Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, ngành hàng không đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối thương mại, văn hóa và xã hội giữa các quốc gia. Thị trường hàng không Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất thế giới giai đoạn 2014 – 2017, với tốc độ tăng trưởng lũy kế hàng năm (CAGR) đạt 16,3%, vượt xa mức 6,6% của các loại hình vận chuyển công cộng khác. Vietjet Air, thành lập năm 2007 và bắt đầu khai thác chuyến bay từ cuối năm 2011, đã nhanh chóng trở thành hãng hàng không lớn thứ hai tại Việt Nam với thị phần nội địa đạt 41% tính đến cuối năm 2016.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các thành phần cấu thành giá trị thương hiệu của Vietjet Air dưới góc độ người tiêu dùng Việt Nam, đo lường mức độ ảnh hưởng của các thành phần này đến giá trị thương hiệu tổng thể, khám phá sự khác biệt về giá trị thương hiệu theo các đặc điểm nhân khẩu học và đề xuất giải pháp nâng cao giá trị thương hiệu. Nghiên cứu được thực hiện tại sân bay Tân Sơn Nhất trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2017. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Vietjet Air và các doanh nghiệp hàng không Việt Nam xây dựng và phát triển thương hiệu bền vững, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường nội địa và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giá trị thương hiệu nổi bật, bao gồm:

  • Mô hình giá trị thương hiệu của Aaker (1991): Bao gồm năm thành phần chính là lòng trung thành thương hiệu, nhận biết thương hiệu, chất lượng cảm nhận, sự liên tưởng thương hiệu và các tài sản khác. Trong đó, lòng trung thành thương hiệu được xem là thành phần trọng tâm.

  • Mô hình giá trị thương hiệu của Keller (1993): Tập trung vào kiến thức thương hiệu trong tâm trí người tiêu dùng, gồm hai thành phần chính là nhận biết thương hiệu và ấn tượng thương hiệu.

  • Mô hình giá trị thương hiệu của Chen và Tseng (2010): Áp dụng cho ngành hàng không, gồm bốn thành phần: nhận biết thương hiệu, chất lượng cảm nhận, hình ảnh thương hiệu và lòng trung thành thương hiệu.

Nghiên cứu đã mở rộng mô hình này bằng việc bổ sung thành phần sự yêu thích thương hiệu, được xác định qua nghiên cứu định tính với các chuyên gia và người tiêu dùng, nhằm phản ánh cảm xúc tích cực và sự gắn bó sâu sắc hơn của khách hàng với Vietjet Air.

Các khái niệm chính trong mô hình nghiên cứu gồm:

  • Nhận biết thương hiệu: Khả năng người tiêu dùng nhận ra và nhớ lại thương hiệu qua các yếu tố như tên gọi, logo, màu sắc, đồng phục.

  • Chất lượng cảm nhận: Đánh giá chủ quan của người tiêu dùng về các dịch vụ và trải nghiệm của hãng, bao gồm chất lượng tàu bay, dịch vụ phi hành đoàn, thủ tục sân bay và hệ thống bán vé.

  • Hình ảnh thương hiệu: Nhận thức tổng thể của khách hàng về uy tín, sự thân thiện và danh tiếng của Vietjet Air.

  • Sự yêu thích thương hiệu: Cảm xúc tích cực, sự thích thú và tin tưởng vào giá trị mà thương hiệu mang lại.

  • Lòng trung thành thương hiệu: Ý định sử dụng dịch vụ trong tương lai và giới thiệu hãng cho người khác.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng:

  • Nghiên cứu định tính: Thực hiện qua hai giai đoạn gồm thảo luận tay đôi với chuyên gia hàng không và thảo luận nhóm với 10 hành khách thường xuyên sử dụng dịch vụ Vietjet Air nhằm khám phá và điều chỉnh các thành phần giá trị thương hiệu phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

  • Nghiên cứu định lượng sơ bộ: Khảo sát 72 hành khách tại sân bay Tân Sơn Nhất để kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha và giá trị thang đo qua phân tích nhân tố khám phá (EFA).

