I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong bối cảnh đổi mới đất nước, việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là một nhiệm vụ trọng tâm. Gia đình được xem là tế bào của xã hội, do đó, việc nghiên cứu thẩm quyền giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình tại các Tòa án nhân dân ở tỉnh Lạng Sơn là vô cùng cần thiết. Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao vai trò của gia đình trong đời sống xã hội, tuy nhiên, thực tiễn cho thấy các vụ án về hôn nhân gia đình vẫn gia tăng. Điều này đặt ra yêu cầu cho Tòa án phải có những biện pháp hiệu quả để giải quyết các loại án này. Việc nghiên cứu thẩm quyền giải quyết tranh chấp hôn nhân gia đình không chỉ giúp nâng cao chất lượng xét xử mà còn góp phần vào công cuộc cải cách tư pháp của nước ta.
II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thẩm quyền giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình theo quy định của pháp luật Việt Nam, đồng thời xem xét thực tiễn áp dụng pháp luật tại các Tòa án nhân dân ở tỉnh Lạng Sơn. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến tháng 6 năm 2020. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu sẽ giúp luận văn tập trung vào các vấn đề cốt lõi, từ đó đưa ra những đánh giá chính xác về thực trạng và đề xuất các giải pháp cải thiện. Điều này không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn mang tính thực tiễn cao, phục vụ cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật tại địa phương.
III. Nội dung cơ bản thẩm quyền giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình
Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình của Tòa án nhân dân được xác định dựa trên các quy định pháp luật hiện hành. Nội dung thẩm quyền bao gồm việc xác định các loại tranh chấp mà Tòa án có thẩm quyền giải quyết, quy trình xét xử, và quyền lợi của các bên liên quan. Việc nghiên cứu thẩm quyền này không chỉ giúp Tòa án thực hiện đúng chức năng xét xử mà còn bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho các đương sự. Đặc biệt, việc xác định thẩm quyền còn giúp tránh tình trạng trùng lặp, gây rối loạn trong hoạt động xét xử. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền con người và quyền công dân, đồng thời góp phần vào việc xây dựng một hệ thống tư pháp công bằng và hiệu quả.
IV. Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng tại Lạng Sơn
Thực trạng pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp hôn nhân gia đình tại các Tòa án nhân dân ở tỉnh Lạng Sơn cho thấy nhiều vấn đề cần được cải thiện. Mặc dù đã có những quy định rõ ràng, nhưng trong thực tiễn, việc áp dụng còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến một số vụ án kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của các đương sự. Các hạn chế này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự thiếu hụt về năng lực của cán bộ tư pháp, chưa đồng bộ trong quy định pháp luật, và sự thiếu hiểu biết của người dân về quyền lợi của mình. Việc đánh giá thực trạng này không chỉ giúp nhận diện các vấn đề tồn tại mà còn là cơ sở để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong lĩnh vực hôn nhân gia đình.
V. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện
Dựa trên những phân tích về thực trạng thẩm quyền giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình, luận văn đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện. Cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Tòa án, hoàn thiện các quy định pháp luật, và nâng cao năng lực cho cán bộ Tòa án. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền giáo dục pháp luật cho người dân cũng cần được chú trọng, nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết về quyền lợi của họ trong các tranh chấp hôn nhân gia đình. Những giải pháp này không chỉ góp phần vào việc cải cách tư pháp mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của gia đình và xã hội.
