Tổng quan nghiên cứu

Kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp là lĩnh vực đặc thù, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, đặc biệt đối với các ngành khai thác khoáng sản, xây dựng và công nghiệp quốc phòng tại Việt Nam. Theo ước tính, thị trường vật liệu nổ công nghiệp trong nước có nhu cầu khoảng 42.000 tấn thuốc nổ hàng năm, với quy mô sản xuất trong nước đạt khoảng 70.000 tấn. Tổng công ty Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp quốc phòng (GAET) hiện chiếm gần 30% thị phần vật liệu nổ toàn quốc, là đơn vị duy nhất của Bộ Quốc phòng được phép kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp phục vụ nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2020-2023, hoạt động kinh doanh vật liệu nổ của GAET gặp nhiều thách thức, với doanh thu năm 2021 giảm 5% so với 2020 và năm 2023 giảm 4,4% so với 2022, trong khi thị trường vật liệu nổ trong nước tăng trưởng 5,6%.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng kinh doanh vật liệu nổ của GAET trong giai đoạn 2020-2023, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy kinh doanh vật liệu nổ đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại GAET, thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng, Bộ Quốc phòng, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, kế hoạch kinh doanh và khảo sát thị trường. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh, giữ vững và mở rộng thị phần vật liệu nổ trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế và quản lý thương mại, trong đó có:

  • Lý thuyết kinh doanh có điều kiện: Kinh doanh vật liệu nổ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đòi hỏi doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn, pháp lý nghiêm ngặt theo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017.
  • Mô hình nghiên cứu thị trường: Phân tích môi trường vĩ mô và vi mô, bao gồm các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ, cạnh tranh và khách hàng nhằm dự báo xu hướng thị trường và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp.
  • Khái niệm quản lý nguồn lực: Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, nhân lực, công nghệ và cơ sở vật chất để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.
  • Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh: Bao gồm các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), thị phần và niềm tin khách hàng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, kế hoạch kinh doanh của GAET giai đoạn 2020-2023, số liệu từ Bộ Công Thương, Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam và các đơn vị liên quan.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích số liệu tài chính, đánh giá thực trạng kinh doanh qua các chỉ tiêu tài chính và thị trường; so sánh kết quả kinh doanh qua các năm để nhận diện xu hướng và vấn đề tồn tại.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy toàn bộ dữ liệu kinh doanh vật liệu nổ của GAET trong giai đoạn nghiên cứu để đảm bảo tính toàn diện và chính xác.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích giai đoạn 2020-2023, đề xuất phương hướng và giải pháp đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và kết quả kinh doanh biến động: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của GAET năm 2020 đạt 5.432 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 72,32 tỷ đồng. Năm 2021, doanh thu giảm nhẹ, lợi nhuận giảm 5%, năm 2022 doanh thu tăng 34% và lợi nhuận thuần tăng 47%, năm 2023 doanh thu giảm 18,93% và lợi nhuận thuần giảm 41,49% so với năm 2022.
  2. Thị phần ổn định nhưng tăng trưởng chậm: Thị phần vật liệu nổ của GAET duy trì khoảng 28-29% trong giai đoạn 2020-2023, trong khi thị trường vật liệu nổ trong nước tăng trưởng 5,6% mỗi năm.
  3. Nguồn nhân lực và cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu: GAET có đội ngũ nhân lực khoảng 400 người, trong đó 82,31% có trình độ đại học trở lên, trang bị 122 phương tiện vận chuyển, 35 máy khoan đào và 30 kho chứa vật liệu nổ với tổng trữ lượng 2.452,7 tấn.
  4. Hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng đột phá năm 2023: Doanh thu xuất nhập khẩu vật liệu nổ tăng 100%, lợi nhuận tăng 400% so với năm 2022, tuy nhiên tỷ trọng doanh thu xuất nhập khẩu chỉ chiếm khoảng 6,72% tổng doanh thu kinh doanh vật liệu nổ.

Thảo luận kết quả

Sự biến động doanh thu và lợi nhuận của GAET phản ánh tác động của các yếu tố bên ngoài như đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu. Năm 2022 là năm có sự phục hồi mạnh mẽ nhờ các dự án lớn và hoạt động xuất nhập khẩu tăng cường. Tuy nhiên, năm 2023 sự suy giảm doanh thu và lợi nhuận cho thấy GAET cần điều chỉnh chiến lược kinh doanh để thích ứng với thị trường biến động.

