Nghiên cứu tác động của phương pháp dạy viết dựa vào thể loại đến kỹ năng viết của học sinh lớp 11 tại Trường THPT Chuyên Tuyên Quang - Nguyễn Ngọc Hà

• Tác giả: Nguyễn Ngọc Hà
• Người hướng dẫn: Dr. Lê Văn Canh
• Trường học: University Of Languages And International Studies, Vietnam National University, Hanoi
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: The Impact Of A Genre-Based Approach On 11th Students’ Writing Performance: An Action Research At Tuyen Quang Gifted High School, Tuyen Quang
• Loại tài liệu: Minor Programme Thesis
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ABSTRACT
• ACKNOWLEDGMENTS
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF FIGURES AND TABLES
• LIST OF CHARTS
• LIST OF APPENDICES
• PART A. INTRODUCTION
• A.1. Rationale for the research
• A.2. Aims and objectives of the research
• A.3. The research questions
• A.4. Method of the research
• A.5. Structure of the thesis
• PART B. DEVELOPMENT
• CHAPTER 1. LITERATURE REVIEW
• 1.1. Why focus on writing?
• 1.2. Approaches to teach writing
• 1.2.1. The product approach
• 1.2.2. The process approach
• 1.2.3. The genre-based approach
• CHAPTER 3. FINDINGS AND DISCUSSION
• 3.1. The results of phase I
• 3.1.1. Analysis of students’ general information
• 3.1.2. Analysis of the difficulties students had encountered
• 3.1.3. Analysis of students’ expectation of new teaching approach
• 3.2. The results of phase II
• 3.2.1. The results of the students’ writing test
• 3.2.1.1. The performance of students in the content of the writing test
• 3.2.1.2. The performance of students in the organization of the writing test
• 3.2.1.3. The performance of students in using the vocabulary of the writing test
• 3.2.1.4. The performance of students in using the language
• 3.2.1.5. The performance of students in using the mechanics
• 3.2.2. The results of the writing samples
• 3.2.3. The results of the questionnaire for students after the teaching cycle
• 3.2.3.1. The strengths and weakness of this genre-based approach
• 3.2.3.2. Students’ self-report on their reduced difficulties
• 3.2.3.3. The things they have learned from this approach in writing
• 3.2.3.4. If they want to continue this genre-based approach in writing in the next semester
• 3.2.3.5. The necessary conditions for each student to write better
• 3.2.4. Summary of major findings
• 3.2.5. Plan for the next research cycle
• APPENDICES

I. Giới thiệu phương pháp dạy viết theo thể loại cho lớp 11

Việc giảng dạy kỹ năng viết cho học sinh lớp 11 là một thách thức không nhỏ. Kỹ năng viết đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển khả năng ngôn ngữ và tư duy của học sinh. Tuy nhiên, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý tưởng một cách mạch lạc, sử dụng ngôn ngữ chính xác và phù hợp với các thể loại văn bản khác nhau. Một trong những giải pháp hiệu quả để cải thiện kỹ năng viết của học sinh là áp dụng phương pháp dạy viết theo thể loại. Phương pháp này tập trung vào việc giúp học sinh hiểu rõ cấu trúc, chức năng và ngôn ngữ đặc trưng của từng thể loại văn bản, từ đó giúp các em viết bài một cách tự tin và hiệu quả hơn. Nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Hà tại Trường THPT Chuyên Tuyên Quang đã chỉ ra tác động tích cực của phương pháp dạy viết theo thể loại đối với học sinh lớp 11.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng viết trong chương trình Ngữ văn lớp 11

Kỹ năng viết là một trong bốn kỹ năng ngôn ngữ cơ bản, đóng vai trò quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 11. Nó không chỉ giúp học sinh diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng, mạch lạc mà còn rèn luyện khả năng tư duy logic, phân tích và tổng hợp thông tin. Kỹ năng viết tốt cũng là nền tảng để học sinh học tập tốt các môn học khác và chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng. Do đó, việc đổi mới phương pháp dạy học Ngữ văn, đặc biệt là kỹ năng viết, là một yêu cầu cấp thiết.

