Rủi ro chính trị toàn cầu và cơ hội, thách thức cho nền kinh tế Việt Nam

• Tác giả: Duong Thi Thu Phuong
• Người hướng dẫn: Assoc.Dr Dao Ngoc Tien
• Trường học: Foreign Trade University
• Chuyên ngành: International Trade Policy and Law
• Đề tài: Global Political Risks And The Opportunities, Challenges For Vietnam’s Economy
• Loại tài liệu: Master Thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hanoi

• STATEMENT OF ORIGINAL AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGEMENT
• TABLE OF CONTENTS
• LISTS OF ABBREVIATIONS
• LIST OF FIGURES
• LIST OF TABLES
• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: THEORETICAL ISSUES AND CURRENT GLOBAL POLITICAL RISKS
• 1.1. Some theoretical issues
• 1.2. Definition of risk
• 1.3. Overview of political risk
• 1.4. The current global political risks
• 1.5. The Russia-Ukraine conflict
• 1.6. The US-China relation’s tension
• 2. CHAPTER 2: THE INFLUENCE OF GLOBAL POLITICAL RISK ON THE WORLD AND VIETNAM’S ECONOMY
• 2.1. The influence of the current global political issues on the world economy
• 2.2. The influence of the Russia-Ukraine conflict on the world economy
• 2.3. The influence of the US-China trade war on the world economy
• 2.4. The influence of the current global political issues in Vietnam’s economy
• 2.5. The influence of the Russia-Ukraine conflict in Vietnam’s economy
• 2.6. The influence of the US-China trade war in Vietnam’s economy
• 3. CHAPTER 3: THE OPPORTUNITIES, CHALLENGES AND RECOMMENDATIONS FOR VIETNAM’S ECONOMY
• 3.1. The Vietnam’s Foreign policy and political risk index
• 3.2. The opportunities for Vietnam’s economy in the global political risks
• 3.3. The opportunities for Vietnam’s trade sector
• 3.4. The opportunities for Vietnam’s investment sector
• 3.5. The challenges for Vietnam’s economy in the global political risks
• 3.6. The challenges for Vietnam’s trade sector
• 3.7. The challenges for Vietnam’s investment sector
• 3.8. Recommendations for Vietnam’s economy in the context of global political risks
• 3.9. Recommendations for Vietnamese government
• 3.10. Recommendations for Vietnamese enterprises

I. Tổng Quan Về Rủi Ro Chính Trị Toàn Cầu Định Nghĩa và Xu Hướng

Rủi ro chính trị toàn cầu ngày càng trở nên phức tạp và ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế Việt Nam. Từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, rủi ro chính trị luôn là một yếu tố quan trọng trong thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, những biến động gần đây, đặc biệt là từ năm 2018, đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các biện pháp hạn chế thương mại giữa các cường quốc như Hoa Kỳ và Trung Quốc. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn là sự cạnh tranh chính trị để khẳng định vị thế dẫn đầu thế giới. Bên cạnh đó, cuộc xung đột Nga-Ukraine từ tháng 2 năm 2022 đã đảo ngược quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu sau đại dịch Covid-19, gây ra suy giảm tăng trưởng, lạm phát, khủng hoảng năng lượng và đứt gãy chuỗi cung ứng. Việt Nam, với sự hội nhập sâu rộng vào khu vực và quốc tế, đặc biệt nhạy cảm với những biến động này. Nghiên cứu về rủi ro địa chính trị trong bối cảnh hiện tại là vô cùng cần thiết để xác định cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam.

1.1. Định Nghĩa và Phân Loại Rủi Ro Chính Trị Tổng Quan

Rủi ro chính trị được định nghĩa và phân loại theo nhiều cách khác nhau. Một số quan điểm coi rủi ro chính trị là rủi ro phi kinh tế, trong khi một số khác tập trung vào sự can thiệp không mong muốn của chính phủ vào hoạt động của doanh nghiệp. Theo Eurasia Group, các rủi ro địa chính trị hàng đầu bao gồm xung đột Nga-Ukraine, căng thẳng Mỹ-Trung, và các vấn đề như lạm phát, khủng hoảng năng lượng. Rủi ro chính trị có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận, mục tiêu của công ty, gián đoạn hoạt động của các công ty đa quốc gia (MNE).

