I. Tổng Quan Về Xây Dựng Nông Thôn Mới Tại Đại Từ Thái Nguyên
Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng nông thôn mới (NTM) là trọng tâm của Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X). Mục tiêu là xây dựng NTM với hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, gắn nông nghiệp với công nghiệp và dịch vụ. Xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa, môi trường sinh thái được bảo vệ, an ninh trật tự được giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Từ năm 2010, Chính phủ đã triển khai chương trình này trên cả nước. Tỉnh Thái Nguyên xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ trung tâm, và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Xây dựng NTM đã trở thành phong trào sôi động, tác động tích cực đến mọi mặt đời sống xã hội. Đến nay, tỉnh có nhiều xã đạt chuẩn NTM, thành phố Thái Nguyên được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Huyện Đại Từ có nhiều xã đạt chuẩn, là huyện có số xã đạt chuẩn NTM nhiều nhất tỉnh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức trong quá trình triển khai.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của nông thôn mới hiện nay
Theo Thông tư 41/2013/TT-BNNPTNT, nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị, các thành phố, thị xã, thị trấn, được quản lý bởi UBND xã. Nông thôn là vùng sinh sống của dân cư, chủ yếu là nông dân, tham gia vào các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường. Đặc điểm của nông thôn Việt Nam trong giai đoạn đổi mới là cư dân chủ yếu là nông dân, lao động và GDP nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao. Nông thôn có điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái đa dạng. Dân cư nông thôn có mối quan hệ họ tộc và gia đình chặt chẽ. Nông thôn lưu giữ và bảo tồn nhiều di sản văn hóa quốc gia.
1.2. Vai trò của nông thôn mới trong phát triển kinh tế xã hội
Nông thôn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Nông thôn là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm cho đời sống nhân dân, cung cấp nguyên vật liệu cho công nghiệp, cung cấp hàng hóa cho xuất khẩu, cung cấp lao động cho công nghiệp và thành thị. Nông thôn là thị trường rộng lớn tiêu thụ sản phẩm công nghiệp, dịch vụ. Phát triển nông thôn tạo điều kiện phát triển ổn định về kinh tế, chính trị, xã hội. Chức năng của nông thôn mới bao gồm sản xuất nông nghiệp hiện đại, giữ gìn văn hóa truyền thống và bảo vệ môi trường sinh thái.
II. Thực Trạng Xây Dựng Nông Thôn Mới Ở Huyện Đại Từ Thái Nguyên
Huyện Đại Từ đã đạt được nhiều thành tựu trong xây dựng nông thôn mới. Đến nay, huyện có nhiều xã được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM. Đại Từ là huyện có xã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới đầu tiên của tỉnh Thái Nguyên, đồng thời cũng là huyện có số xã đạt chuẩn Nông thôn mới nhiều nhất tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới tại huyện Đại Từ cũng gặp không ít những khó khăn, thách thức. Hầu hết những xã có khả năng, có điều kiện được lựa chọn để thực hiện chỉ đạo điểm trong giai đoạn 2011-2016 và đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Những xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong giai đoạn 2017-2020 là những xã có điều kiện khó khăn hơn, kết cấu hạ tầng còn nhiều hạn chế, thu nhập của người dân thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao.
2.1. Đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới
Kết quả thực hiện nông thôn mới được đánh giá theo các nhóm tiêu chí. Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch nông thôn mới, tình hình thực hiện tiêu chí giao thông, thủy lợi, điện nông thôn, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, bưu điện, nhà ở dân cư, thu nhập và tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên, hình thức tổ chức sản xuất, giáo dục, văn hóa, y tế, môi trường, hệ thống tổ chức chính trị xã hội. Cần có đánh giá chi tiết về từng tiêu chí để xác định những điểm mạnh và điểm yếu trong quá trình xây dựng NTM.
2.2. Những khó khăn và thách thức trong xây dựng nông thôn mới
Việc triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới huyện Đại Từ giai đoạn 2017-2020 gặp phải không ít khó khăn, thách thức. Hầu hết những xã có khả năng, có điều kiện được lựa chọn để thực hiện chỉ đạo điểm trong giai đoạn 2011-2016 và đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Những xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong giai đoạn 2017-2020 là những xã có điều kiện khó khăn hơn, kết cấu hạ tầng còn nhiều hạn chế, thu nhập của người dân thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao. Hầu hết những tiêu trí, những nội dung dễ thực hiện đều đã đạt được trong giai đoạn 2011-2016, còn lại trong giai đoạn 2017-2020 là những nội dung, tiêu chí khó, trong khi nguồn vốn đầu tư cho Chương trình thấp và ngày càng khó khăn. Yêu cầu một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới được nâng cao.