Thị phần ổn định nhưng tăng trưởng chậm cho thấy GAET chưa tận dụng hết lợi thế độc quyền và chưa đổi mới phương thức kinh doanh sâu sắc. Việc tăng cường dịch vụ khoan nổ mìn trọn gói và mở rộng xuất khẩu là hướng đi tích cực, góp phần nâng cao doanh thu và lợi nhuận.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện biến động doanh thu, lợi nhuận qua các năm, bảng so sánh thị phần và tỷ lệ tăng trưởng xuất nhập khẩu, cũng như biểu đồ cột về cơ cấu nhân lực và trang thiết bị kỹ thuật.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đẩy mạnh nghiên cứu và dự báo thị trường: Tăng cường đội ngũ chuyên viên nghiên cứu thị trường, áp dụng công nghệ phân tích dữ liệu hiện đại để dự báo chính xác nhu cầu vật liệu nổ, từ đó xây dựng kế hoạch kinh doanh phù hợp. Thời gian thực hiện: 2024-2026. Chủ thể: Ban Kế hoạch và Phát triển thị trường GAET.
  2. Hoàn thiện và cập nhật chiến lược kinh doanh: Xây dựng chiến lược kinh doanh linh hoạt, tập trung vào đổi mới phương thức kinh doanh, mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương. Thời gian: 2024-2025. Chủ thể: Ban Lãnh đạo GAET.
  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ kỹ sư nổ mìn, chuyên viên kinh doanh và nhân viên dịch vụ khoan nổ mìn, đồng thời thu hút nhân tài có trình độ cao. Thời gian: 2024-2027. Chủ thể: Phòng Tổ chức Lao động và Đào tạo.
  4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật: Mua sắm trang thiết bị hiện đại, mở rộng kho chứa vật liệu nổ, nâng cấp phương tiện vận chuyển để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và đảm bảo an toàn. Thời gian: 2024-2028. Chủ thể: Ban Quản lý Đầu tư và Kỹ thuật GAET.
  5. Mở rộng dịch vụ khoan nổ mìn trọn gói và dịch vụ dầu khí: Phát triển dịch vụ chất lượng cao, đa dạng hóa hình thức thanh toán và hợp đồng để thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại. Thời gian: 2024-2030. Chủ thể: Phòng Kinh doanh và Dịch vụ GAET.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý GAET: Nhận diện điểm mạnh, hạn chế trong kinh doanh vật liệu nổ, từ đó xây dựng chiến lược phát triển bền vững.
  2. Các doanh nghiệp kinh doanh vật liệu nổ và dịch vụ khoan nổ mìn: Tham khảo mô hình tổ chức, phương pháp nghiên cứu thị trường và giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh.
  3. Cơ quan quản lý nhà nước về công nghiệp quốc phòng và vật liệu nổ: Đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển ngành vật liệu nổ công nghiệp.
  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, quản lý thương mại: Tài liệu tham khảo về kinh doanh ngành nghề có điều kiện, quản lý nguồn lực và phát triển thị trường trong lĩnh vực đặc thù.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp có đặc thù gì so với các ngành khác?
    Kinh doanh vật liệu nổ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chịu sự quản lý chặt chẽ về an toàn, pháp lý và kỹ thuật. Doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về bảo quản, vận chuyển và sử dụng vật liệu nổ, đồng thời chịu áp lực cạnh tranh và yêu cầu lợi nhuận cao.

  2. GAET chiếm bao nhiêu phần trăm thị phần vật liệu nổ trong nước?
    GAET chiếm khoảng 28-29% thị phần vật liệu nổ công nghiệp trong nước trong giai đoạn 2020-2023, là đơn vị duy nhất của Bộ Quốc phòng được phép kinh doanh vật liệu nổ phục vụ nền kinh tế quốc dân.

  3. Những khó khăn chính trong kinh doanh vật liệu nổ của GAET là gì?
    Khó khăn gồm sự biến động của thị trường do đại dịch và suy thoái kinh tế, hạn chế trong đổi mới phương thức kinh doanh, nguồn nhân lực làm dịch vụ khoan nổ mìn còn thiếu và chưa chuyên nghiệp, cũng như thị trường xuất khẩu còn hạn chế.

  4. GAET đã có những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả kinh doanh?
    GAET đã đẩy mạnh nghiên cứu dự báo thị trường, mở rộng dịch vụ khoan nổ mìn trọn gói, đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phát triển thị trường xuất khẩu, đặc biệt sang Lào.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp kinh doanh vật liệu nổ đảm bảo an toàn và hiệu quả?
    Doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, đào tạo nhân viên bài bản, đầu tư trang thiết bị hiện đại, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và an toàn, đồng thời nghiên cứu thị trường để điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp.

Kết luận

  • Kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp là lĩnh vực chiến lược, đóng góp quan trọng cho nền kinh tế và quốc phòng Việt Nam, với GAET giữ vai trò chủ lực chiếm gần 30% thị phần.
  • Giai đoạn 2020-2023, GAET đạt nhiều kết quả tích cực nhưng cũng gặp phải biến động doanh thu và lợi nhuận do tác động của đại dịch và suy thoái kinh tế.
  • Nghiên cứu đã phân tích chi tiết thực trạng kinh doanh, nguồn lực, thị trường và hiệu quả kinh doanh vật liệu nổ của GAET, làm cơ sở đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững đến năm 2030.
  • Các giải pháp trọng tâm bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu thị trường, hoàn thiện chiến lược kinh doanh, phát triển nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở vật chất và mở rộng dịch vụ khoan nổ mìn trọn gói cùng xuất khẩu.
  • Đề nghị Ban lãnh đạo GAET và các cơ quan liên quan sớm triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, giữ vững vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Hành động tiếp theo: Triển khai kế hoạch chi tiết các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo nâng cao năng lực nhân sự và đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế để mở rộng thị trường xuất khẩu vật liệu nổ.