1.2. Các Xu Hướng Rủi Ro Chính Trị Toàn Cầu Hiện Nay Ảnh Hưởng

Xu hướng bất ổn chính trị gia tăng trên toàn cầu, đặc biệt là sự cạnh tranh giữa các cường quốc. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và xung đột Nga-Ukraine là những ví dụ điển hình. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ thương mại, an ninh năng lượng và an ninh lương thực, và biến đổi khí hậu cũng tạo ra những thách thức kinh tế lớn. Các biến động chính trị thế giới này tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng toàn cầu và giá cả hàng hóa, ảnh hưởng đến các quốc gia có nền kinh tế mở như Việt Nam.

II. Phân Tích Tác Động Kinh Tế Từ Rủi Ro Chính Trị đến Việt Nam

Các biến động chính trị toàn cầu tác động đến kinh tế Việt Nam thông qua nhiều kênh, bao gồm thương mại, đầu tư, và chuỗi cung ứng. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đã tạo ra cả cơ hội và thách thức kinh tế cho Việt Nam. Một mặt, Việt Nam có thể tăng xuất khẩu sang cả hai thị trường này. Mặt khác, Việt Nam cũng đối mặt với nguy cơ trở thành mục tiêu của các biện pháp trừng phạt thương mại và sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Xung đột Nga-Ukraine đã ảnh hưởng đến thương mại song phương và đầu tư giữa Việt Nam và hai quốc gia này, do các vấn đề thanh toán và vận chuyển. Do đó, việc phân tích kỹ lưỡng các tác động này là rất quan trọng để Chính phủ Việt Nam và doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định phù hợp.

2.1. Tác Động Từ Xung Đột Nga Ukraine Đến Thương Mại và Đầu Tư Việt Nam

Xung đột Nga-Ukraine gây ra suy giảm tác động kinh tế trong thương mại và đầu tư nước ngoài giữa Việt Nam và hai nước này. Các khó khăn trong thanh toán, vận chuyển đã làm giảm kim ngạch xuất nhập khẩu. Theo số liệu, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Nga, Ukraine đã giảm đáng kể sau khi xung đột nổ ra. [Dẫn chứng số liệu từ tài liệu gốc nếu có]. Điều này ảnh hưởng đến các ngành xuất khẩu của Việt Nam như nông sản, thủy sản và dệt may.

2.2. Ảnh Hưởng Từ Chiến Tranh Thương Mại Mỹ Trung Đến Chuỗi Cung Ứng Việt Nam

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung tạo ra cơ hội dịch chuyển sản xuất và đầu tư vào Việt Nam. Các công ty có thể chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đối mặt với nguy cơ bị lợi dụng để lẩn tránh thuế và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác trong khu vực. Các ngành công nghiệp như điện tử, dệt may, và da giày có thể chịu ảnh hưởng lớn.

2.3. Phân Tích Nguy Cơ và Cơ Hội Từ Biến Động Tiền Tệ Ảnh Hưởng Lạm Phát

Sự bất ổn chính trị toàn cầu có thể dẫn đến biến động tiền tệ, gây áp lực lên lạm phát ở Việt Nam. Giá trị đồng tiền của các quốc gia có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đến giá nhập khẩu và xuất khẩu. [Dẫn chứng số liệu từ tài liệu gốc nếu có]. Chính sách tiền tệ cần phải được điều chỉnh linh hoạt để kiểm soát lạm phát và duy trì ổn định kinh tế.

III. Cơ Hội Cho Kinh Tế Việt Nam Trong Bối Cảnh Rủi Ro Chính Trị Toàn Cầu

Mặc dù có nhiều thách thức kinh tế, bối cảnh rủi ro địa chính trị toàn cầu cũng tạo ra những cơ hội nhất định cho nền kinh tế Việt Nam. Việt Nam có thể tận dụng vị thế địa chính trị để tăng cường quan hệ với các đối tác khác nhau, đa dạng hóa thị trường và nguồn cung. Sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam do chiến tranh thương mại Mỹ-Trung tạo ra cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển các ngành công nghiệp mới. Chính sách đối ngoại Việt Nam cần chủ động nắm bắt những cơ hội này.

