## Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2018, tỉnh Lào Cai đã chứng kiến sự phát triển kinh tế - xã hội với tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 10,23% năm 2018, đứng thứ 3 trong 14 tỉnh vùng Trung du và Miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, việc quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Lào Cai còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công. Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2016-2018, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu bao gồm: hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh; phân tích, đánh giá thực trạng năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai; đề xuất các giải pháp tăng cường năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2016-2018, với trọng tâm là hoạt động của HĐND tỉnh trong lĩnh vực đầu tư công.

Ý nghĩa khoa học của luận văn là hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh, đồng thời phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp. Về thực tiễn, luận văn cung cấp tài liệu tham khảo hữu ích cho hoạt động của HĐND tỉnh Lào Cai và các địa phương khác nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đầu tư công.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình sau:

- **Lý thuyết về quản lý công và quản trị nhà nước**: Giải thích vai trò của HĐND trong việc quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý nguồn lực công.
- **Mô hình quản lý đầu tư công**: Tập trung vào quy trình lập kế hoạch, thẩm định, quyết định và giám sát đầu tư công theo quy định của Luật Đầu tư công năm 2014 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015.
- **Khái niệm năng lực quyết định và giám sát**: Bao gồm năng lực phân tích, thẩm tra, phản biện, giám sát và ra quyết định của đại biểu HĐND.
- **Phương pháp ma trận SWOT**: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong hoạt động quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp số liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo của HĐND, UBND tỉnh Lào Cai và các cơ quan liên quan; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 186 phiếu điều tra gồm 56 đại biểu HĐND và 130 cán bộ công chức chuyên môn các sở, ngành, huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh.
- **Phương pháp thu thập số liệu**: Sử dụng phiếu hỏi, thảo luận nhóm và phỏng vấn chuyên gia nhằm thu thập thông tin đa chiều về năng lực quyết định và giám sát của HĐND.
- **Phương pháp xử lý và phân tích số liệu**: Áp dụng thống kê mô tả, so sánh, phân tích tình huống và ma trận SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2018, với khảo sát và thu thập dữ liệu thực hiện từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2019.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng quyết định kế hoạch đầu tư công**: Trong giai đoạn 2016-2018, HĐND tỉnh Lào Cai đã tiếp nhận và thẩm tra 17 tờ trình và 4 báo cáo về kế hoạch đầu tư công do UBND trình. Tuy nhiên, việc thẩm tra còn mang tính hình thức, chất lượng báo cáo thẩm tra chưa cao, dẫn đến việc quyết định kế hoạch đầu tư công chưa thực sự hiệu quả, với nhiều dự án đầu tư dàn trải, chưa cần thiết.

2. **Hoạt động giám sát kế hoạch đầu tư công còn hạn chế**: Số lượng cuộc giám sát chuyên đề về đầu tư công còn ít, chưa có nhiều kiến nghị mạnh mẽ đối với các dự án đầu tư không hiệu quả. Khảo sát ý kiến đại biểu HĐND cho thấy khoảng 40% đánh giá năng lực giám sát còn yếu.

3. **Năng lực đại biểu HĐND còn hạn chế**: Khoảng 52/56 đại biểu tham gia khảo sát, trong đó hơn 60% đại biểu đánh giá kỹ năng thẩm tra, phân tích thông tin và chất vấn còn yếu, ảnh hưởng đến chất lượng quyết định và giám sát.

4. **Ảnh hưởng của các nhân tố khách quan và chủ quan**: Các yếu tố như cơ cấu tổ chức bộ máy, điều kiện vật chất, kinh phí, thời gian chuẩn bị hồ sơ và trình bày tờ trình còn hạn chế, cùng với năng lực chuyên môn của đại biểu là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả hoạt động của HĐND.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do năng lực chuyên môn của đại biểu HĐND, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, ngân sách còn yếu, dẫn đến việc thiếu phản biện sâu sắc và thảo luận kỹ lưỡng trước khi quyết định kế hoạch đầu tư công. So sánh với kinh nghiệm của các tỉnh như Vĩnh Phúc, Yên Bái và Tuyên Quang, nơi có hoạt động thẩm tra và giám sát chặt chẽ hơn, Lào Cai cần cải thiện quy trình thẩm tra và nâng cao kỹ năng đại biểu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ đại biểu đánh giá kỹ năng thẩm tra, giám sát và chất lượng báo cáo thẩm tra qua các năm, cũng như bảng tổng hợp số lượng tờ trình, báo cáo và nghị quyết liên quan đến kế hoạch đầu tư công.