  • Nghiên cứu chính thức: Thu thập dữ liệu từ 280 hành khách sử dụng dịch vụ Vietjet Air tại sân bay Tân Sơn Nhất bằng bảng câu hỏi chuẩn hóa thang đo Likert 5 mức độ. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, sử dụng các kỹ thuật phân tích như kiểm định Cronbach’s Alpha, EFA, phân tích tương quan Pearson, hồi quy bội đa biến, kiểm định T-test và ANOVA để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.

Kích thước mẫu 280 đảm bảo đủ điều kiện cho phân tích nhân tố và hồi quy theo tiêu chuẩn khoa học, phương pháp chọn mẫu thuận tiện phù hợp với điều kiện thực tế nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Xác định năm thành phần giá trị thương hiệu: Nghiên cứu xác nhận năm thành phần cấu thành giá trị thương hiệu của Vietjet Air gồm: nhận biết thương hiệu, chất lượng cảm nhận, hình ảnh thương hiệu, sự yêu thích thương hiệu và lòng trung thành thương hiệu. Trong đó, sự yêu thích thương hiệu là thành phần mới được bổ sung dựa trên kết quả nghiên cứu định tính.

  2. Độ tin cậy và giá trị thang đo: Các thang đo đều đạt hệ số Cronbach’s Alpha trên 0.7, đảm bảo độ tin cậy cao. Phân tích EFA cho thấy tổng phương sai trích đạt 65,1% cho các biến độc lập và 69,3% cho biến phụ thuộc, với hệ số tải nhân tố đều trên 0.5, chứng tỏ thang đo có giá trị hội tụ và phân biệt tốt.

  3. Ảnh hưởng của các thành phần đến giá trị thương hiệu tổng thể: Kết quả hồi quy bội cho thấy tất cả năm thành phần đều có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến giá trị thương hiệu tổng thể của Vietjet Air. Trong đó, lòng trung thành thương hiệu và sự yêu thích thương hiệu có mức độ ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lần lượt khoảng 35% và 28%.

  4. Sự khác biệt về giá trị thương hiệu theo đặc điểm nhân khẩu học: Phân tích T-test và ANOVA cho thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về giá trị thương hiệu theo giới tính, độ tuổi, tình trạng hôn nhân, thu nhập và trình độ học vấn. Ví dụ, nhóm khách hàng có thu nhập cao hơn có mức độ nhận biết và yêu thích thương hiệu cao hơn khoảng 15% so với nhóm thu nhập thấp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự đóng góp quan trọng của các thành phần giá trị thương hiệu trong việc xây dựng và duy trì thương hiệu Vietjet Air. Lòng trung thành thương hiệu và sự yêu thích thương hiệu được xác định là những yếu tố then chốt thúc đẩy khách hàng lựa chọn và gắn bó lâu dài với hãng. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực dịch vụ hàng không và nhà hàng khách sạn, đồng thời nhấn mạnh vai trò của cảm xúc và sự gắn bó trong ngành dịch vụ.

Chất lượng cảm nhận và hình ảnh thương hiệu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng niềm tin và sự hài lòng của khách hàng, từ đó nâng cao giá trị thương hiệu tổng thể. Nhận biết thương hiệu là yếu tố nền tảng giúp khách hàng dễ dàng phân biệt Vietjet Air với các đối thủ cạnh tranh, đặc biệt trong thị trường hàng không giá rẻ ngày càng cạnh tranh gay gắt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng thành phần đến giá trị thương hiệu tổng thể, cũng như bảng so sánh kết quả phân tích T-test và ANOVA theo các nhóm nhân khẩu học để minh họa sự khác biệt về nhận thức và thái độ khách hàng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hoạt động quảng cáo và truyền thông nhằm nâng cao nhận biết thương hiệu: Đẩy mạnh các chiến dịch quảng cáo sáng tạo, sử dụng đa kênh truyền thông trong vòng 12 tháng tới, do bộ phận marketing phối hợp với các đối tác truyền thông thực hiện.

  2. Cải thiện chất lượng dịch vụ và trải nghiệm khách hàng: Đầu tư nâng cấp đội tàu bay, đào tạo nhân viên phục vụ chuyên nghiệp, tối ưu hóa quy trình thủ tục tại sân bay và hệ thống bán vé trong 18 tháng tới, do phòng vận hành và dịch vụ khách hàng chịu trách nhiệm.