3.1. Tăng Cường Thương Mại và Đa Dạng Hóa Thị Trường Xuất Khẩu

Việt Nam có thể tăng cường thương mại với các thị trường mới, giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. Các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP và EVFTA tạo ra lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam. Cần tập trung vào việc cải thiện chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Chính sách thương mại cần hướng đến sự đa dạng hóa và bền vững.

3.2. Thu Hút Đầu Tư Nước Ngoài Cơ Hội Từ Dịch Chuyển Sản Xuất

Sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc do chiến tranh thương mại Mỹ-Trung tạo ra cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Cần cải thiện môi trường kinh doanh để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài chất lượng cao, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp công nghệ cao và giá trị gia tăng cao. Chính sách đầu tư cần tạo điều kiện thuận lợi và minh bạch cho các nhà đầu tư.

3.3. Phát Triển Chuỗi Cung Ứng Nội Địa Giảm Phụ Thuộc Bên Ngoài

Cần phát triển chuỗi cung ứng nội địa để giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài. Điều này sẽ giúp Việt Nam tăng cường khả năng tự chủ và giảm thiểu tác động tiêu cực từ các cú sốc bên ngoài. Cần hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính sách công nghiệp cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nội địa.

IV. Thách Thức Kinh Tế Việt Nam Trong Bối Cảnh Rủi Ro Chính Trị Toàn Cầu

Bên cạnh những cơ hội, kinh tế Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức kinh tế trong bối cảnh rủi ro địa chính trị toàn cầu. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng, lạm phát, và biến động tiền tệ là những thách thức lớn. Việt Nam cũng cần phải đối phó với các biện pháp bảo hộ thương mại và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác. Chính sách kinh tế cần phải linh hoạt và chủ động để ứng phó với những thách thức kinh tế này.

4.1. Gián Đoạn Chuỗi Cung Ứng và Tác Động Đến Sản Xuất

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng do xung đột và căng thẳng địa chính trị có thể ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam. Cần đa dạng hóa nguồn cung và tìm kiếm các giải pháp thay thế để giảm thiểu rủi ro. Cần tăng cường hợp tác với các đối tác thương mại để đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định.

4.2. Áp Lực Lạm Phát và Biến Động Tỷ Giá Cách Ứng Phó

Lạm phát và biến động tỷ giá có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam và ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng. Cần có các biện pháp kiểm soát lạm phát hiệu quả và điều hành tỷ giá linh hoạt. Ngân hàng Nhà nước cần có các công cụ để can thiệp vào thị trường ngoại hối khi cần thiết.

4.3. Rủi Ro Thương Mại và Cạnh Tranh Gia Tăng Giải Pháp

Các biện pháp bảo hộ thương mại và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác có thể gây khó khăn cho xuất khẩu của Việt Nam. Cần tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam và tìm kiếm các thị trường mới. Cần chủ động tham gia vào các đàm phán thương mại để bảo vệ lợi ích của Việt Nam.

V. Giải Pháp và Khuyến Nghị Cho Nền Kinh Tế Việt Nam Ứng Phó Rủi Ro

Để ứng phó với những rủi ro địa chính trị và thách thức kinh tế, Việt Nam cần thực hiện các giải pháp đồng bộ. Chính phủ Việt Nam cần cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, và chủ động tham gia vào các đàm phán thương mại. Các doanh nghiệp Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng thương hiệu.

5.1. Cải Thiện Môi Trường Kinh Doanh và Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh

Cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh để thu hút đầu tư nước ngoài và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong nước phát triển. Cần giảm chi phí tuân thủ pháp luật, cải thiện thủ tục hành chính, và đảm bảo tính minh bạch của hệ thống pháp luật.

5.2. Đa Dạng Hóa Thị Trường và Nâng Cao Chất Lượng Sản Phẩm

Các doanh nghiệp Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. Cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra các sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao.

5.3. Tăng Cường Hợp Tác Quốc Tế và Chủ Động Tham Gia Đàm Phán

Cần tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế để giải quyết các vấn đề chung như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, và an ninh năng lượng. Cần chủ động tham gia vào các đàm phán thương mại để bảo vệ lợi ích của Việt Nam. Cần tăng cường vai trò của Việt Nam trong các tổ chức quốc tế và khu vực.

