Tổng quan nghiên cứu
Ngành bán lẻ tại Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, với tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ xã hội đạt khoảng 4.000 tỷ đồng, chiếm 79% tổng doanh thu và tăng trưởng 6,8% so với năm trước. Việt Nam được đánh giá là một trong sáu thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới nhờ dân số đông (trên 93,7 triệu người) và cơ cấu dân số trẻ (60% trong độ tuổi 18-50). Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp nước ngoài đặt ra nhiều thách thức cho các nhà bán lẻ trong nước, đặc biệt là trong việc thu hút và giữ chân khách hàng.
Co.opmart, chuỗi siêu thị bán lẻ hàng đầu Việt Nam với hơn 128 cửa hàng, đã và đang đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các hệ thống siêu thị quốc tế như Big C, AEON, Lotte Mart, Vinmart. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu ảnh hưởng của giá trị thương hiệu (brand equity) đến quyết định mua hàng của khách hàng tại Co.opmart trở nên cấp thiết. Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích các yếu tố của giá trị thương hiệu gồm nhận diện thương hiệu, liên kết thương hiệu, lòng trung thành thương hiệu, chất lượng cảm nhận và chính sách giá tác động đến quyết định mua hàng của khách hàng tại Co.opmart ở TP. Hồ Chí Minh.
Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 251 khách hàng đã mua sản phẩm tại Co.opmart, sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính để thu thập và phân tích dữ liệu. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp Co.opmart xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu hiệu quả mà còn đóng góp vào việc nâng cao hiểu biết về hành vi tiêu dùng trong ngành bán lẻ Việt Nam.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình giá trị thương hiệu của Aaker (1991), trong đó giá trị thương hiệu được cấu thành bởi năm thành phần chính: nhận diện thương hiệu (brand awareness), liên kết thương hiệu (brand association), lòng trung thành thương hiệu (brand loyalty), chất lượng cảm nhận (perceived quality) và các tài sản thương hiệu khác như bản quyền, bằng sáng chế. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tham khảo lý thuyết của Keller (1993) về ảnh hưởng của kiến thức thương hiệu đến phản ứng của khách hàng.
Các khái niệm chính bao gồm:
- Nhận diện thương hiệu: khả năng khách hàng nhận biết và nhớ đến thương hiệu trong một danh mục sản phẩm.
- Liên kết thương hiệu: các liên tưởng và cảm xúc mà khách hàng gắn với thương hiệu.
- Lòng trung thành thương hiệu: mức độ cam kết và sẵn sàng mua lại sản phẩm của thương hiệu.
- Chất lượng cảm nhận: đánh giá chủ quan của khách hàng về chất lượng tổng thể của sản phẩm hoặc dịch vụ.
- Chính sách giá: chiến lược định giá và các chương trình khuyến mãi ảnh hưởng đến quyết định mua hàng.
Mô hình nghiên cứu đề xuất năm giả thuyết về mối quan hệ giữa các yếu tố giá trị thương hiệu và quyết định mua hàng của khách hàng tại Co.opmart.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua nhóm tập trung (focus group) với 10 khách hàng thuộc các nhóm tuổi khác nhau nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng và xây dựng thang đo phù hợp.
Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 251 khách hàng đã mua sản phẩm tại Co.opmart TP. Hồ Chí Minh bằng bảng câu hỏi cấu trúc gồm hai phần: thông tin cá nhân và các câu hỏi đánh giá mức độ đồng ý theo thang Likert 5 điểm về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng.
Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện (convenience sampling). Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 22, sử dụng các kỹ thuật phân tích độ tin cậy (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong khoảng tháng 6 đến tháng 9 năm 2021.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của nhận diện thương hiệu: Nhận diện thương hiệu có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến quyết định mua hàng của khách tại Co.opmart với hệ số hồi quy đạt khoảng 0,35 (p < 0,01). Khoảng 68% khách hàng cho biết họ thường xuyên nhận biết và nhớ đến thương hiệu Co.opmart khi mua sắm.
Ảnh hưởng của liên kết thương hiệu: Liên kết thương hiệu cũng có ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua hàng với hệ số hồi quy khoảng 0,28 (p < 0,05). Khách hàng liên tưởng Co.opmart với các giá trị như chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng tốt và sự đa dạng sản phẩm.
Ảnh hưởng của lòng trung thành thương hiệu: Lòng trung thành thương hiệu có tác động thấp hơn so với các yếu tố khác, với hệ số hồi quy khoảng 0,15 nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). Khoảng 54% khách hàng cho biết họ có xu hướng mua lại sản phẩm tại Co.opmart do sự tin tưởng và hài lòng trước đó.
Ảnh hưởng của chất lượng cảm nhận: Đây là yếu tố có tác động mạnh nhất đến quyết định mua hàng với hệ số hồi quy lên đến 0,42 (p < 0,01). Hơn 70% khách hàng đánh giá cao chất lượng sản phẩm tại Co.opmart, coi đây là lý do chính để lựa chọn mua hàng.
Ảnh hưởng của chính sách giá: Chính sách giá cũng đóng vai trò quan trọng với hệ số hồi quy khoảng 0,30 (p < 0,01). Khách hàng đánh giá các chương trình khuyến mãi, giá cả cạnh tranh là yếu tố thúc đẩy quyết định mua hàng.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy các yếu tố của giá trị thương hiệu đều có ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua hàng của khách tại Co.opmart, trong đó chất lượng cảm nhận và nhận diện thương hiệu là hai yếu tố quan trọng nhất. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực bán lẻ và tiêu dùng tại Việt Nam và quốc tế.
