## Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Lào Cai, với diện tích 6.364,03 km² và dân số khoảng 705.628 người năm 2018, là một tỉnh biên giới có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội nhưng cũng đối mặt với nhiều khó khăn về địa hình, kinh tế và xã hội. Trong giai đoạn 2016-2018, Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Lào Cai giữ vai trò quan trọng trong việc quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Tuy nhiên, thực tế cho thấy năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh còn nhiều hạn chế, dẫn đến việc đầu tư công chưa đạt hiệu quả tối ưu, gây lãng phí nguồn lực ngân sách nhà nước.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích, đánh giá thực trạng năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2016-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công trên địa bàn tỉnh Lào Cai trong khoảng thời gian nêu trên. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ góp phần hoàn thiện lý luận về quản lý đầu tư công mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư công tại địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết về quản lý công và quản trị nhà nước**: Giúp hiểu rõ vai trò của HĐND trong việc ra quyết định và giám sát các hoạt động đầu tư công, đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý nguồn lực công.
- **Mô hình quản lý đầu tư công theo Luật Đầu tư công 2019**: Xác định quy trình lập kế hoạch, thẩm định, quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, nhấn mạnh vai trò của HĐND trong việc quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm.
- **Khái niệm năng lực quyết định và giám sát**: Bao gồm các kỹ năng phân tích, thẩm tra, phản biện, giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện kế hoạch đầu tư công.
- **Phương pháp ma trận SWOT**: Được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong hoạt động quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp số liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo của HĐND, UBND tỉnh Lào Cai và các cơ quan liên quan; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 186 phiếu điều tra ý kiến gồm 56 đại biểu HĐND và 130 cán bộ chuyên môn các sở, ngành, huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh.
- **Phương pháp thu thập số liệu**: Sử dụng phiếu hỏi, thảo luận nhóm và phỏng vấn chuyên gia nhằm thu thập thông tin đa chiều về năng lực quyết định và giám sát của HĐND.
- **Phương pháp xử lý và phân tích số liệu**: Áp dụng phần mềm SPSS và Excel để xử lý số liệu định lượng; sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh, phân tích tình huống và ma trận SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2018 với việc thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2019, đồng thời đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Thực trạng quyết định kế hoạch đầu tư công**: Trong giai đoạn 2016-2018, HĐND tỉnh Lào Cai đã tiếp nhận và thẩm tra 17 tờ trình và 4 báo cáo về kế hoạch đầu tư công, ban hành 8 nghị quyết liên quan đến kế hoạch đầu tư công hàng năm và trung hạn. Tuy nhiên, việc thẩm tra còn mang tính hình thức, chất lượng báo cáo thẩm tra chưa cao, dẫn đến một số dự án đầu tư chưa thực sự cần thiết, đầu tư dàn trải.
- **Hoạt động giám sát kế hoạch đầu tư công**: Số lượng cuộc giám sát chuyên đề còn ít, chưa có nhiều kiến nghị mạnh mẽ đối với các dự án đầu tư không hiệu quả. Ý kiến khảo sát cho thấy khoảng 60% đại biểu HĐND đánh giá năng lực giám sát còn hạn chế, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, ngân sách.
- **Kỹ năng của đại biểu HĐND**: Khoảng 55% đại biểu được khảo sát có kỹ năng tiếp xúc cử tri và thu thập xử lý thông tin ở mức khá trở lên, nhưng kỹ năng thẩm tra, phân tích và đánh giá kế hoạch đầu tư công còn yếu, ảnh hưởng đến chất lượng quyết định và giám sát.
- **Ảnh hưởng của các nhân tố**: Các yếu tố như cơ cấu tổ chức bộ máy, năng lực con người, điều kiện vật chất, kinh phí và quy trình quyết định, giám sát ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do năng lực chuyên môn của đại biểu HĐND, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính ngân sách còn hạn chế, dẫn đến việc thiếu phản biện sâu sắc và chưa phát huy được vai trò giám sát hiệu quả. So sánh với các tỉnh như Vĩnh Phúc, Yên Bái và Tuyên Quang, nơi có hoạt động thẩm tra và giám sát tích cực hơn, Lào Cai còn nhiều điểm cần cải thiện. Việc thiếu thông tin đa chiều và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các cơ quan cũng làm giảm hiệu quả quyết định và giám sát. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ phiếu đồng thuận trong thẩm tra, số lượng nghị quyết ban hành và số cuộc giám sát chuyên đề qua các năm để minh họa xu hướng và hiệu quả hoạt động.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Hoàn thiện mô hình tổ chức HĐND tỉnh**: Tăng cường số lượng và chất lượng đại biểu chuyên trách, nâng cao năng lực bộ phận giúp việc, đảm bảo đủ nguồn lực vật chất và kinh phí cho hoạt động thẩm tra, giám sát. Thời gian thực hiện: 2020-2022; Chủ thể: HĐND tỉnh phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy.
- **Nâng cao vai trò và trách nhiệm của đại biểu HĐND**: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu về tài chính, ngân sách và kỹ năng giám sát; khuyến khích đại biểu tham gia phản biện, chất vấn sâu sắc hơn trong các kỳ họp. Thời gian: 2020-2023; Chủ thể: Trường Chính trị tỉnh, Văn phòng HĐND.
- **Đổi mới quy trình và hình thức giám sát**: Áp dụng giám sát chuyên đề, giám sát trực tiếp tại dự án, tổ chức điều trần khi cần thiết; tăng cường thu thập thông tin từ nhiều nguồn như cử tri, báo chí, chuyên gia. Thời gian: 2020-2024; Chủ thể: Thường trực HĐND, Ban Kinh tế - Ngân sách.
- **Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan nhà nước**: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa HĐND, UBND, các sở ngành và các tổ chức liên quan để đảm bảo thông tin minh bạch, kịp thời phục vụ quyết định và giám sát. Thời gian: 2020-2023; Chủ thể: HĐND tỉnh, UBND tỉnh.
- **Phát huy vai trò của truyền thông và chuyên gia**: Sử dụng truyền thông để công khai hoạt động giám sát, tạo áp lực xã hội; mời chuyên gia tham gia tư vấn, đánh giá các dự án đầu tư công. Thời gian: 2020-2024; Chủ thể: Văn phòng HĐND, các cơ quan truyền thông.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp**: Nâng cao nhận thức và kỹ năng về quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động.
- **Cán bộ quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư công**: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của HĐND trong quản lý đầu tư công, từ đó phối hợp hiệu quả với HĐND trong quá trình lập kế hoạch và giám sát.
- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, chính sách công**: Tài liệu tham khảo quý giá về lý luận và thực tiễn quản lý đầu tư công tại địa phương, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế vùng miền núi.
- **Các tổ chức, cơ quan truyền thông và chuyên gia tư vấn**: Cung cấp thông tin, phân tích, đánh giá hoạt động của HĐND trong lĩnh vực đầu tư công, hỗ trợ nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý công.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Vai trò chính của HĐND tỉnh trong kế hoạch đầu tư công là gì?**  
HĐND tỉnh quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm, giám sát việc thực hiện kế hoạch nhằm đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, đúng mục đích.

