Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng, giáo dục đại học giữ vai trò then chốt trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Tại Việt Nam, sự gia tăng nhanh chóng của các cơ sở đào tạo đại học công lập và ngoài công lập đã tạo nên môi trường cạnh tranh khốc liệt trong công tác tuyển sinh. Theo ước tính, số lượng sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh (QTKD) tại các trường công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng tăng, đồng thời nhu cầu lựa chọn trường phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp cũng trở nên đa dạng hơn.

Vấn đề quyết định lựa chọn trường đại học không chỉ ảnh hưởng đến tương lai học tập và nghề nghiệp của sinh viên mà còn tác động trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của các cơ sở giáo dục. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định các yếu tố ảnh hưởng và mức độ tác động của từng yếu tố đến quyết định lựa chọn trường đại học của sinh viên ngành QTKD tại một số trường công lập ở TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2020.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các trường đại học hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của sinh viên, từ đó xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả, nâng cao chất lượng đào tạo và tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường giáo dục đại học. Các chỉ số như mức độ ảnh hưởng của các kênh truyền thông, đặc điểm trường đại học, cơ hội nghề nghiệp được đo lường cụ thể nhằm cung cấp dữ liệu thực tiễn cho các nhà quản lý giáo dục.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích hành vi lựa chọn trường đại học của sinh viên ngành QTKD:

  1. Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA): Giải thích rằng hành vi của cá nhân được quyết định bởi ý định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan từ xã hội. TRA giúp hiểu được quá trình ra quyết định có tính hợp lý và có chủ ý của sinh viên khi chọn trường.

  2. Thuyết hành vi hoạch định (Theory of Planned Behavior - TPB): Mở rộng từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, cho phép dự đoán các hành vi có thể không hoàn toàn do ý chí kiểm soát. TPB giúp phân tích sâu hơn các yếu tố tâm lý và xã hội ảnh hưởng đến quyết định chọn trường.

  3. Lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler: Mô hình này xem hành vi người tiêu dùng là quá trình phức tạp từ nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn đến hành vi mua hàng và phản hồi sau mua. Áp dụng vào giáo dục đại học, sinh viên được xem như người tiêu dùng dịch vụ giáo dục, chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường, cá nhân và marketing của trường.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: đặc tính cá nhân, đặc điểm trường đại học, cơ hội nghề nghiệp, đối tượng tham chiếu, sự hấp dẫn của ngành học và các kênh truyền thông. Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm 6 nhóm yếu tố này, được kiểm định qua các giả thuyết tác động cùng chiều đến quyết định chọn trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

  • Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn chuyên gia gồm trưởng, phó phòng đào tạo, trưởng khoa và cán bộ tuyển sinh tại các trường đại học công lập. Đồng thời tổ chức thảo luận nhóm với sinh viên năm 1 và năm 2 ngành QTKD để xây dựng và hiệu chỉnh thang đo phù hợp với thực tiễn.

  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu từ 350 sinh viên ngành QTKD tại ba trường đại học công lập ở TP. Hồ Chí Minh (Đại học Ngân hàng TP.HCM, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Kinh tế TP.HCM). Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho nhóm nghiên cứu.

Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20 với các kỹ thuật: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định chọn trường. Ngoài ra, kiểm định ANOVA và T-test được sử dụng để xác định sự khác biệt giữa các nhóm sinh viên theo đặc điểm nhân khẩu học.

Thời gian nghiên cứu kéo dài 6 tháng, từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phân tích kỹ lưỡng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của các kênh truyền thông: Đây là yếu tố có tác động mạnh nhất đến quyết định chọn trường của sinh viên ngành QTKD với hệ số Beta cao nhất trong mô hình hồi quy. Khoảng 85% sinh viên cho biết các hoạt động quảng cáo, tư vấn tuyển sinh, tham quan trường và truyền thông trên mạng xã hội ảnh hưởng tích cực đến lựa chọn của họ.

  2. Đặc điểm trường đại học: Bao gồm vị trí địa lý thuận tiện, học phí ổn định, cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ giảng viên uy tín và chính sách hỗ trợ sinh viên. Yếu tố này chiếm khoảng 78% mức độ ảnh hưởng, thể hiện qua sự đánh giá cao của sinh viên về uy tín và điều kiện học tập tại trường.

  3. Đặc tính cá nhân: Các yếu tố như phù hợp với học lực, khả năng tài chính gia đình và sở thích cá nhân có ảnh hưởng khoảng 70% đến quyết định chọn trường. Sinh viên thường ưu tiên trường có ngành học phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp của bản thân.

  4. Cơ hội nghề nghiệp: Khoảng 65% sinh viên đánh giá cao các cơ hội việc làm, thực tập và kết nối doanh nghiệp mà trường đại học cung cấp. Đây là yếu tố quan trọng giúp sinh viên yên tâm về tương lai sau khi tốt nghiệp.

  5. Đối tượng tham chiếu: Gia đình, thầy cô và bạn bè có ảnh hưởng khoảng 60% đến quyết định của sinh viên. Sự tư vấn và khuyến khích từ những người thân thiết đóng vai trò quan trọng trong quá trình lựa chọn trường.

  6. Sự hấp dẫn của ngành học: Mức độ đa dạng và chất lượng