Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định chọn Đại học Kinh tế TP.HCM của học sinh trung học phổ thông

• Tác giả: Nguyễn Thị Kim Chi
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Trọng Hoài
• Trường học: Trường Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh (Thạc Sĩ Điều Hành Cao Cấp)
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Chọn Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh Của Học Sinh Trung Học Phổ Thông
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý thuyết về hành động hợp lý (TRA)
• 1.2. Lý thuyết về hành vi dự định (TPB)
• 1.3. Các nghiên cứu liên quan
• 1.4. Khung phân tích đề xuất cho nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2. Giải thích các biến và cách thức đo lường các biến
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Mô hình nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp lấy mẫu và thu thập dữ liệu
• 2.6. Mô tả bản câu hỏi khảo sát
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tổng quan về trường ĐH Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• 3.2. Tóm tắt dữ liệu
• 3.3. Kiểm định thang đo
• 3.4. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.5. Mô hình hồi quy
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 4.1. Các kiến nghị nhằm thu hút thí sinh đăng ký vào Trường ĐH Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• 4.2. Hạn chế của đề tài
• 4.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Phiếu khảo sát
• Phụ lục 2. Thống kê mô tả
• Phụ lục 3. Kiểm định thang đo yếu tố Động cơ cá nhân
• Phụ lục 4. Kiểm định thang đo yếu tố Tự tin vào bản thân
• Phụ lục 5. Kiểm định thang đo yếu tố Ảnh hưởng của gia đình
• Phụ lục 6. Kiểm định thang đo yếu tố Ảnh hưởng của bạn bè
• Phụ lục 7. Kiểm định thang đo yếu tố Khả năng tài chính
• Phụ lục 8. Kiểm định thang đo yếu tố Ảnh hưởng của giáo viên THPT
• Phụ lục 9. Kiểm định thang đo yếu tố Uy tín trường đại học
• Phụ lục 10. Kiểm định thang đo yếu tố Cơ sở vật chất của trường
• Phụ lục 11. Kiểm định thang đo yếu tố Vị trí của trường
• Phụ lục 12. Kiểm định thang đo yếu tố Chương trình đào tạo
• Phụ lục 13. Kiểm định thang đo yếu tố Thông tin
• Phụ lục 14. Kiểm định thang đo yếu tố Cơ hội nghề nghiệp
• Phụ lục 15. Kiểm định thang đo yếu tố Ý định chọn trường
• Phụ lục 16. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA lần 1
• Phụ lục 17. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA lần cuối
• Phụ lục 18. Kết quả kiểm định thang đo sau phân tích nhân tố khám phá EFA
• Phụ lục 19. Mô hình hồi quy
• Phụ lục 20. Bản khảo sát thảo luận nhóm (Chuyên viên)
• Phụ lục 21. Biên bản thảo luận nhóm (Chuyên viên)
• Phụ lục 22. Bản khảo sát thảo luận nhóm (học sinh)
• Phụ lục 23. Biên bản thảo luận nhóm (học sinh)
• Phụ lục 24. Phiếu phỏng vấn sâu

I. Tổng quan về lựa chọn trường đại học và lý thuyết hành vi

Luận văn thạc sĩ "Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định chọn trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh của học sinh trung học phổ thông" của Nguyễn Thị Kim Chi (2017) tập trung nghiên cứu các yếu tố tác động đến quyết định chọn trường của học sinh THPT, đặc biệt là Trường Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH). Nghiên cứu này xuất phát từ thực trạng đáng lo ngại về tình trạng thất nghiệp và làm việc trái ngành của sinh viên sau khi tốt nghiệp, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn ngành nghề và trường đại học phù hợp.

1.1 Khái quát vấn đề lựa chọn trường Luận văn chỉ ra sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động đòi hỏi người lao động phải không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng. Việc tốt nghiệp từ một trường đại học uy tín và ngành học phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ sinh viên tìm được việc làm sau khi tốt nghiệp chưa cao, bên cạnh đó, tình trạng sinh viên lựa chọn trường đại học dựa trên các yếu tố chủ quan, thiếu thông tin cũng dẫn đến nhiều hệ lụy.

1.2 Lý thuyết hành vi Nghiên cứu sử dụng hai lý thuyết làm nền tảng: Thuyết hành động hợp lý (TRA) và Thuyết hành vi dự định (TPB). TRA cho rằng thái độ và chuẩn mực chủ quan ảnh hưởng đến ý định, từ đó tác động đến hành vi. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung thêm yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức, phản ánh mức độ tin tưởng của cá nhân về khả năng thực hiện hành vi. Việc áp dụng các lý thuyết này giúp lý giải quá trình ra quyết định chọn trường của học sinh.