2. **Những khó khăn chính trong hoạt động quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai?**  
Khó khăn gồm năng lực chuyên môn hạn chế của đại biểu, thiếu thông tin đa chiều, quy trình giám sát chưa đổi mới và nguồn lực vật chất, kinh phí còn hạn chế.

3. **Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?**  
Kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp, sử dụng phân tích thống kê mô tả, phân tích tình huống, ma trận SWOT và khảo sát ý kiến đại biểu, cán bộ chuyên môn.

4. **Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực HĐND?**  
Hoàn thiện tổ chức bộ máy, đào tạo nâng cao kỹ năng đại biểu, đổi mới quy trình giám sát, tăng cường phối hợp liên ngành và phát huy vai trò truyền thông, chuyên gia.

5. **Tại sao việc giám sát kế hoạch đầu tư công lại quan trọng?**  
Giám sát giúp phát hiện kịp thời sai phạm, đảm bảo dự án đầu tư công hiệu quả, tránh lãng phí ngân sách, đồng thời nâng cao trách nhiệm và minh bạch trong quản lý công.

## Kết luận

- Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2016-2018.  
- Phân tích thực trạng cho thấy nhiều hạn chế về năng lực đại biểu, quy trình và nguồn lực ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động.  
- Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực quyết định và giám sát, góp phần sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư công.  
- Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, là tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý, đại biểu HĐND và nhà nghiên cứu.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2024 để nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai.  

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan chức năng cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển của địa phương.