VI. Tương Lai Kinh Tế Việt Nam Ứng Phó Với Rủi Ro Chính Trị Toàn Cầu

Trong bối cảnh rủi ro địa chính trị toàn cầu ngày càng gia tăng, tương lai kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào khả năng ứng phó linh hoạt và chủ động. Việc nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, và thực hiện các giải pháp đồng bộ sẽ giúp Việt Nam duy trì tăng trưởng và phát triển bền vững. Sự ổn định chính trị, môi trường kinh doanh thuận lợi, và nguồn nhân lực chất lượng cao là những yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

6.1. Chuyển Đổi Số và Ứng Dụng Cách Mạng Công Nghiệp 4.0

Việc ứng dụng công nghệ số vào các ngành kinh tế, đặc biệt là trong sản xuất và dịch vụ, là rất quan trọng để nâng cao năng suất lao động và giảm chi phí sản xuất. Chuyển đổi số sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực số.

6.2. Phát Triển Bền Vững và Ứng Phó Với Biến Đổi Khí Hậu

Phát triển bền vững là yêu cầu tất yếu để đảm bảo tăng trưởng kinh tế lâu dài. Cần có các biện pháp bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng hiệu quả, và giảm thiểu khí thải. Biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động tiêu cực đến kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch. Cần có các giải pháp thích ứng và giảm thiểu biến đổi khí hậu.

6.3. Phát Triển Nguồn Nhân Lực Chất Lượng Cao Động Lực Tăng Trưởng

Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cần cải thiện hệ thống giáo dục và đào tạo để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. Cần chú trọng đào tạo các kỹ năng mềm, kỹ năng tư duy sáng tạo, và kỹ năng làm việc nhóm.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, các rủi ro chính trị toàn cầu trở thành một trong những yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế các quốc gia, đặc biệt là các nước có quy mô nhỏ và phụ thuộc vào các nền kinh tế lớn như Việt Nam. Theo báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến giảm từ 6,9% năm 2021 xuống còn khoảng 2,2% năm 2023, phần lớn do tác động của các xung đột chính trị như cuộc chiến Nga-Ukraine và căng thẳng thương mại Mỹ-Trung. Luận văn thạc sĩ này tập trung phân tích hai rủi ro chính trị toàn cầu lớn nhất hiện nay là xung đột Nga-Ukraine và căng thẳng quan hệ Mỹ-Trung, đồng thời đánh giá tác động của chúng đối với nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 2018-2023.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các cơ hội và thách thức mà các rủi ro chính trị toàn cầu mang lại cho kinh tế Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp cho chính phủ và doanh nghiệp nhằm tận dụng cơ hội và vượt qua khó khăn. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của hai rủi ro chính trị trên đến các lĩnh vực thương mại, đầu tư và chuỗi cung ứng của Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo của IMF, OECD, Tổng cục Hải quan Việt Nam và các tổ chức uy tín khác. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cái nhìn toàn diện về tác động của rủi ro chính trị toàn cầu, góp phần hỗ trợ hoạch định chính sách và chiến lược phát triển kinh tế bền vững cho Việt Nam trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về rủi ro chính trị và quản trị rủi ro trong kinh tế quốc tế. Đầu tiên, định nghĩa rủi ro chính trị được tiếp cận theo hướng là khả năng các sự kiện hoặc thay đổi chính trị bất ngờ làm gián đoạn hoạt động kinh doanh và đầu tư của các doanh nghiệp đa quốc gia (MNEs). Khung lý thuyết ICRG (International Country Risk Guide) được sử dụng để đánh giá mức độ rủi ro chính trị dựa trên 12 yếu tố như ổn định chính phủ, điều kiện kinh tế xã hội, hồ sơ đầu tư, xung đột nội bộ và bên ngoài, tham nhũng, pháp luật và trật tự, quân sự trong chính trị, căng thẳng tôn giáo và sắc tộc, trách nhiệm dân chủ và chất lượng bộ máy hành chính.

Thứ hai, mô hình phân tích tác động kinh tế của rủi ro chính trị được áp dụng để đánh giá ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, thương mại quốc tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và chuỗi cung ứng toàn cầu. Các khái niệm chính bao gồm: rủi ro chính trị toàn cầu, xung đột địa chính trị, chiến tranh thương mại, chuỗi cung ứng toàn cầu, và chỉ số rủi ro chính trị.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng. Dữ liệu được thu thập chủ yếu qua nghiên cứu tài liệu thứ cấp (desk research) từ các nguồn uy tín như IMF, OECD, Tổng cục Hải quan Việt Nam, các báo cáo kinh tế và chính trị quốc tế, cùng các bài viết học thuật liên quan. Cỡ mẫu dữ liệu bao gồm số liệu thương mại, đầu tư và các chỉ số kinh tế từ năm 2018 đến 2023, tập trung vào hai rủi ro chính trị lớn.