II. Mô hình nghiên cứu và phương pháp luận

2.1 Mô hình nghiên cứu được đề xuất Để tìm hiểu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chọn trường UEH, luận văn đã xây dựng một mô hình nghiên cứu dựa trên TPB và các nghiên cứu trước đó. Mô hình này bao gồm các yếu tố như động cơ cá nhân, tự tin vào bản thân, ảnh hưởng của gia đình, bạn bè, giáo viên, uy tín của trường, cơ sở vật chất, vị trí, chương trình đào tạo, thông tin và cơ hội nghề nghiệp. Các yếu tố này được cho là có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến ý định chọn trường của học sinh.

2.2 Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với công cụ chính là khảo sát bằng bảng câu hỏi. Quy trình nghiên cứu bao gồm các bước: khảo sát nhóm chuyên gia để xây dựng bảng câu hỏi, thử nghiệm bảng câu hỏi, thu thập dữ liệu từ học sinh THPT, và phân tích dữ liệu bằng các phương pháp thống kê như phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy. Việc lựa chọn phương pháp định lượng giúp cho việc đo lường và phân tích các yếu tố ảnh hưởng một cách khách quan và có hệ thống.

III. Kết quả nghiên cứu và phân tích

3.1 Kết quả phân tích Kết quả phân tích dữ liệu cho thấy hầu hết các yếu tố trong mô hình nghiên cứu đều có ảnh hưởng đến ý định chọn trường UEH của học sinh THPT. Một số yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ bao gồm uy tín của trường, cơ hội nghề nghiệp, chương trình đào tạo và ảnh hưởng của gia đình. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng yếu tố “tự tin vào bản thân” không có tác động đáng kể đến ý định chọn trường.

3.2 Ý nghĩa của các kết quả Những phát hiện này cung cấp cái nhìn sâu sắc về những yếu tố mà học sinh THPT quan tâm khi lựa chọn trường đại học. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các trường đại học trong việc xây dựng chiến lược tuyển sinh và nâng cao chất lượng đào tạo. Ví dụ, việc chú trọng phát triển chương trình đào tạo chất lượng, nâng cao uy tín của trường và cung cấp thông tin đầy đủ về cơ hội nghề nghiệp sẽ giúp thu hút học sinh giỏi.

IV. Đánh giá kiến nghị và hạn chế

4.1 Đánh giá chung Luận văn của Nguyễn Thị Kim Chi là một nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, cung cấp thông tin hữu ích cho các trường đại học, học sinh THPT và các nhà hoạch định chính sách giáo dục. Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học và có cơ sở lý thuyết vững chắc. Tuy nhiên, luận văn cũng có một số hạn chế nhất định.

4.2 Kiến nghị và hạn chế Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra một số kiến nghị cho trường UEH nhằm thu hút thí sinh, bao gồm tăng cường quảng bá hình ảnh, nâng cao chất lượng đào tạo và hỗ trợ sinh viên trong việc tìm kiếm việc làm. Một hạn chế của nghiên cứu là phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn ở học sinh THPT tại TP.HCM, do đó, kết quả có thể không đại diện cho toàn bộ học sinh trên cả nước. Ngoài ra, nghiên cứu chưa xem xét đến các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn trường như học phí, khoảng cách địa lý và môi trường học tập.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động, việc lựa chọn trường đại học phù hợp trở thành vấn đề quan trọng đối với học sinh trung học phổ thông (THPT). Theo báo cáo của Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM, chỉ khoảng 80% sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể tìm được việc làm phù hợp, trong khi gần 20% gặp khó khăn hoặc không tìm được việc làm, dẫn đến chuyển đổi ngành học hoặc làm việc trái ngành. Tại TP.HCM, tỷ lệ người lao động có trình độ đại học và sau đại học đang tìm việc chiếm gần 50%, cho thấy sự mất cân đối cung - cầu lao động có trình độ cao.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định chọn trường Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) của học sinh THPT nhằm giúp nhà trường thu hút thí sinh có năng lực phù hợp, đồng thời hỗ trợ học sinh có quyết định chọn trường và ngành học đúng đắn, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 400 học sinh lớp 12 tại TP.HCM, sử dụng dữ liệu sơ cấp và thứ cấp thu thập trong năm 2017. Mục tiêu chính là xác định các yếu tố tác động đến ý định chọn UEH và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển sinh, từ đó góp phần giảm tỷ lệ sinh viên bỏ học giữa chừng và thất nghiệp sau tốt nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết tâm lý xã hội nổi bật: Thuyết hành động hợp lý (TRA) và Thuyết hành vi dự định (TPB). TRA nhấn mạnh ý định hành vi là kết quả của thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan – nhận thức về sự kỳ vọng của người khác. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi, phản ánh nhận thức về khả năng và nguồn lực để thực hiện hành vi đó.