III. Giải Pháp Phát Triển Sản Xuất Nâng Cao Thu Nhập Tại Đại Từ
Một trong những mục tiêu quan trọng của xây dựng nông thôn mới là nâng cao thu nhập cho người dân. Cần có các giải pháp cụ thể để phát triển sản xuất, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân nông thôn. Các giải pháp này cần phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và phát huy được tiềm năng, lợi thế của vùng. Cần chú trọng đến việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp và tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các dịch vụ xã hội.
3.1. Ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp
Cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Các biện pháp bao gồm sử dụng giống mới, kỹ thuật canh tác tiên tiến, quản lý dịch hại tổng hợp và cơ giới hóa sản xuất. Cần có chính sách hỗ trợ người dân tiếp cận với các tiến bộ khoa học kỹ thuật và đào tạo, tập huấn cho người dân về các kỹ thuật mới.
3.2. Phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp ở nông thôn
Cần phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp ở nông thôn để tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Các ngành nghề này có thể là chế biến nông sản, thủ công mỹ nghệ, du lịch nông thôn và các dịch vụ khác. Cần có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ gia đình phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp.
3.3. Liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản bền vững
Cần xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản bền vững để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng. Các chuỗi liên kết này cần có sự tham gia của người dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Cần có chính sách hỗ trợ các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản.
IV. Giải Pháp Về Nguồn Vốn Trong Xây Dựng Nông Thôn Mới Đại Từ
Nguồn vốn là yếu tố quan trọng để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Cần có các giải pháp huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn khác nhau, bao gồm vốn ngân sách nhà nước, vốn tín dụng, vốn đầu tư của doanh nghiệp và vốn đóng góp của cộng đồng. Cần có cơ chế quản lý và sử dụng vốn minh bạch, hiệu quả và tránh thất thoát, lãng phí.
4.1. Huy động vốn từ các nguồn khác nhau
Cần huy động vốn từ các nguồn khác nhau, bao gồm vốn ngân sách nhà nước, vốn tín dụng, vốn đầu tư của doanh nghiệp và vốn đóng góp của cộng đồng. Cần có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn và tạo điều kiện cho người dân tham gia đóng góp vào xây dựng NTM.
4.2. Sử dụng vốn hiệu quả và minh bạch
Cần có cơ chế quản lý và sử dụng vốn minh bạch, hiệu quả và tránh thất thoát, lãng phí. Cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Cần công khai thông tin về nguồn vốn và việc sử dụng vốn để người dân biết và tham gia giám sát.
4.3. Ưu tiên đầu tư cho các công trình hạ tầng thiết yếu
Cần ưu tiên đầu tư cho các công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, điện, trường học và trạm y tế. Các công trình này có vai trò quan trọng trong việc cải thiện đời sống của người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn.
V. Phát Huy Bản Sắc Văn Hóa Dân Tộc Trong Nông Thôn Mới Đại Từ
Xây dựng NTM không chỉ là phát triển kinh tế mà còn là bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Cần có các giải pháp để bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, khôi phục các lễ hội truyền thống và phát triển du lịch văn hóa. Cần tạo điều kiện cho người dân tham gia vào các hoạt động văn hóa và nâng cao ý thức bảo tồn văn hóa.
5.1. Bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể
Cần bảo tồn các di sản văn hóa vật thể như đình, chùa, miếu và các di tích lịch sử. Cần bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể như các làn điệu dân ca, các phong tục tập quán và các nghề thủ công truyền thống. Cần có chính sách hỗ trợ các hoạt động bảo tồn văn hóa.
5.2. Khôi phục và phát triển các lễ hội truyền thống
Cần khôi phục và phát triển các lễ hội truyền thống để tạo không khí vui tươi, lành mạnh và gắn kết cộng đồng. Cần có chính sách hỗ trợ các hoạt động tổ chức lễ hội và khuyến khích người dân tham gia.
5.3. Phát triển du lịch văn hóa gắn với nông thôn mới
Cần phát triển du lịch văn hóa gắn với nông thôn mới để giới thiệu bản sắc văn hóa của địa phương và tạo nguồn thu nhập cho người dân. Cần có chính sách hỗ trợ các hoạt động phát triển du lịch văn hóa và khuyến khích người dân tham gia.
VI. Đảm Bảo An Ninh Trật Tự Xây Dựng Hệ Thống Chính Trị Vững Mạnh
Để xây dựng nông thôn mới bền vững, cần đảm bảo an ninh trật tự và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Cần tăng cường công tác phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và giải quyết kịp thời các mâu thuẫn trong cộng đồng. Cần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh và gần dân.
6.1. Tăng cường công tác phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội
Cần tăng cường công tác phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội để đảm bảo an ninh trật tự ở nông thôn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng và người dân trong công tác này.
6.2. Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh
Cần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh và gần dân. Cần nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý của cán bộ, công chức và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát.
6.3. Phát huy vai trò của cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới
Cần phát huy vai trò của cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới. Cần tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quá trình xây dựng NTM và phát huy tinh thần tự quản của cộng đồng.
