Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc thúc đẩy khởi sự kinh doanh (KSKD) trở thành một trong những chiến lược quan trọng nhằm phát triển kinh tế bền vững. Thành phố Cà Mau, với tổng số doanh nghiệp hiện có là 4.340 doanh nghiệp và tỷ lệ chủ doanh nghiệp dưới 35 tuổi chiếm 28%, đang đặt mục tiêu đến năm 2025 có 10.000 doanh nghiệp hoạt động trên toàn tỉnh. Thanh niên, với số lượng khoảng 20.354 người chiếm 23,5% tổng số thanh niên toàn tỉnh, được xem là lực lượng chủ chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu này.

Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021 nhằm đánh giá thực trạng doanh nghiệp và ý định khởi sự kinh doanh của thanh niên trên địa bàn thành phố Cà Mau. Mục tiêu cụ thể là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh của thanh niên, bao gồm chuẩn mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi, chính sách của chính phủ và nguồn vốn sản xuất. Nghiên cứu cũng xem xét ảnh hưởng của đặc tính cá nhân như giới tính và trình độ học vấn đến ý định này. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ góp phần phát triển lý thuyết về ý định khởi sự kinh doanh mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn để đề xuất các chính sách thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp của thanh niên tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính:

  1. Thuyết hành động hợp lý (TRA): Ajzen và Fishbein (1985) cho rằng ý định hành vi là yếu tố quyết định hành vi của con người, bị ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn mực chủ quan từ xã hội. Thái độ thể hiện niềm tin tích cực hoặc tiêu cực về hành vi, trong khi chuẩn mực chủ quan phản ánh áp lực xã hội từ người thân, bạn bè.

  2. Thuyết hành vi dự định (TPB): Phát triển từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, tức là cảm nhận về khả năng và nguồn lực để thực hiện hành vi. Yếu tố này giúp dự đoán chính xác hơn ý định và hành vi khởi sự kinh doanh.

  3. Mô hình sự kiện khởi sự kinh doanh (SEE): Shapero và Sokol (1982) nhấn mạnh vai trò của mong muốn khởi sự kinh doanh, cảm nhận tính khả thi và khuynh hướng hành động trong việc hình thành ý định khởi nghiệp.

Các khái niệm chính được nghiên cứu bao gồm thái độ cá nhân, chuẩn mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi, kinh nghiệm bản thân, chính sách của chính phủ và nguồn vốn sản xuất. Mô hình nghiên cứu đề xuất kết hợp các yếu tố này để phân tích ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh của thanh niên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ 278 thanh niên đang hoạt động kinh doanh tại thành phố Cà Mau thông qua bảng câu hỏi khảo sát với thang đo Likert 5 cấp độ. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm đảm bảo tính khả thi và đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 20 với các kỹ thuật: kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến, kiểm định hệ số tương quan Pearson để đánh giá mối quan hệ giữa các biến, và phân tích hồi quy tuyến tính bội để đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố độc lập đến ý định khởi sự kinh doanh.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: xây dựng mô hình lý thuyết, thiết kế bảng câu hỏi, thu thập dữ liệu, kiểm định thang đo, phân tích nhân tố, phân tích hồi quy và đề xuất giải pháp dựa trên kết quả phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ cá nhân ảnh hưởng tích cực đến ý định khởi sự kinh doanh: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy thái độ cá nhân có hệ số hồi quy dương và ý nghĩa thống kê, khẳng định vai trò quan trọng của thái độ trong việc hình thành ý định khởi nghiệp. Thanh niên có thái độ tích cực về lợi ích và sự hấp dẫn của việc làm chủ doanh nghiệp có xu hướng cao hơn trong việc dự định khởi nghiệp.

  2. Chuẩn mực chủ quan có tác động mạnh mẽ: Yếu tố này được đánh giá cao với hệ số Cronbach’s Alpha đạt 0,942, cho thấy sự ủng hộ từ gia đình, bạn bè và người thân là động lực quan trọng thúc đẩy ý định khởi nghiệp của thanh niên.

  3. Nhận thức kiểm soát hành vi đóng vai trò then chốt: Nhận thức về khả năng kiểm soát và thực hiện hành vi kinh doanh có ảnh hưởng tích cực đến ý định khởi nghiệp, với hệ số Cronbach’s Alpha là 0,898. Thanh niên cảm thấy dễ dàng và có kỹ năng để bắt đầu kinh doanh sẽ có ý định mạnh mẽ hơn.

  4. Kinh nghiệm bản thân góp phần nâng cao ý định khởi nghiệp: Kinh nghiệm liên quan đến kinh doanh, quản lý và tham gia các hoạt động ngoại khóa có tác động tích cực, giúp thanh niên tự tin hơn trong việc khởi sự kinh doanh.

  5. Chính sách của chính phủ và nguồn vốn sản xuất là các yếu tố hỗ trợ quan trọng: Các chính sách hỗ trợ về thủ tục, ưu đãi thuế và tiếp cận vốn vay được đánh giá có ảnh hưởng tích cực đến ý định khởi nghiệp. Nguồn vốn sản xuất, bao gồm vốn tự có, vay mượn từ gia đình, bạn bè và các chính sách hỗ trợ vốn địa phương, cũng là nhân tố quan trọng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong nước và quốc tế, khẳng định mô hình TPB và SEE là cơ sở lý thuyết vững chắc để phân tích ý định khởi sự kinh doanh. Việc thái độ cá nhân và chuẩn mực chủ quan có ảnh hưởng mạnh mẽ cho thấy vai trò của môi trường xã hội và nhận thức cá nhân trong quyết định khởi nghiệp.