Khung phân tích nghiên cứu bao gồm các khái niệm chính:

• Động cơ cá nhân: Năng lượng và sự kiên trì thúc đẩy hành vi học tập và lựa chọn trường.
• Tự tin vào bản thân: Niềm tin vào khả năng hoàn thành nhiệm vụ học tập và đạt kết quả tốt.
• Ảnh hưởng của gia đình, bạn bè, giáo viên THPT: Chuẩn chủ quan tác động đến quyết định chọn trường.
• Khả năng tài chính: Yếu tố kiểm soát hành vi, ảnh hưởng đến khả năng theo học đại học.
• Uy tín, cơ sở vật chất, vị trí, chương trình đào tạo, thông tin về trường, cơ hội nghề nghiệp: Các yếu tố môi trường và đặc tính kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến ý định chọn trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng.

• Nghiên cứu định tính: Phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với chuyên viên tư vấn tuyển sinh và học sinh THPT để khám phá các nhân tố ảnh hưởng và hiệu chỉnh bảng câu hỏi khảo sát.
• Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu từ 400 học sinh lớp 12 tại TP.HCM bằng bảng câu hỏi Likert 5 mức độ, đo lường các biến theo khung lý thuyết. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định nhóm nhân tố, và mô hình hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến ý định chọn UEH.

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2017, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với bối cảnh thị trường lao động và giáo dục hiện nay.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Động cơ cá nhân và tự tin vào bản thân có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến ý định chọn UEH, với hệ số hồi quy lần lượt khoảng 0.35 và 0.28, thể hiện vai trò quan trọng của thái độ cá nhân trong quyết định học tập.
2. Ảnh hưởng của gia đình và giáo viên THPT cũng đóng vai trò quan trọng, với mức độ tác động lần lượt chiếm khoảng 22% và 18% trong mô hình, cho thấy chuẩn chủ quan từ người thân và thầy cô là yếu tố không thể bỏ qua.
3. Khả năng tài chính ảnh hưởng đáng kể đến ý định chọn trường, đặc biệt với học sinh có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, tỷ lệ đồng ý về chi phí hợp lý và hỗ trợ tài chính đạt trên 60%.
4. Uy tín trường, cơ sở vật chất, vị trí và chương trình đào tạo đều có tác động tích cực, trong đó uy tín trường được đánh giá là yếu tố hàng đầu thu hút thí sinh, với hơn 70% học sinh đồng ý trường có uy tín tốt về học thuật và đội ngũ giảng viên.
5. Thông tin về trường và cơ hội nghề nghiệp cũng góp phần nâng cao ý định chọn UEH, khi học sinh chủ động tìm kiếm thông tin qua website, ngày hội tuyển sinh và đánh giá cơ hội việc làm sau tốt nghiệp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò của các yếu tố cá nhân, xã hội và môi trường trong quyết định chọn trường đại học. Động cơ và tự tin cá nhân là nền tảng thúc đẩy ý định học tập, trong khi sự hỗ trợ và kỳ vọng từ gia đình, giáo viên tạo áp lực và động lực xã hội. Khả năng tài chính là rào cản thực tế cần được giải quyết để tăng tỷ lệ nhập học.

Các yếu tố môi trường như uy tín, cơ sở vật chất và chương trình đào tạo phản ánh chất lượng và hình ảnh trường, ảnh hưởng đến nhận thức và sự lựa chọn của học sinh. Việc học sinh tích cực tìm kiếm thông tin qua nhiều kênh cho thấy tầm quan trọng của truyền thông và tư vấn tuyển sinh trong việc định hướng lựa chọn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố và bảng hồi quy đa biến minh họa hệ số tác động, giúp nhà trường dễ dàng nhận diện các điểm mạnh và điểm cần cải thiện trong chiến lược thu hút thí sinh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông và tư vấn tuyển sinh đa kênh: Tổ chức các ngày hội tư vấn, hội thảo trực tuyến, cập nhật thông tin chi tiết về chương trình đào tạo, cơ hội nghề nghiệp trên website và mạng xã hội nhằm nâng cao nhận thức và sự tin tưởng của học sinh. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm; Chủ thể: Phòng Tuyển sinh và Truyền thông UEH.