Nguyên nhân có thể do khách hàng ngày càng quan tâm đến chất lượng sản phẩm và sự nhận biết thương hiệu trong bối cảnh thị trường cạnh tranh cao. Lòng trung thành thương hiệu tuy có tác động thấp hơn nhưng vẫn đóng vai trò duy trì khách hàng cũ, giảm chi phí thu hút khách hàng mới.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số hồi quy) và bảng phân tích hồi quy chi tiết. So sánh với các nghiên cứu tương tự cho thấy sự nhất quán về vai trò của chất lượng cảm nhận và nhận diện thương hiệu trong việc thúc đẩy quyết định mua hàng.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường nhận diện thương hiệu: Co.opmart cần đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông, quảng cáo nhằm nâng cao mức độ nhận biết thương hiệu trong nhóm khách hàng mục tiêu, đặc biệt là giới trẻ. Mục tiêu tăng 15% nhận diện thương hiệu trong vòng 12 tháng, do phòng marketing phối hợp với các đối tác truyền thông thực hiện.
Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Tập trung cải tiến chất lượng sản phẩm, đảm bảo nguồn hàng uy tín, đồng thời nâng cao trải nghiệm khách hàng tại điểm bán. Mục tiêu đạt mức đánh giá chất lượng cảm nhận trên 4,5/5 trong khảo sát khách hàng hàng năm, do bộ phận quản lý chất lượng và dịch vụ khách hàng chịu trách nhiệm.
Chính sách giá cạnh tranh và khuyến mãi hấp dẫn: Xây dựng các chương trình khuyến mãi định kỳ, ưu đãi giá phù hợp với từng phân khúc khách hàng nhằm kích thích mua sắm. Mục tiêu tăng doanh số bán hàng qua khuyến mãi lên 20% trong 6 tháng, do bộ phận kinh doanh và marketing phối hợp triển khai.
Phát triển lòng trung thành khách hàng: Thiết kế chương trình khách hàng thân thiết với các ưu đãi đặc biệt, tích điểm đổi quà nhằm giữ chân khách hàng hiện tại. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng quay lại mua hàng lên 10% trong năm tiếp theo, do bộ phận chăm sóc khách hàng và marketing thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Các nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp bán lẻ: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược thương hiệu và chính sách marketing hiệu quả, giúp tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường.
Chuyên gia marketing và nghiên cứu thị trường: Tài liệu cung cấp mô hình phân tích và dữ liệu thực tiễn về ảnh hưởng của các yếu tố giá trị thương hiệu đến hành vi mua hàng, hỗ trợ trong việc thiết kế các chiến dịch quảng bá.
Sinh viên và học giả ngành quản trị kinh doanh, marketing: Luận văn là nguồn tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và ứng dụng lý thuyết trong thực tiễn ngành bán lẻ tại Việt Nam.
Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Nghiên cứu giúp hiểu rõ hơn về thách thức và cơ hội của doanh nghiệp bán lẻ trong nước, từ đó đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp.
Câu hỏi thường gặp
Giá trị thương hiệu ảnh hưởng như thế nào đến quyết định mua hàng?
Giá trị thương hiệu tạo ra sự khác biệt trong nhận thức và cảm nhận của khách hàng, từ đó ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua hàng. Ví dụ, khách hàng thường ưu tiên chọn sản phẩm từ thương hiệu quen thuộc và được đánh giá cao về chất lượng.Yếu tố nào trong giá trị thương hiệu quan trọng nhất đối với khách hàng Co.opmart?
Chất lượng cảm nhận và nhận diện thương hiệu là hai yếu tố quan trọng nhất, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lớn trong quyết định mua hàng, theo kết quả phân tích hồi quy.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn nhóm tập trung) và định lượng (khảo sát bằng bảng hỏi), sử dụng phân tích thống kê với phần mềm SPSS để kiểm định giả thuyết.Làm thế nào Co.opmart có thể tăng lòng trung thành của khách hàng?
Thông qua chương trình khách hàng thân thiết, ưu đãi đặc biệt và nâng cao trải nghiệm mua sắm, Co.opmart có thể giữ chân khách hàng hiện tại và khuyến khích họ quay lại mua hàng.Nghiên cứu có giới hạn gì và hướng phát triển tiếp theo?
Giới hạn về phạm vi địa lý chỉ tập trung tại TP. Hồ Chí Minh và mẫu khảo sát thuận tiện. Nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi và bổ sung các yếu tố khác như ảnh hưởng của kênh bán hàng trực tuyến.
Kết luận
- Nghiên cứu khẳng định giá trị thương hiệu gồm nhận diện, liên kết, lòng trung thành, chất lượng cảm nhận và chính sách giá đều ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua hàng tại Co.opmart.
- Chất lượng cảm nhận và nhận diện thương hiệu là hai yếu tố có tác động mạnh nhất.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho Co.opmart xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu và chính sách marketing hiệu quả.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao nhận diện thương hiệu, chất lượng sản phẩm, chính sách giá và lòng trung thành khách hàng trong vòng 6-12 tháng tới.
- Khuyến khích các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi và bổ sung các yếu tố ảnh hưởng khác để hoàn thiện mô hình nghiên cứu.
Hành động tiếp theo là áp dụng các khuyến nghị vào thực tiễn kinh doanh và theo dõi hiệu quả để điều chỉnh chiến lược phù hợp, góp phần nâng cao vị thế của Co.opmart trên thị trường bán lẻ Việt Nam.