1.2. Giới thiệu chung về phương pháp dạy viết theo thể loại

Phương pháp dạy viết theo thể loại (Genre-Based Approach) là một phương pháp sư phạm tập trung vào việc giúp học sinh nắm vững các đặc điểm, cấu trúc và chức năng của các loại văn bản khác nhau. Thay vì chỉ dạy các quy tắc ngữ pháp và từ vựng một cách rời rạc, phương pháp này giúp học sinh hiểu rõ mục đích giao tiếp của từng thể loại văn bản và cách sử dụng ngôn ngữ để đạt được mục đích đó. Martin (1993) định nghĩa thể loại là "các quá trình xã hội theo giai đoạn, hướng đến mục tiêu, thông qua đó các chủ thể xã hội trong một nền văn hóa nhất định sống cuộc sống của họ.".

II. Thực trạng và thách thức trong dạy viết lớp 11 hiện nay

Mặc dù kỹ năng viết có vai trò quan trọng, thực trạng dạy và học viết văn ở trường THPT hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Học sinh thường gặp khó khăn trong việc xác định ý tưởng, xây dựng dàn ý, sử dụng ngôn ngữ phù hợp và đảm bảo tính mạch lạc, logic cho bài viết. Giáo viên cũng gặp khó khăn trong việc lựa chọn phương pháp dạy viết sáng tạo, phù hợp với trình độ và nhu cầu của học sinh. Nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Hà chỉ ra rằng học sinh Trường THPT Chuyên Tuyên Quang gặp khó khăn trong việc viết bài do thiếu vốn từ vựng, sử dụng sai thì của động từ và không biết cách trình bày ý tưởng một cách mạch lạc. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy viết để nâng cao năng lực viết của học sinh.

2.1. Khó khăn thường gặp của học sinh lớp 11 khi viết văn

Học sinh lớp 11 thường gặp nhiều khó khăn trong quá trình viết văn. Một số khó khăn phổ biến bao gồm: thiếu ý tưởng, không biết cách xây dựng dàn ý, khó khăn trong việc sử dụng từ vựng và ngữ pháp chính xác, không biết cách diễn đạt ý tưởng một cách mạch lạc, thiếu tự tin khi viết. Các em cũng thường gặp khó khăn trong việc phân biệt các thể loại văn bản khác nhau và sử dụng ngôn ngữ phù hợp với từng thể loại.

2.2. Những hạn chế của phương pháp dạy viết truyền thống

Phương pháp dạy viết truyền thống thường tập trung vào việc giảng dạy các quy tắc ngữ pháp và từ vựng một cách rời rạc, ít chú trọng đến việc phát triển khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh. Phương pháp này cũng ít khuyến khích học sinh thực hành viết trong các tình huống giao tiếp thực tế, dẫn đến việc các em gặp khó khăn khi phải viết bài trong các kỳ thi hoặc trong cuộc sống. Pincas (1982a:24) cho rằng học sinh học theo kiểu bắt chước và áp dụng nhiều kỹ thuật mà người học đáp ứng với một kích thích được cung cấp bởi giáo viên.

2.3. Ảnh hưởng của chương trình Ngữ văn lớp 11 đến kỹ năng viết

Chương trình Ngữ văn lớp 11 có ảnh hưởng lớn đến kỹ năng viết của học sinh. Nếu chương trình không được thiết kế phù hợp, không cung cấp đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết, hoặc không tạo đủ cơ hội cho học sinh thực hành viết, thì kỹ năng viết của học sinh sẽ khó được cải thiện. Do đó, việc đổi mới chương trình Ngữ văn lớp 11 là một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học viết văn.

III. Cách dạy viết theo thể loại Hướng dẫn chi tiết cho lớp 11

Phương pháp dạy viết theo thể loại bao gồm nhiều bước, từ việc giới thiệu thể loại, phân tích cấu trúc và ngôn ngữ đặc trưng, đến việc hướng dẫn học sinh thực hành viết bài. Trong đó việc xây dựng bối cảnh, mô hình hóa văn bản, hợp tác xây dựng và xây dựng độc lập là vô cùng quan trọng. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động thảo luận, phân tích và thực hành viết. Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về thể loại và phát triển kỹ năng viết một cách tự tin và hiệu quả hơn. Hyland (2003a, pp10-16) cho rằng cách tiếp cận dựa trên thể loại cho phép học sinh hiểu một cách rõ ràng cách các văn bản mục tiêu được cấu trúc và tại sao chúng được viết theo cách đó.

