Luận án về tác động của phát triển du lịch đến sinh kế của hộ nông dân tỉnh Điện Biên

Du lịch đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Theo chiến lược phát triển du lịch đến năm 2020, Việt Nam đặt mục tiêu đón từ 10 đến 10,5 triệu lượt khách quốc tế và 47 đến 48 triệu khách nội địa. Tổng thu từ du lịch dự kiến đạt trên 18 tỷ USD, đóng góp vào GDP khoảng 11,5% đến 12% mỗi năm. Tỉnh Điện Biên, với vị trí địa lý đặc biệt và nhiều di tích lịch sử, đã trở thành một điểm đến hấp dẫn. Sự phát triển của ngành du lịch tại Điện Biên không chỉ tạo ra nguồn thu nhập cho người dân mà còn góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương. Tuy nhiên, tỉnh vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là tỷ lệ hộ nghèo cao. Do đó, nghiên cứu về tác động của du lịch đến sinh kế nông dân tại Điện Biên là cần thiết để hiểu rõ hơn về những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của ngành này.

Phát triển du lịch đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương, đặc biệt là nông dân. Theo số liệu, năm 2019, tỉnh Điện Biên đã đón 845 nghìn lượt khách, với tổng thu từ hoạt động du lịch đạt 1.366 tỷ đồng, tăng 18,2% so với năm trước. Du lịch không chỉ giúp tăng thu nhập cho nông dân mà còn kích thích sự phát triển của các ngành nghề phụ trợ như dịch vụ ăn uống, lưu trú và vận chuyển. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những thách thức như giá cả leo thang và cạnh tranh về đất đai. Nghiên cứu của Dressler & Fabyinyi (2011) chỉ ra rằng, mặc dù du lịch có thể nâng cao thu nhập, nhưng cũng có thể gây ra sự phân hóa trong cộng đồng nông dân, khi không phải ai cũng có cơ hội tham gia vào ngành này.

Du lịch không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn tác động sâu sắc đến các khía cạnh xã hội của đời sống nông dân. Sự gia tăng khách du lịch đã tạo ra cơ hội cho việc khôi phục và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Nhiều nông dân đã tham gia vào các hoạt động du lịch văn hóa, giúp gìn giữ các phong tục tập quán của dân tộc mình. Tuy nhiên, sự phát triển du lịch cũng có thể dẫn đến sự chia rẽ văn hóa và gia tăng tệ nạn xã hội. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, mặc dù du lịch có thể mang lại lợi ích, nhưng cũng cần có các chính sách hợp lý để bảo vệ văn hóa địa phương và đảm bảo sự công bằng trong việc phân chia lợi ích từ du lịch.

Để phát triển du lịch bền vững tại Điện Biên, cần có các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường ảnh hưởng tích cực và hạn chế những tác động tiêu cực. Các chính sách cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, phát triển hạ tầng giao thông và cơ sở vật chất. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo kỹ năng cho người dân địa phương để họ có thể tham gia vào ngành du lịch một cách hiệu quả. Việc xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương cũng là một yếu tố quan trọng để thu hút khách du lịch. Các giải pháp này không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.