Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Công ty Cổ phần In và Bao bì Bình Thuận (BIPACO) hoạt động trong ngành in offset và sản xuất bao bì, đang đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp cùng ngành trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Năm 2014, doanh thu của BIPACO đạt 157,8 tỷ đồng, tăng 36% so với năm 2013, trong đó doanh thu sản phẩm bao bì chiếm 79%, tăng 47% so với năm trước. Tuy nhiên, công tác đánh giá kết quả hoạt động hiện tại chưa gắn kết chặt chẽ với chiến lược cạnh tranh của công ty, dẫn đến khó khăn trong việc xác định các quy trình chiến lược và đo lường hiệu quả thực thi.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng hệ thống đánh giá kết quả hoạt động dựa trên chiến lược cạnh tranh thông qua ứng dụng Bảng điểm cân bằng (Balanced Scorecard) tại BIPACO, nhằm giúp công ty chuyển hóa tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu và thước đo cụ thể, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi chiến lược. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của BIPACO trong giai đoạn 2013-2014, đặc biệt là các sản phẩm in offset và bao bì carton.

Việc ứng dụng Bảng điểm cân bằng không chỉ giúp đo lường kết quả tài chính mà còn đánh giá các yếu tố phi tài chính như sự hài lòng khách hàng, quy trình nội bộ và năng lực học hỏi phát triển, góp phần tạo ra hệ thống quản lý chiến lược toàn diện, phù hợp với xu thế phát triển của doanh nghiệp trong kỷ nguyên thông tin.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết Bảng điểm cân bằng do Robert S. Kaplan và David P. Norton phát triển, một hệ thống đo lường và quản lý chiến lược toàn diện gồm bốn phương diện chính: tài chính, khách hàng, hoạt động kinh doanh nội bộ, và học hỏi phát triển.

  • Phương diện tài chính tập trung vào các mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận, hiệu quả sử dụng vốn và chi phí, với các chỉ số như ROE, ROI, EPS.
  • Phương diện khách hàng đánh giá sự hài lòng, thị phần, khả năng thu hút và giữ chân khách hàng, nhằm đảm bảo doanh thu bền vững.
  • Phương diện hoạt động kinh doanh nội bộ tập trung vào các quy trình sản xuất, giao hàng, cải tiến và dịch vụ sau bán hàng, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.
  • Phương diện học hỏi và phát triển đánh giá năng lực nhân viên, hệ thống thông tin và động lực làm việc, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Ngoài ra, luận văn sử dụng mô hình mối quan hệ nhân quả giữa các chỉ số trong Bảng điểm cân bằng để liên kết các mục tiêu chiến lược, đồng thời xây dựng bản đồ chiến lược minh họa sự kết nối giữa các phương diện.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê và phân tích định lượng dựa trên số liệu thực tế thu thập từ BIPACO trong giai đoạn 2013-2014. Cỡ mẫu bao gồm toàn bộ dữ liệu tài chính, báo cáo khách hàng, khảo sát mức độ hài lòng và các chỉ số hoạt động nội bộ của công ty.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính chính xác và toàn diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, phân tích biến động doanh thu, chi phí, lợi nhuận, cùng với phân tích các chỉ số tài chính như ROE, ROI, EPS.

Quá trình nghiên cứu có sự tham gia trực tiếp của Ban giám đốc, trưởng và phó phòng Kỹ thuật – Kinh doanh, phòng Tài chính – Kế toán để xây dựng và đánh giá các mục tiêu, thước đo phù hợp với chiến lược công ty. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2013 đến cuối năm 2014, tập trung vào đánh giá thực trạng và đề xuất hệ thống Bảng điểm cân bằng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận: Doanh thu năm 2014 đạt 157,8 tỷ đồng, tăng 36% so với năm 2013. Lợi nhuận trước thuế tăng 33%, đạt 3,77 tỷ đồng, trong đó lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh tăng 46%. Tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) tăng từ 16,1% lên 18,27%, tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI) tăng từ 18,13% lên 20,82%.

  2. Cơ cấu khách hàng và thị phần: BIPACO có hơn 50 khách hàng, trong đó nhóm khách hàng lớn chiếm 7% số lượng nhưng đóng góp trên 45% doanh thu. Thị phần sản phẩm in offset chiếm khoảng 20,3%, bao bì chiếm 23,3% trên địa bàn tỉnh Bình Thuận năm 2014.

  3. Đánh giá mức độ hài lòng khách hàng: Khảo sát cho thấy khách hàng hài lòng với chất lượng sản phẩm và dịch vụ giao hàng đúng hạn, chưa ghi nhận phàn nàn về giao hàng chậm trễ.

  4. Thực trạng công tác kế toán và đánh giá: Công tác kế toán chủ yếu phục vụ báo cáo tài chính, chưa xây dựng bộ phận kế toán quản trị để hỗ trợ đánh giá kết quả hoạt động theo chiến lược. Các mục tiêu tài chính chưa được gắn kết chặt chẽ với chiến lược cạnh tranh, thiếu các thước đo phi tài chính để đánh giá toàn diện.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy BIPACO đã đạt được sự tăng trưởng tích cực về doanh thu và lợi nhuận trong giai đoạn nghiên cứu, phản ánh hiệu quả bước đầu trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, việc thiếu một hệ thống đánh giá kết quả hoạt động toàn diện, đặc biệt là các chỉ số phi tài chính như sự hài lòng khách hàng, hiệu quả quy trình nội bộ và năng lực nhân viên, làm hạn chế khả năng quản lý chiến lược và cải tiến liên tục.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc ứng dụng Bảng điểm cân bằng giúp doanh nghiệp không chỉ tập trung vào kết quả tài chính mà còn chú trọng đến các yếu tố tạo ra giá trị dài hạn. Việc xây dựng bản đồ chiến lược và mối quan hệ nhân quả giữa các chỉ số giúp BIPACO xác định rõ các quy trình chiến lược cần ưu tiên cải tiến, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận, biểu đồ phân bổ thị phần và bảng khảo sát mức độ hài lòng khách hàng để minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống Bảng điểm cân bằng toàn diện: Thiết lập các mục tiêu và thước đo cụ thể cho bốn phương diện tài chính, khách hàng, hoạt động kinh doanh nội bộ và học hỏi phát triển, nhằm đo lường hiệu quả thực thi chiến lược. Thời gian triển khai trong 12 tháng, do Ban giám đốc phối hợp với các phòng ban thực hiện.

