Nghiên cứu tác động của các nhân tố quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận trong các công ty sản xuất niêm yết tại Việt Nam

• Tác giả: Ngô Nhật Phương Diễm
• Người hướng dẫn: TS. Lê Đình Trực
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Tác Động Của Các Nhân Tố Quản Trị Công Ty Đến Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Trong Các Công Ty Sản Xuất Niêm Yết Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI
• 1.2. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM
• 1.3. KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU VÀ VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT. QUẢN TRỊ CÔNG TY VÀ QUẢN TRỊ LỢI NHUẬN
• 2.1. Quản trị công ty. Định nghĩa quản trị công ty
• 2.2. Nguyên tắc và nội dung quản trị công ty. Mô hình quản trị công ty
• 2.3. Mối quan hệ giữa cơ chế quản trị công ty và quản trị lợi nhuận
• 2.4. Quản trị lợi nhuận
• 2.4.1. Định nghĩa quản trị lợi nhuận
• 2.4.2. Động cơ thực hiện hành vi quản trị lợi nhuận
• 2.4.3. Phân loại hành vi quản trị lợi nhuận
• 2.4.4. Quản trị lợi nhuận trên cơ sở dồn tích (Accrual earning management)
• 2.4.5. Quản trị lợi nhuận thông qua các hoạt động kinh tế (Real earning management)
• 2.5. LÝ THUYẾT NỀN TẢNG CHI PHỐI HÀNH VI QUẢN TRỊ LỢI NHUẬN
• 2.5.1. Lý thuyết phát tín hiệu (Signaling theory)
• 2.5.2. Lý thuyết đại diện (Agency theory)
• 2.5.3. Lý thuyết các bên có liên quan (Stakeholder Theory)
• 2.5.4. Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource dependency theory)
• 2.5.5. Lý thuyết hành vi
• 2.6. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HÀNH VI QUẢN TRỊ LỢI NHUẬN
• 2.6.1. Nhóm các yếu tố nội tại của doanh nghiệp
• 2.6.2. Nhóm các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp
• 2.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.2. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Nghiên cứu định lượng
• 3.3. Mô hình nghiên cứu
• 3.4. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.4.1. Giả thuyết nghiên cứu về nhân tố tổng hợp hội đồng quản trị
• 3.4.2. Giả thuyết nghiên cứu về nhân tố tổng hợp ban kiểm soát
• 3.5. Phương trình hồi quy
• 3.6. Mô tả và đo lường các biến
• 3.6.1. Đo lường biến phụ thuộc
• 3.6.2. Đo lường biến độc lập và biến kiểm soát
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH
• 4.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG
• 4.2.1. Thống kê mô tả và mối tương quan giữa các biến nghiên cứu
• 4.2.2. Phân tích hồi quy đa biến
• 4.2.3. Kiểm định lựa chọn mô hình phù hợp
• 4.2.4. Kiểm định các bệnh của mô hình
• 4.3. BÀN LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG
• 4.3.1. Biến hội đồng quản trị
• 4.3.2. Biến ban kiểm soát
• 4.3.3. Các biến kiểm soát
• 4.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN
• 5.1.1. Về mặt lý luận
• 5.1.2. Về mặt thực tiễn
• 5.2. MỘT SỐ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.2.1. Đối với công ty sản xuất niêm yết
• 5.2.2. Đối với các đơn vị có liên quan
• 5.3. HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TRONG TƯƠNG LAI
• 5.3.1. Hạn chế của luận án
• 5.3.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai
• 5.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 5
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tác động của quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận

Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích mối liên hệ giữa quản trị công ty và hành vi quản trị lợi nhuận tại các công ty sản xuất niêm yết ở Việt Nam. Theo đó, quản trị công ty được hiểu là các quy định và quy trình quản lý nhằm đảm bảo rằng các công ty hoạt động hiệu quả và minh bạch. Nghiên cứu chỉ ra rằng một hệ thống quản trị doanh nghiệp tốt sẽ làm giảm các hành vi quản trị lợi nhuận không chính đáng, từ đó nâng cao tính minh bạch trong báo cáo tài chính. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các công ty sản xuất vì họ thường phải đối mặt với áp lực từ các bên liên quan như nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Theo một nghiên cứu của Carcello và cộng sự (2006), các đặc điểm của quản trị công ty như quy mô hội đồng quản trị và tính độc lập của các thành viên có tác động tích cực đến việc hạn chế các hành vi quản trị lợi nhuận.

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận trong các công ty niêm yết tại Việt Nam. Các yếu tố này bao gồm cấu trúc quản trị công ty, quy mô và tính độc lập của hội đồng quản trị, cũng như sự tham gia của các thành viên trong ban kiểm soát. Một nghiên cứu của Kang và Kim (2012) cho thấy rằng các công ty sản xuất có hội đồng quản trị lớn hơn và có tỷ lệ thành viên độc lập cao hơn có xu hướng thực hiện các hành vi quản trị lợi nhuận ít hơn. Hơn nữa, môi trường pháp lý và chất lượng kiểm toán cũng ảnh hưởng đáng kể đến hành vi này. Các công ty có kiểm toán viên chất lượng cao thường có báo cáo tài chính minh bạch hơn và ít xảy ra gian lận hơn. Sự biến động của tỷ suất sinh lợi trên thị trường cũng là yếu tố không thể bỏ qua, vì nó có thể tác động đến quyết định của nhà quản lý trong việc thực hiện các hành vi quản trị lợi nhuận.

II. Đánh giá tác động của quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận

Đánh giá tác động của quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận là một phần quan trọng trong nghiên cứu này. Nghiên cứu chỉ ra rằng các công ty có quản trị doanh nghiệp tốt thường có khả năng kiểm soát các hành vi quản trị lợi nhuận không chính đáng hiệu quả hơn. Theo nghiên cứu của Healy (1985), việc thực hiện các biện pháp quản lý rủi ro và quản lý tài chính chặt chẽ có thể giúp các công ty duy trì lợi nhuận ổn định mà không cần phải resort đến các hành vi gian lận. Điều này không chỉ bảo vệ lợi ích của cổ đông mà còn góp phần nâng cao uy tín của công ty trên thị trường. Ngoài ra, việc áp dụng các quy định pháp lý nghiêm ngặt cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế các hành vi quản trị lợi nhuận không minh bạch.

2.2. Các khuyến nghị chính sách

Để nâng cao hiệu quả của quản trị công ty và giảm thiểu hành vi quản trị lợi nhuận, cần thiết phải có những khuyến nghị chính sách rõ ràng. Các cơ quan quản lý nên xem xét việc áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn về quản trị doanh nghiệp, bao gồm việc yêu cầu các công ty niêm yết phải có hội đồng quản trị độc lập và ban kiểm soát mạnh mẽ. Hơn nữa, cần tăng cường công tác kiểm toán và giám sát để đảm bảo rằng các báo cáo tài chính phản ánh trung thực tình hình tài chính của công ty. Các công ty cũng nên được khuyến khích áp dụng các phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả hơn nhằm bảo vệ lợi ích của cổ đông và nâng cao uy tín trên thị trường.