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi chính sách. Nhiều NLĐ chưa được hưởng đầy đủ quyền lợi khi gặp phải TNLĐ hoặc BNN, dẫn đến tình trạng thiếu thốn và khó khăn trong cuộc sống. Do đó, cần có các giải pháp đồng bộ để cải thiện tình hình này, nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ và thúc đẩy sự phát triển của hệ thống bảo hiểm.
III. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp
Để nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về bảo hiểm TNLĐ và BNN, cần thiết phải hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành. Một trong những phương hướng quan trọng là đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho NLĐ trong việc tiếp cận quyền lợi bảo hiểm. Cần nâng cao ý thức của NLĐ và NSDLĐ về tầm quan trọng của bảo hiểm TNLĐ và BNN thông qua các chương trình tuyên truyền, giáo dục. Bên cạnh đó, cần thiết phải tăng cường sự giám sát và kiểm tra việc thực hiện chính sách bảo hiểm tại các doanh nghiệp. Các cơ quan chức năng cần có các biện pháp xử lý nghiêm các vi phạm liên quan đến bảo hiểm TNLĐ và BNN. Việc xây dựng một hệ thống bảo hiểm đồng bộ, minh bạch và hiệu quả sẽ góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.