  2. Phát triển bộ phận kế toán quản trị: Thành lập bộ phận kế toán quản trị chuyên trách để theo dõi chi phí, hiệu quả hoạt động theo từng bộ phận và dựa trên các chỉ số chiến lược, hỗ trợ ra quyết định kịp thời. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm.

  3. Tăng cường khảo sát và phân tích khách hàng: Thực hiện định kỳ khảo sát mức độ hài lòng khách hàng, phân tích thị phần và khả năng sinh lợi của từng nhóm khách hàng để điều chỉnh chiến lược tiếp thị và dịch vụ. Thực hiện hàng quý, do phòng Kinh doanh chủ trì.

  4. Cải tiến quy trình sản xuất và dịch vụ: Áp dụng các thước đo về thời gian sản xuất, chất lượng sản phẩm, chi phí và thời gian giải quyết khiếu nại để nâng cao hiệu quả quy trình nội bộ. Triển khai trong 9 tháng, phối hợp giữa phòng Kỹ thuật và phòng Tài chính.

  5. Đầu tư phát triển nguồn nhân lực và hệ thống thông tin: Tăng cường đào tạo nâng cao năng lực nhân viên, cải tiến hệ thống thông tin quản lý để hỗ trợ công tác quản lý và ra quyết định. Kế hoạch thực hiện trong 12 tháng, do phòng Tổ chức – Hành chính phối hợp với Ban giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ cách xây dựng và áp dụng hệ thống đánh giá kết quả hoạt động dựa trên chiến lược, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và ra quyết định chiến lược.

  2. Phòng Kế toán và Tài chính: Cung cấp cơ sở để phát triển bộ phận kế toán quản trị, áp dụng các chỉ số tài chính và phi tài chính trong đánh giá hiệu quả hoạt động.

  3. Phòng Kinh doanh và Marketing: Hỗ trợ trong việc phân tích thị trường, khách hàng mục tiêu, xây dựng các chỉ số đo lường sự hài lòng và giữ chân khách hàng.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Kinh tế, Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng Bảng điểm cân bằng trong doanh nghiệp sản xuất, giúp phát triển nghiên cứu và bài tập chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Bảng điểm cân bằng là gì và tại sao cần áp dụng?
    Bảng điểm cân bằng là hệ thống đo lường kết quả hoạt động doanh nghiệp trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển. Nó giúp doanh nghiệp chuyển chiến lược thành các mục tiêu cụ thể và thước đo, từ đó quản lý hiệu quả hơn.

  2. Làm thế nào để xây dựng các thước đo phù hợp trong Bảng điểm cân bằng?
    Các thước đo cần dựa trên chiến lược và mục tiêu cụ thể của doanh nghiệp, có tính khả thi và đo lường được. Ví dụ, ROE và ROI dùng cho tài chính; thị phần và mức độ hài lòng khách hàng cho phương diện khách hàng.

  3. BIPACO đã đạt được những kết quả gì khi áp dụng Bảng điểm cân bằng?
    Nghiên cứu cho thấy BIPACO có sự tăng trưởng doanh thu 36% và lợi nhuận 33% trong giai đoạn 2013-2014, đồng thời nhận diện được các điểm mạnh và hạn chế trong quản lý chiến lược qua các chỉ số phi tài chính.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp thống kê và phân tích định lượng dựa trên số liệu thực tế của BIPACO, kết hợp khảo sát ý kiến Ban giám đốc và các phòng ban liên quan để xây dựng hệ thống thước đo.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp duy trì và cải tiến hệ thống Bảng điểm cân bằng?
    Doanh nghiệp cần thực hiện đánh giá định kỳ, cập nhật các mục tiêu và thước đo phù hợp với thay đổi chiến lược và môi trường kinh doanh, đồng thời đào tạo nhân viên và tăng cường truyền thông nội bộ về hệ thống này.

Kết luận

  • Bảng điểm cân bằng là công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, giúp BIPACO chuyển hóa chiến lược cạnh tranh thành các mục tiêu và thước đo cụ thể.
  • Nghiên cứu chỉ ra sự tăng trưởng tích cực về doanh thu và lợi nhuận của BIPACO trong giai đoạn 2013-2014, đồng thời nhận diện các hạn chế trong công tác đánh giá kết quả hoạt động.
  • Việc xây dựng hệ thống đánh giá dựa trên Bảng điểm cân bằng giúp công ty nâng cao khả năng quản lý, cải tiến quy trình và phát triển nguồn nhân lực.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể bao gồm xây dựng hệ thống Bảng điểm cân bằng, phát triển kế toán quản trị, khảo sát khách hàng và cải tiến quy trình sản xuất.
  • Các bước tiếp theo là triển khai hệ thống Bảng điểm cân bằng trong 12 tháng tới, đồng thời theo dõi, đánh giá và điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả thực thi chiến lược.

Hành động ngay hôm nay để áp dụng Bảng điểm cân bằng sẽ giúp BIPACO nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.