Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam, công tác kế toán tài chính giữ vai trò then chốt trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho các nhà quản lý doanh nghiệp. Theo báo cáo hoạt động của Công ty Viễn thông Hưng Yên giai đoạn 2016-2020, doanh thu và các chỉ tiêu tài chính có sự biến động đáng kể, đòi hỏi hệ thống kế toán phải được tổ chức khoa học và hiệu quả để đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao. Luận văn tập trung nghiên cứu tổ chức công tác kế toán tài chính tại Công ty Viễn thông Hưng Yên trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến 2020, nhằm đánh giá thực trạng, chỉ ra những tồn tại và đề xuất giải pháp hoàn thiện phù hợp với đặc điểm hoạt động và quy mô của công ty.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng một hệ thống tổ chức công tác kế toán tài chính hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng thông tin kế toán, hỗ trợ công tác quản lý và ra quyết định của lãnh đạo công ty. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các nội dung như tổ chức bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán, báo cáo tài chính và công tác kiểm tra kế toán. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ nằm ở việc hoàn thiện lý luận về tổ chức công tác kế toán tài chính mà còn mang lại giá trị thực tiễn lớn cho doanh nghiệp trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực kế toán.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp, bao gồm:

  • Lý thuyết kế toán tài chính: Theo Luật Kế toán Việt Nam năm 2015, kế toán tài chính là việc thu thập, xử lý, kiểm tra và cung cấp thông tin kinh tế tài chính qua báo cáo tài chính cho các đối tượng sử dụng thông tin bên ngoài doanh nghiệp.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Ba mô hình chính được áp dụng gồm mô hình kế toán tập trung, phân tán và kết hợp vừa tập trung vừa phân tán. Mỗi mô hình có ưu nhược điểm riêng, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.

  • Khái niệm về tổ chức công tác kế toán tài chính: Là việc tổ chức bộ máy kế toán, phân công nhân sự, vận dụng các phương pháp kế toán và công nghệ thông tin để thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, phục vụ quản lý doanh nghiệp.

Các khái niệm chính bao gồm: hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ sách kế toán, hệ thống báo cáo tài chính và công tác kiểm tra kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các văn bản pháp luật như Luật Kế toán 2015, các Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính, tài liệu nội bộ Công ty Viễn thông Hưng Yên, báo cáo tài chính và báo cáo quản trị giai đoạn 2016-2020.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát, phỏng vấn sâu với các cán bộ phòng Kế hoạch Kế toán, nhân viên kế toán và lãnh đạo công ty, cùng quan sát trực tiếp hoạt động kế toán tại công ty.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh số liệu tài chính và tổ chức kế toán trong công ty qua các năm, đánh giá thực trạng và so sánh với các mô hình lý thuyết để rút ra nhận xét và đề xuất giải pháp.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn và khảo sát được thực hiện với toàn bộ cán bộ kế toán và một số phòng ban liên quan trong công ty nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong khoảng thời gian từ tháng 1/2021 đến tháng 10/2021, tập trung vào giai đoạn hoạt động 2016-2020 của công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán: Công ty Viễn thông Hưng Yên áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động đa địa bàn. Tuy nhiên, bộ máy kế toán còn cồng kềnh với số lượng nhân sự kế toán chưa tối ưu, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao. Tỷ lệ nhân viên kế toán trên tổng số lao động khoảng 5%, trong đó trình độ chuyên môn chưa đồng đều.

  2. Hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán: Hệ thống chứng từ kế toán được xây dựng tương đối đầy đủ, tuân thủ các quy định của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, việc luân chuyển và kiểm tra chứng từ còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ ghi sổ và lập báo cáo. Hệ thống tài khoản kế toán áp dụng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 133/2016/TT-BTC, đảm bảo tính thống nhất và minh bạch.

  3. Hệ thống sổ sách và báo cáo tài chính: Công ty sử dụng phần mềm kế toán hiện đại, hỗ trợ việc ghi chép và tổng hợp số liệu nhanh chóng. Báo cáo tài chính năm 2020 cho thấy doanh thu tăng trưởng bình quân khoảng 8%/năm, chi phí quản lý được kiểm soát tốt với tỷ lệ chi phí trên doanh thu giảm từ 12% năm 2016 xuống còn 9% năm 2020.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin và kiểm tra kế toán: Ứng dụng CNTT trong công tác kế toán được chú trọng, tuy nhiên mức độ ứng dụng chưa đồng đều giữa các phòng ban. Công tác kiểm tra kế toán thường xuyên được thực hiện nhưng chưa có hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, dẫn đến một số sai sót nhỏ trong ghi chép và báo cáo.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do quy mô công ty mở rộng nhanh, trong khi tổ chức bộ máy kế toán chưa được điều chỉnh kịp thời để phù hợp với sự phát triển. So với các nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp viễn thông khác, công ty còn thiếu sự đồng bộ trong phân công nhiệm vụ và kiểm soát nội bộ. Việc ứng dụng CNTT chưa phát huy tối đa hiệu quả do thiếu đào tạo và phân quyền truy cập chưa hợp lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và chi phí quản lý qua các năm, bảng so sánh số lượng nhân sự kế toán và hiệu quả công việc, cũng như sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán hiện tại của công ty. Những kết quả này cho thấy việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tài chính là cần thiết để nâng cao chất lượng thông tin kế toán, hỗ trợ quản lý và ra quyết định hiệu quả hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa tổ chức bộ máy kế toán: Rà soát, điều chỉnh cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán theo hướng tinh gọn, phân công rõ ràng nhiệm vụ từng bộ phận và cá nhân. Mục tiêu giảm tỷ lệ nhân sự kế toán không cần thiết xuống dưới 4% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng nhân sự và phòng kế toán.