3.1. Các bước thực hiện phương pháp dạy viết theo thể loại hiệu quả

Phương pháp dạy viết theo thể loại có thể được thực hiện theo các bước sau: (1) Giới thiệu thể loại: Giáo viên giới thiệu cho học sinh về thể loại văn bản, bao gồm mục đích giao tiếp, cấu trúc và ngôn ngữ đặc trưng. (2) Phân tích văn bản mẫu: Giáo viên và học sinh cùng phân tích các văn bản mẫu thuộc thể loại đó, xác định các yếu tố cấu thành và cách sử dụng ngôn ngữ. (3) Luyện tập viết: Học sinh thực hành viết bài theo thể loại đã học, dưới sự hướng dẫn của giáo viên. (4) Chia sẻ và nhận xét: Học sinh chia sẻ bài viết của mình và nhận xét bài viết của bạn bè, từ đó rút ra kinh nghiệm và cải thiện kỹ năng viết.

3.2. Lựa chọn và phân tích các thể loại văn học lớp 11 phù hợp

Việc lựa chọn các thể loại văn học lớp 11 phù hợp là rất quan trọng. Giáo viên nên chọn các thể loại văn bản gần gũi với cuộc sống của học sinh, có tính ứng dụng cao và phù hợp với trình độ của các em. Sau khi lựa chọn thể loại, giáo viên cần phân tích kỹ cấu trúc, ngôn ngữ và chức năng của thể loại đó để có thể hướng dẫn học sinh một cách hiệu quả.

3.3. Xây dựng giáo án dạy viết theo thể loại cho học sinh lớp 11

Việc xây dựng giáo án dạy viết theo thể loại lớp 11 cần dựa trên các bước thực hiện phương pháp dạy viết theo thể loại và các thể loại văn bản đã được lựa chọn. Giáo án cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Giáo án cũng cần có các hoạt động luyện tập đa dạng, phù hợp với trình độ và nhu cầu của học sinh.

IV. Ứng dụng thực tế phương pháp dạy viết theo thể loại

Nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Hà tại Trường THPT Chuyên Tuyên Quang đã chứng minh tính hiệu quả của phương pháp dạy viết theo thể loại. Kết quả nghiên cứu cho thấy học sinh đã có những tiến bộ đáng kể trong kỹ năng viết, đặc biệt là trong việc sử dụng từ vựng, ngữ pháp và cấu trúc câu. Học sinh cũng tự tin hơn khi viết bài và có thái độ tích cực hơn đối với việc học viết. Derewianka (1990) chỉ ra rằng để người học học viết một thể loại cụ thể, giáo viên và người học làm việc thông qua một quy trình tuần hoàn bao gồm bốn giai đoạn: Xây dựng bối cảnh, Mô hình hóa, Xây dựng chung và Viết độc lập.

4.1. Phân tích kết quả nghiên cứu về tác động của phương pháp

Kết quả nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Hà cho thấy rằng phương pháp dạy viết theo thể loại có tác động tích cực đến kỹ năng viết của học sinh lớp 11. Cụ thể, học sinh đã có những tiến bộ đáng kể trong việc sử dụng từ vựng, ngữ pháp, cấu trúc câu và trình bày ý tưởng. Bên cạnh đó, học sinh cũng tự tin hơn khi viết bài và có thái độ tích cực hơn đối với việc học viết. Có đến 92.9% học sinh cho rằng phương pháp này giúp giảm bớt khó khăn.