  3. Xây dựng hình ảnh thương hiệu thân thiện và uy tín: Tổ chức các chương trình CSR, tăng cường tương tác với khách hàng qua mạng xã hội, tạo dựng hình ảnh tích cực trong cộng đồng trong vòng 24 tháng, do phòng truyền thông và quan hệ công chúng thực hiện.

  4. Phát triển chương trình khách hàng thân thiết và gia tăng sự yêu thích thương hiệu: Thiết kế các chương trình ưu đãi, chăm sóc khách hàng cá nhân hóa, tạo sự gắn bó và yêu thích thương hiệu trong 12 tháng tới, do bộ phận chăm sóc khách hàng và marketing phối hợp triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản trị và lãnh đạo hãng hàng không: Giúp hiểu rõ các thành phần giá trị thương hiệu quan trọng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu hiệu quả, nâng cao lợi thế cạnh tranh.

  2. Chuyên gia marketing và nghiên cứu thị trường: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu giá trị thương hiệu dưới góc độ người tiêu dùng trong ngành hàng không, hỗ trợ thiết kế các chương trình marketing phù hợp.

  3. Sinh viên và học giả ngành kinh doanh thương mại, marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về quản trị thương hiệu và hành vi người tiêu dùng trong lĩnh vực dịch vụ.

  4. Các doanh nghiệp dịch vụ khác: Có thể áp dụng mô hình và kết quả nghiên cứu để phát triển thương hiệu trong các ngành dịch vụ tương tự như du lịch, khách sạn, vận tải.

Câu hỏi thường gặp

1. Giá trị thương hiệu là gì và tại sao nó quan trọng với hãng hàng không?
Giá trị thương hiệu là tập hợp các nhận thức, cảm nhận và hành vi của người tiêu dùng đối với thương hiệu, tạo ra lợi thế cạnh tranh và tăng doanh thu cho doanh nghiệp. Với hãng hàng không, giá trị thương hiệu giúp thu hút và giữ chân khách hàng trong thị trường cạnh tranh cao.

2. Các thành phần chính cấu thành giá trị thương hiệu của Vietjet Air là gì?
Nghiên cứu xác định năm thành phần chính gồm nhận biết thương hiệu, chất lượng cảm nhận, hình ảnh thương hiệu, sự yêu thích thương hiệu và lòng trung thành thương hiệu.

3. Làm thế nào để đo lường giá trị thương hiệu dưới góc độ người tiêu dùng?
Thông qua khảo sát định lượng sử dụng thang đo Likert với các biến quan sát cụ thể về nhận biết, chất lượng, hình ảnh, yêu thích và trung thành thương hiệu, kết hợp phân tích thống kê như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy bội.

4. Sự khác biệt về giá trị thương hiệu có liên quan đến đặc điểm nhân khẩu học không?
Có, nghiên cứu cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về giá trị thương hiệu theo giới tính, độ tuổi, thu nhập, trình độ học vấn và tình trạng hôn nhân, ảnh hưởng đến cách khách hàng cảm nhận và lựa chọn Vietjet Air.

5. Làm thế nào Vietjet Air có thể nâng cao giá trị thương hiệu của mình?
Bằng cách tăng cường quảng cáo để nâng cao nhận biết, cải thiện chất lượng dịch vụ, xây dựng hình ảnh thân thiện và uy tín, đồng thời phát triển chương trình khách hàng thân thiết để gia tăng sự yêu thích và trung thành của khách hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định năm thành phần cấu thành giá trị thương hiệu của Vietjet Air dưới góc độ người tiêu dùng Việt Nam: nhận biết thương hiệu, chất lượng cảm nhận, hình ảnh thương hiệu, sự yêu thích thương hiệu và lòng trung thành thương hiệu.
  • Lòng trung thành và sự yêu thích thương hiệu là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến giá trị thương hiệu tổng thể.
  • Có sự khác biệt đáng kể về giá trị thương hiệu theo các đặc điểm nhân khẩu học như giới tính, độ tuổi và thu nhập.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao từng thành phần giá trị thương hiệu trong vòng 12-24 tháng tới.
  • Các nhà quản trị và chuyên gia marketing nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược thương hiệu bền vững, gia tăng lợi thế cạnh tranh cho Vietjet Air và các doanh nghiệp hàng không Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Các bên liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để cập nhật xu hướng và nhu cầu khách hàng trong tương lai.