  2. Hoàn thiện hệ thống chứng từ và quy trình luân chuyển: Xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ khoa học, áp dụng phần mềm quản lý chứng từ điện tử để rút ngắn thời gian kiểm tra và ghi sổ. Mục tiêu giảm thời gian xử lý chứng từ xuống còn 3 ngày làm việc. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán phối hợp phòng CNTT.

  3. Nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin: Đào tạo nâng cao kỹ năng CNTT cho nhân viên kế toán, phân quyền truy cập hệ thống phần mềm kế toán hợp lý để đảm bảo an toàn dữ liệu và hiệu quả công việc. Mục tiêu hoàn thành đào tạo trong 6 tháng và áp dụng phân quyền mới trong quý tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT và phòng kế toán.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra kế toán nội bộ: Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, tổ chức kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm phát hiện và xử lý kịp thời sai sót. Mục tiêu giảm sai sót kế toán xuống dưới 1% tổng số nghiệp vụ. Chủ thể thực hiện: Ban kiểm soát nội bộ và phòng kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo doanh nghiệp viễn thông và công nghệ thông tin: Giúp hiểu rõ vai trò và cách tổ chức công tác kế toán tài chính hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực quản lý tài chính và ra quyết định.

  2. Nhân viên và quản lý phòng kế toán: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về tổ chức bộ máy kế toán, quy trình chứng từ, sổ sách và báo cáo tài chính, hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghiệp vụ và ứng dụng CNTT.

  3. Chuyên gia tư vấn và kiểm toán: Là tài liệu tham khảo để đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại các doanh nghiệp viễn thông, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp cho khách hàng.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán, tài chính: Giúp nắm bắt lý thuyết và thực tiễn tổ chức công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực viễn thông, phục vụ học tập và nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán tài chính lại quan trọng đối với doanh nghiệp viễn thông?
    Tổ chức công tác kế toán tài chính giúp cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về tình hình tài chính, hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định đúng đắn, nâng cao hiệu quả quản lý và cạnh tranh trên thị trường.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với doanh nghiệp quy mô vừa như Viễn thông Hưng Yên?
    Mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán được đánh giá phù hợp vì vừa đảm bảo kiểm soát tập trung vừa linh hoạt cho các đơn vị trực thuộc có quy mô và đặc điểm khác nhau.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán?
    Cần đào tạo nhân viên kế toán về kỹ năng CNTT, phân quyền truy cập hợp lý, sử dụng phần mềm kế toán hiện đại và xây dựng quy trình làm việc chuẩn hóa để tận dụng tối đa lợi ích của CNTT.

  4. Các sai sót kế toán thường gặp trong doanh nghiệp viễn thông là gì?
    Sai sót thường liên quan đến việc ghi chép chứng từ không đầy đủ, chậm trễ trong luân chuyển chứng từ, thiếu kiểm soát nội bộ và chưa đồng bộ trong báo cáo tài chính.

  5. Giải pháp nào giúp giảm thiểu sai sót trong công tác kế toán?
    Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, tổ chức kiểm tra định kỳ và đột xuất, đào tạo nâng cao nghiệp vụ cho nhân viên kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ vai trò quan trọng của tổ chức công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp viễn thông, đặc biệt tại Công ty Viễn thông Hưng Yên giai đoạn 2016-2020.
  • Đã phân tích thực trạng tổ chức bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách và báo cáo tài chính, đồng thời chỉ ra những hạn chế cần khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực như tối ưu hóa bộ máy kế toán, hoàn thiện quy trình chứng từ, nâng cao ứng dụng CNTT và tăng cường kiểm tra nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán.
  • Nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, góp phần nâng cao chất lượng thông tin kế toán, hỗ trợ quản lý và ra quyết định trong doanh nghiệp viễn thông.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp; kêu gọi các doanh nghiệp viễn thông khác tham khảo và áp dụng mô hình tổ chức công tác kế toán hiệu quả.