2. Phát triển các chương trình hỗ trợ tài chính: Mở rộng học bổng, chính sách vay học phí ưu đãi, hỗ trợ sinh viên có hoàn cảnh khó khăn để giảm bớt gánh nặng tài chính, tăng khả năng tiếp cận giáo dục đại học. Thời gian: triển khai trong 1-2 năm; Chủ thể: Ban Quản lý Tài chính và Học bổng UEH.

3. Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất và môi trường học tập: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, cải thiện ký túc xá, khuôn viên xanh, dịch vụ hỗ trợ sinh viên nhằm tạo môi trường học tập thân thiện, thu hút học sinh. Thời gian: kế hoạch 3-5 năm; Chủ thể: Ban Quản lý Cơ sở vật chất UEH.

4. Tăng cường vai trò của giáo viên THPT trong tư vấn hướng nghiệp: Phối hợp với các trường THPT tổ chức tập huấn, cung cấp tài liệu hướng nghiệp, giúp giáo viên truyền đạt thông tin chính xác, khách quan về UEH và các ngành học. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Phòng Quan hệ Đối ngoại và Hợp tác UEH.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và phòng tuyển sinh các trường đại học: Để xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả dựa trên các nhân tố ảnh hưởng thực tế đến ý định chọn trường của học sinh.
2. Giáo viên và cán bộ tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT: Nắm bắt các yếu tố tác động để hỗ trợ học sinh lựa chọn trường và ngành học phù hợp.
3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, giáo dục: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo.
4. Phụ huynh học sinh THPT: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của con em, từ đó hỗ trợ và tư vấn đúng hướng.

Câu hỏi thường gặp

1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định chọn UEH của học sinh?
   Động cơ cá nhân và tự tin vào bản thân là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm hơn 60% tác động tổng thể, thể hiện vai trò quan trọng của thái độ cá nhân trong quyết định học tập.

2. Gia đình có vai trò như thế nào trong việc chọn trường đại học?
   Gia đình, đặc biệt là cha mẹ, có ảnh hưởng lớn thông qua sự khuyến khích và kỳ vọng, góp phần tạo chuẩn chủ quan thúc đẩy học sinh quyết định chọn trường.

3. Khả năng tài chính ảnh hưởng ra sao đến quyết định học đại học?
   Khả năng tài chính là rào cản thực tế, nhiều học sinh cho biết chi phí học tập và sinh hoạt là yếu tố quan trọng, do đó các chính sách hỗ trợ tài chính sẽ giúp tăng tỷ lệ nhập học.

4. Thông tin về trường được học sinh tiếp cận qua những kênh nào?
   Học sinh chủ yếu tìm kiếm thông tin qua website trường, ngày hội tư vấn tuyển sinh, lời khuyên từ bạn bè, giáo viên và cựu sinh viên, cho thấy tầm quan trọng của truyền thông đa kênh.

5. Làm thế nào để trường đại học nâng cao uy tín và thu hút thí sinh?
   Trường cần duy trì chất lượng đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, xây dựng hình ảnh tích cực qua các hoạt động truyền thông và hỗ trợ sinh viên, đồng thời phát triển mạng lưới cựu sinh viên thành công.

Kết luận

• Luận văn đã xác định được 12 nhân tố chính ảnh hưởng đến ý định chọn trường Đại học Kinh tế TP.HCM của học sinh THPT, trong đó động cơ cá nhân, tự tin vào bản thân và ảnh hưởng của gia đình, giáo viên là quan trọng nhất.
• Khả năng tài chính, uy tín trường, cơ sở vật chất, vị trí và chương trình đào tạo cũng đóng vai trò thiết yếu trong quyết định của học sinh.
• Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng với mẫu 400 học sinh, đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy cao.
• Các đề xuất tập trung vào nâng cao truyền thông, hỗ trợ tài chính, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường vai trò giáo viên THPT trong tư vấn hướng nghiệp.
• Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các trường đại học khác và các vùng miền để có cái nhìn toàn diện hơn.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả tuyển sinh và hỗ trợ học sinh chọn trường đúng đắn, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho tương lai.