4.2. Ví dụ về bài viết theo thể loại của học sinh lớp 11

Để minh họa cho hiệu quả của phương pháp dạy viết theo thể loại, có thể đưa ra một số ví dụ về bài viết của học sinh lớp 11 trước và sau khi áp dụng phương pháp này. So sánh hai bài viết này sẽ cho thấy rõ sự tiến bộ của học sinh trong việc sử dụng ngôn ngữ, cấu trúc câu và trình bày ý tưởng.

4.3. So sánh hiệu quả với các phương pháp dạy viết khác

Phương pháp dạy viết theo thể loại có nhiều ưu điểm so với các phương pháp dạy viết truyền thống. Thay vì chỉ tập trung vào việc giảng dạy các quy tắc ngữ pháp và từ vựng một cách rời rạc, phương pháp này giúp học sinh hiểu rõ mục đích giao tiếp của từng thể loại văn bản và cách sử dụng ngôn ngữ để đạt được mục đích đó. Điều này giúp học sinh viết bài một cách tự tin và hiệu quả hơn.

V. Mở rộng Đổi mới phương pháp đánh giá viết theo thể loại

Để đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy viết theo thể loại, cần có những phương pháp đánh giá phù hợp. Thay vì chỉ chấm điểm dựa trên các tiêu chí truyền thống như ngữ pháp và từ vựng, cần đánh giá cả khả năng sử dụng ngôn ngữ phù hợp với thể loại, khả năng trình bày ý tưởng một cách mạch lạc và logic, và khả năng sáng tạo trong việc viết bài.

5.1. Tiêu chí đánh giá bài viết theo thể loại chi tiết nhất

Các tiêu chí đánh giá bài viết theo thể loại có thể bao gồm: (1) Tính phù hợp với thể loại: Bài viết có đáp ứng được các yêu cầu về cấu trúc, ngôn ngữ và chức năng của thể loại đó hay không? (2) Khả năng trình bày ý tưởng: Bài viết có trình bày ý tưởng một cách mạch lạc, logic và thuyết phục hay không? (3) Khả năng sử dụng ngôn ngữ: Bài viết có sử dụng ngôn ngữ chính xác, phù hợp và sáng tạo hay không? (4) Tính sáng tạo: Bài viết có thể hiện được sự sáng tạo và cá tính của người viết hay không?

5.2. Xây dựng rubrics đánh giá cho từng thể loại cụ thể

Để đảm bảo tính khách quan và công bằng trong quá trình đánh giá, nên xây dựng rubrics đánh giá cho từng thể loại văn bản cụ thể. Rubrics đánh giá cần mô tả rõ các mức độ đạt được của từng tiêu chí đánh giá, từ đó giúp giáo viên có thể đánh giá bài viết một cách chính xác và nhất quán.

VI. Kết luận và triển vọng phát triển phương pháp trong tương lai

Phương pháp dạy viết theo thể loại là một giải pháp hiệu quả để nâng cao kỹ năng viết của học sinh lớp 11. Phương pháp này giúp học sinh hiểu rõ hơn về cấu trúc, chức năng và ngôn ngữ đặc trưng của từng thể loại văn bản, từ đó giúp các em viết bài một cách tự tin và hiệu quả hơn. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu và ứng dụng phương pháp này để đánh giá tính hiệu quả trong các bối cảnh khác nhau và phát triển các giáo án dạy viết phù hợp.

6.1. Tóm tắt các lợi ích của phương pháp dạy viết theo thể loại

Tóm lại, phương pháp dạy viết theo thể loại mang lại nhiều lợi ích cho học sinh lớp 11, bao gồm: (1) Nâng cao kỹ năng viết tổng thể. (2) Phát triển khả năng tư duy và sáng tạo. (3) Tăng cường sự tự tin khi viết bài. (4) Giúp học sinh hiểu rõ hơn về mục đích giao tiếp của từng thể loại văn bản.

6.2. Hướng nghiên cứu và ứng dụng phương pháp trong tương lai

Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu về phương pháp dạy viết theo thể loại để đánh giá tính hiệu quả của phương pháp này trong các bối cảnh khác nhau. Bên cạnh đó, cần phát triển các giáo án dạy viết phù hợp với trình độ và nhu cầu của học sinh, cũng như các phương pháp đánh giá khách quan và công bằng.