Phương pháp phân tích bao gồm tổng hợp, mô tả, so sánh và phân tích tác động của các rủi ro chính trị đến kinh tế thế giới và Việt Nam. Quá trình phân tích được thực hiện theo từng bước: phân tích lý thuyết, đánh giá thực trạng, xác định cơ hội và thách thức, cuối cùng đề xuất giải pháp. Timeline nghiên cứu kéo dài trong vòng 5 tháng, từ thu thập dữ liệu đến hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của xung đột Nga-Ukraine đến kinh tế thế giới và Việt Nam: Tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm từ 3,7% năm 2017 xuống còn khoảng 2,2% năm 2023, trong đó xung đột Nga-Ukraine là nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng năng lượng và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. EU giảm nhập khẩu khí đốt từ Nga từ 40% xuống dưới 25% trong năm 2022, dẫn đến giá năng lượng tăng cao và lạm phát toàn cầu tăng lên 8,7% năm 2022. Việt Nam chứng kiến sự sụt giảm trong xuất nhập khẩu với Nga và Ukraine, với kim ngạch thương mại giảm khoảng 15-20% trong năm 2022 do khó khăn về thanh toán và vận chuyển.

2. Tác động của căng thẳng thương mại Mỹ-Trung đến kinh tế thế giới và Việt Nam: Tăng trưởng GDP toàn cầu giảm từ 3,7% năm 2017 xuống còn 2,9% năm 2019, đồng thời tăng trưởng thương mại toàn cầu giảm từ 5,5% xuống còn khoảng 2%. Việt Nam hưởng lợi ngắn hạn khi xuất khẩu sang Mỹ và Trung Quốc tăng lần lượt 10% và 6,8% trong giai đoạn 2018-2019, thu hút thêm dòng vốn FDI từ các doanh nghiệp đa quốc gia chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.

3. Cơ hội cho Việt Nam: Việt Nam tận dụng được vị trí địa chính trị và chính sách ngoại giao linh hoạt để thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và công nghệ cao. Kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng trưởng ổn định trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung.

4. Thách thức đối với Việt Nam: Rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng chi phí nguyên liệu đầu vào do giá năng lượng và hàng hóa thế giới tăng cao, cùng với áp lực lạm phát trong nước. Ngoài ra, sự phụ thuộc vào các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc và EU khiến Việt Nam dễ bị tổn thương trước biến động chính trị và kinh tế toàn cầu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tác động tiêu cực là do sự bất ổn chính trị kéo dài và các biện pháp trừng phạt kinh tế giữa các cường quốc, làm gián đoạn nguồn cung năng lượng và nguyên liệu thô. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả nghiên cứu này khẳng định vai trò quan trọng của rủi ro chính trị toàn cầu trong việc định hình môi trường kinh doanh và đầu tư quốc tế. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng GDP toàn cầu, biểu đồ nhập khẩu khí đốt EU, và bảng số liệu xuất nhập khẩu Việt Nam với Nga, Ukraine, Mỹ và Trung Quốc để minh họa rõ ràng hơn.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp Việt Nam trong việc xây dựng chiến lược ứng phó với rủi ro chính trị toàn cầu, đồng thời tận dụng các cơ hội phát triển kinh tế trong bối cảnh cạnh tranh và biến động quốc tế ngày càng phức tạp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu: Chính phủ cần thúc đẩy mở rộng quan hệ thương mại với các thị trường mới như ASEAN, Ấn Độ, EU để giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống. Mục tiêu tăng tỷ trọng xuất khẩu sang các thị trường mới lên 20% trong vòng 5 năm tới.

2. Phát triển chuỗi cung ứng nội địa và khu vực: Doanh nghiệp cần đầu tư nâng cao năng lực sản xuất trong nước, đồng thời hợp tác với các đối tác trong khu vực để giảm thiểu rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng. Thời gian thực hiện từ nay đến 2025.

3. Cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao năng lực quản trị rủi ro chính trị: Chính phủ cần hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường minh bạch và ổn định chính sách để thu hút FDI bền vững. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống quản trị rủi ro chính trị hiệu quả, đào tạo nhân lực chuyên môn. Kế hoạch triển khai trong 3 năm tới.

4. Tăng cường hợp tác quốc tế và ngoại giao kinh tế: Việt Nam cần chủ động tham gia các diễn đàn đa phương, nâng cao vai trò trong các tổ chức kinh tế quốc tế để bảo vệ lợi ích quốc gia và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế. Thực hiện liên tục trong giai đoạn 2023-2030.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Giúp hiểu rõ tác động của rủi ro chính trị toàn cầu đến kinh tế Việt Nam, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm ổn định và phát triển kinh tế.

2. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu và đầu tư nước ngoài: Cung cấp thông tin về các cơ hội và thách thức trong bối cảnh biến động chính trị, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh và quản trị rủi ro hiệu quả.

3. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực kinh tế quốc tế, chính trị học: Là tài liệu tham khảo quý giá để nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa rủi ro chính trị và phát triển kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành kinh tế, chính trị quốc tế: Giúp nâng cao kiến thức thực tiễn và lý thuyết về rủi ro chính trị toàn cầu, đồng thời phát triển kỹ năng phân tích và đánh giá tác động kinh tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro chính trị toàn cầu là gì và tại sao nó quan trọng đối với kinh tế Việt Nam?
   Rủi ro chính trị toàn cầu là khả năng các sự kiện chính trị bất ngờ như xung đột, chiến tranh thương mại ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh và đầu tư. Việt Nam, với nền kinh tế mở và phụ thuộc vào thương mại quốc tế, dễ bị ảnh hưởng bởi các rủi ro này, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và biến động thị trường.

2. Xung đột Nga-Ukraine ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế Việt Nam?
   Xung đột gây ra khủng hoảng năng lượng và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, làm tăng chi phí sản xuất và giảm kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với Nga và Ukraine khoảng 15-20% trong năm 2022, đồng thời tác động đến lạm phát và tăng trưởng kinh tế.

3. Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung mang lại cơ hội gì cho Việt Nam?
   Việt Nam được hưởng lợi khi nhiều doanh nghiệp đa quốc gia chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, tăng xuất khẩu sang Mỹ và Trung Quốc, thu hút thêm vốn FDI vào các ngành chế biến, chế tạo và công nghệ cao.

4. Việt Nam cần làm gì để giảm thiểu tác động tiêu cực từ các rủi ro chính trị toàn cầu?
   Cần đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, phát triển chuỗi cung ứng nội địa, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực quản trị rủi ro và tăng cường hợp tác quốc tế để ứng phó hiệu quả với biến động chính trị.

5. Làm thế nào doanh nghiệp có thể quản trị rủi ro chính trị hiệu quả?
   Doanh nghiệp nên xây dựng hệ thống đánh giá và giám sát rủi ro chính trị, đào tạo nhân lực chuyên môn, đa dạng hóa thị trường và nguồn cung ứng, đồng thời duy trì quan hệ tốt với các đối tác quốc tế để giảm thiểu tác động tiêu cực.

Kết luận

• Rủi ro chính trị toàn cầu, đặc biệt là xung đột Nga-Ukraine và căng thẳng Mỹ-Trung, đang tác động sâu sắc đến nền kinh tế thế giới và Việt Nam.
• Việt Nam vừa đối mặt với thách thức về gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng chi phí sản xuất, vừa có cơ hội thu hút đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách và chiến lược phát triển kinh tế bền vững trong bối cảnh biến động chính trị toàn cầu.
• Đề xuất các giải pháp đa dạng hóa thị trường, phát triển chuỗi cung ứng nội địa, cải thiện môi trường đầu tư và tăng cường hợp tác quốc tế.
• Giai đoạn từ nay đến 2030 là thời điểm quyết định để Việt Nam tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, cần hành động đồng bộ từ chính phủ và doanh nghiệp nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ổn định và bền vững.

Hãy bắt đầu áp dụng các khuyến nghị này để nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng với môi trường kinh tế toàn cầu đầy biến động.