Việc nâng cao năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai không chỉ giúp sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư công mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đại biểu HĐND**: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về tài chính, ngân sách và kỹ năng thẩm tra, giám sát; mục tiêu đạt trên 80% đại biểu có kỹ năng tốt trong vòng 2 năm; chủ thể thực hiện: Trường Đại học, Ban Tổ chức Tỉnh ủy.

2. **Hoàn thiện quy trình thẩm tra và giám sát**: Xây dựng quy trình chuẩn, đảm bảo thời gian gửi hồ sơ, tài liệu trước kỳ họp ít nhất 30 ngày; tăng cường lấy ý kiến chuyên gia và nhân dân; chủ thể thực hiện: Thường trực HĐND, Ban Kinh tế - Ngân sách.

3. **Tăng cường kinh phí và điều kiện vật chất cho hoạt động HĐND**: Đảm bảo kinh phí cho hoạt động thẩm tra, giám sát, thuê chuyên gia và tổ chức tham vấn ý kiến nhân dân; mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động trong 3 năm tới; chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Văn phòng HĐND.

4. **Đổi mới hình thức giám sát**: Áp dụng giám sát chuyên đề, giám sát trực tiếp tại dự án, tổ chức điều trần khi cần thiết; tăng cường đối thoại, chất vấn tại kỳ họp; chủ thể thực hiện: Thường trực HĐND, các Ban HĐND.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp**: Nâng cao nhận thức và kỹ năng trong quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, giúp thực hiện tốt vai trò đại diện cho nhân dân.

2. **Cán bộ, công chức các cơ quan tham mưu, giúp việc HĐND**: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để nâng cao chất lượng tham mưu, hỗ trợ đại biểu trong hoạt động thẩm tra và giám sát.

3. **Lãnh đạo UBND và các sở, ngành liên quan**: Hiểu rõ vai trò và yêu cầu của HĐND trong quyết định và giám sát đầu tư công, từ đó phối hợp hiệu quả trong công tác quản lý đầu tư.

4. **Nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên ngành quản lý kinh tế, chính sách công**: Tài liệu tham khảo quý giá về quản lý đầu tư công và hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao năng lực đại biểu HĐND lại ảnh hưởng lớn đến quyết định kế hoạch đầu tư công?**  
Năng lực đại biểu quyết định khả năng phân tích, phản biện và thẩm tra các tờ trình, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quyết định. Ví dụ, đại biểu có kỹ năng tốt sẽ phát hiện các dự án không cần thiết hoặc dàn trải, góp phần tiết kiệm ngân sách.

2. **Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai hiện nay gặp những khó khăn gì?**  
Hoạt động giám sát còn hạn chế về số lượng và chất lượng, thiếu kiến nghị mạnh mẽ, do thiếu kinh phí, thời gian và kỹ năng của đại biểu. Điều này dẫn đến việc phát hiện và xử lý sai phạm chưa kịp thời.

3. **Luật Đầu tư công quy định vai trò của HĐND như thế nào?**  
Luật Đầu tư công năm 2014 quy định HĐND tỉnh có thẩm quyền quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm, đồng thời giám sát việc thực hiện các nghị quyết liên quan đến đầu tư công.

4. **Các giải pháp nâng cao năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai là gì?**  
Bao gồm đào tạo bồi dưỡng đại biểu, hoàn thiện quy trình thẩm tra, tăng cường kinh phí và đổi mới hình thức giám sát nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

5. **Tại sao cần thu thập thông tin đa chiều trong hoạt động quyết định và giám sát?**  
Thu thập thông tin từ nhiều nguồn như UBND, nhân dân, báo chí giúp đảm bảo tính khách quan, trung thực, từ đó nâng cao chất lượng quyết định và giám sát, tránh sai sót và lãng phí.

## Kết luận

- Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai.  
- Phân tích thực trạng cho thấy hoạt động quyết định và giám sát còn nhiều hạn chế do năng lực đại biểu và điều kiện tổ chức.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực đại biểu, hoàn thiện quy trình và tăng cường kinh phí, điều kiện vật chất.  
- Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công tại địa phương.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2025 để phát huy vai trò của HĐND trong phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan chức năng cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh trong lĩnh vực đầu tư công.