Nhận thức kiểm soát hành vi là yếu tố bổ sung quan trọng giúp mô hình dự báo chính xác hơn, phản ánh thực tế rằng thanh niên cần cảm thấy có đủ năng lực và nguồn lực để thực hiện ý định. Kinh nghiệm bản thân giúp tăng cường sự tự tin và khả năng ứng phó với thách thức trong quá trình khởi nghiệp.

Chính sách của chính phủ và nguồn vốn sản xuất là những điều kiện cần thiết để tạo môi trường thuận lợi, giảm bớt rào cản về tài chính và thủ tục hành chính. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những khó khăn như hạn chế về vốn, kỹ năng quản trị và tiếp cận thông tin, cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả khởi nghiệp của thanh niên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ ảnh hưởng của từng yếu tố đến ý định khởi nghiệp, bảng phân tích hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giáo dục và đào tạo kỹ năng khởi nghiệp cho thanh niên: Tổ chức các khóa đào tạo về quản trị kinh doanh, kỹ năng mềm, marketing và quản lý tài chính nhằm nâng cao nhận thức và khả năng kiểm soát hành vi. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, do các cơ sở đào tạo và tổ chức đoàn thể chủ trì.

  2. Xây dựng mạng lưới hỗ trợ và tư vấn khởi nghiệp: Thiết lập các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp tại địa phương, kết nối thanh niên với các chuyên gia, nhà đầu tư và doanh nhân thành công để tạo chuẩn mực chủ quan tích cực. Triển khai trong vòng 3 năm, do UBND thành phố phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội thực hiện.

  3. Cải thiện chính sách hỗ trợ vốn và thủ tục hành chính: Đơn giản hóa thủ tục vay vốn, giảm yêu cầu thế chấp tài sản, đồng thời tăng cường các chương trình hỗ trợ vốn ưu đãi cho thanh niên khởi nghiệp. Thời gian thực hiện liên tục, do các cơ quan quản lý nhà nước và ngân hàng phối hợp triển khai.

  4. Khuyến khích tích lũy kinh nghiệm thực tiễn cho thanh niên: Tạo điều kiện cho thanh niên tham gia các hoạt động thực tập, làm việc bán thời gian và các câu lạc bộ kinh doanh để tích lũy kinh nghiệm bản thân. Thực hiện thường xuyên, do các trường đại học và doanh nghiệp phối hợp tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà hoạch định chính sách địa phương: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của thanh niên để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, nâng cao hiệu quả phát triển doanh nghiệp trẻ.

  2. Các tổ chức đoàn thể và hỗ trợ thanh niên: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, tư vấn và hỗ trợ vốn nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp trong thanh niên.

  3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành quản trị kinh tế: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp.

  4. Thanh niên và doanh nhân trẻ: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp, từ đó tự đánh giá và chuẩn bị tốt hơn cho quá trình khởi sự kinh doanh của mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Ý định khởi sự kinh doanh là gì và tại sao nó quan trọng?
    Ý định khởi sự kinh doanh là sự sẵn sàng và kế hoạch của cá nhân để bắt đầu một hoạt động kinh doanh mới. Nó là chỉ báo chính xác dự đoán hành vi khởi nghiệp trong tương lai, giúp các nhà quản lý và chính sách định hướng hỗ trợ hiệu quả.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định khởi nghiệp của thanh niên?
    Thái độ cá nhân, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi là ba yếu tố có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ nhất, theo kết quả phân tích hồi quy và kiểm định độ tin cậy thang đo.

  3. Chính sách của chính phủ có vai trò như thế nào trong việc thúc đẩy khởi nghiệp?
    Chính sách hỗ trợ về thủ tục hành chính, ưu đãi thuế và hỗ trợ vốn giúp giảm bớt rào cản tài chính và thủ tục, tạo môi trường thuận lợi cho thanh niên thực hiện ý định khởi nghiệp.

  4. Làm thế nào để thanh niên có thể cải thiện nhận thức kiểm soát hành vi?
    Tham gia các khóa đào tạo kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm thực tế qua làm việc bán thời gian hoặc thực tập, và nhận được sự tư vấn từ các chuyên gia sẽ giúp thanh niên nâng cao khả năng kiểm soát hành vi khởi nghiệp.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các địa phương khác không?
    Mặc dù nghiên cứu tập trung tại thành phố Cà Mau, các kết quả và mô hình lý thuyết có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các địa phương khác có đặc điểm tương tự về kinh tế và xã hội nhằm thúc đẩy khởi nghiệp thanh niên.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến ý định khởi sự kinh doanh của thanh niên tại thành phố Cà Mau: thái độ cá nhân, chuẩn mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi, kinh nghiệm bản thân, chính sách của chính phủ và nguồn vốn sản xuất.
  • Thái độ cá nhân và chuẩn mực chủ quan là những yếu tố có tác động mạnh mẽ nhất, phản ánh vai trò của môi trường xã hội và nhận thức cá nhân.
  • Nhận thức kiểm soát hành vi và kinh nghiệm bản thân giúp tăng cường sự tự tin và khả năng thực hiện ý định khởi nghiệp.
  • Chính sách hỗ trợ và nguồn vốn là điều kiện cần thiết để tạo môi trường thuận lợi cho thanh niên khởi nghiệp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đào tạo, hỗ trợ vốn và xây dựng mạng lưới hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả khởi nghiệp của thanh niên tại địa phương.

Hành động ngay hôm nay để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp của thanh niên, góp phần phát triển kinh tế bền vững cho thành phố Cà Mau và toàn tỉnh!