Tổng quan nghiên cứu

Ngành viễn thông đóng vai trò thiết yếu trong nền kinh tế quốc dân, đáp ứng nhu cầu trao đổi, thu nhận thông tin nhanh chóng, chính xác và an toàn trong mọi lĩnh vực xã hội. Tại Việt Nam, Tổng Công ty Viễn thông Mobifone là một trong ba nhà mạng di động lớn nhất, chiếm khoảng 30% thị phần với gần 50 triệu thuê bao và tổng doanh thu năm 2014 đạt gần 2 tỷ đô la Mỹ. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu đổi mới công nghệ, công tác quản trị dự án đầu tư phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn trở nên cấp thiết nhằm đảm bảo hiệu quả và chất lượng các dự án.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản trị dự án đầu tư viễn thông tại Mobifone trong giai đoạn 2015-2016, đặc biệt các dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Trung tâm mạng lưới Mobifone miền Bắc, triển khai trên địa bàn 29 tỉnh từ Quảng Bình đến các tỉnh biên giới phía Bắc. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá các nội dung quản trị chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro trong các dự án đầu tư thiết bị công nghệ phần mạng, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án đầu tư viễn thông đã và đang triển khai tại Mobifone trong khoảng thời gian 2015-2016. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao năng lực quản trị dự án đầu tư viễn thông, giúp Mobifone duy trì vị thế cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị dự án đầu tư, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản trị dự án đầu tư: Quản trị dự án là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm tra nhằm đạt mục tiêu dự án trong phạm vi thời gian, chi phí và chất lượng xác định. Chu trình quản trị dự án gồm bốn giai đoạn chính: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, điều hành và kiểm tra.

  • Mô hình quản trị dự án viễn thông: Đặc thù dự án viễn thông là vốn đầu tư lớn, công nghệ cao, đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận và quản trị đồng bộ các nội dung: chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm:

  • Quản trị chất lượng: Kiểm soát chất lượng trong các giai đoạn lập dự án, thực hiện và vận hành.

  • Quản trị tiến độ: Xác định, sắp xếp trình tự công việc, giám sát tiến độ nhằm đảm bảo hoàn thành đúng hạn.

  • Quản trị chi phí: Ước tính và kiểm soát kinh phí dự án để sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính.

  • Quản trị rủi ro: Xác định, phân tích và ứng phó với các rủi ro nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, quy nạp và logic dựa trên các tài liệu lý thuyết về quản trị dự án đầu tư và quản trị dự án viễn thông. Nguồn dữ liệu thực tiễn được thu thập từ báo cáo, tài liệu nội bộ và phỏng vấn chuyên sâu lãnh đạo, giám đốc dự án, cán bộ quản lý dự án tại Mobifone.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Trung tâm mạng lưới Mobifone miền Bắc, triển khai trên 29 tỉnh trong giai đoạn 2015-2016. Phương pháp chọn mẫu là chọn lọc các dự án trọng điểm có giá trị đầu tư lớn và tính phức tạp cao.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, so sánh tiến độ, chi phí, chất lượng thực tế với các tiêu chuẩn hợp đồng và kế hoạch đề ra. Timeline nghiên cứu kéo dài từ đầu năm 2015 đến cuối năm 2016, tập trung đánh giá các giai đoạn triển khai dự án và đề xuất giải pháp cải tiến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quản trị chất lượng: Các dự án đầu tư thiết bị mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Mobifone được kiểm soát chất lượng chặt chẽ trong các giai đoạn thiết kế, đấu thầu, thi công và nghiệm thu. Tuy nhiên, tỷ lệ sai sót kỹ thuật trong quá trình lắp đặt vẫn chiếm khoảng 7%, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ cuối cùng.

  2. Quản trị tiến độ: Tiến độ các dự án trọng điểm như dự án 384 Huawei và 705 Ericsson đạt trung bình 92% so với kế hoạch đề ra. Một số dự án bị chậm tiến độ do yếu tố khách quan như điều kiện thời tiết và thủ tục pháp lý kéo dài.

  3. Quản trị chi phí: Chi phí đầu tư được kiểm soát trong phạm vi dự toán với sai lệch trung bình dưới 5%. Tuy nhiên, chi phí phát sinh chủ yếu do thay đổi thiết kế và điều chỉnh hợp đồng với nhà thầu.

  4. Quản trị rủi ro: Công tác nhận diện và ứng phó rủi ro còn hạn chế, chưa có hệ thống đánh giá rủi ro toàn diện. Một số rủi ro về kỹ thuật và nguồn cung ứng thiết bị chưa được dự báo kịp thời, gây ảnh hưởng đến tiến độ và chi phí.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trong quản trị dự án là do đặc thù kỹ thuật cao và tính phức tạp của dự án viễn thông, cùng với sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các phòng ban và nhà thầu. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả tiến độ và chi phí của Mobifone tương đối tích cực, tuy nhiên quản trị rủi ro và chất lượng cần được cải thiện hơn nữa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tiến độ thực hiện dự án so với kế hoạch, bảng so sánh chi phí dự toán và chi phí thực tế, cũng như sơ đồ phân tích các rủi ro chính và mức độ ảnh hưởng. Việc hoàn thiện quản trị dự án sẽ giúp Mobifone nâng cao hiệu quả đầu tư, giảm thiểu rủi ro và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường viễn thông.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác quản trị chất lượng: Xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng toàn diện từ giai đoạn chuẩn bị đến vận hành, áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 và tăng cường kiểm tra giám sát kỹ thuật. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Ban Quản lý dự án và Phòng Kỹ thuật.

  2. Tăng cường quản trị tiến độ: Áp dụng phần mềm quản lý dự án hiện đại như MS Project để theo dõi tiến độ chi tiết, thiết lập cảnh báo sớm các nguy cơ chậm trễ. Thời gian triển khai 6 tháng, do Ban Quản lý dự án phối hợp với phòng CNTT thực hiện.

  3. Kiểm soát chi phí hiệu quả hơn: Thiết lập quy trình phê duyệt chi phí chặt chẽ, dự báo và giám sát chi phí phát sinh, đồng thời đào tạo cán bộ quản lý dự án về quản lý tài chính. Thời gian thực hiện 9 tháng, do Phòng Tài chính và Ban Quản lý dự án phối hợp.

  4. Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro toàn diện: Phát triển quy trình nhận diện, đánh giá và ứng phó rủi ro dự án, tổ chức đào tạo nâng cao nhận thức về rủi ro cho cán bộ dự án. Thời gian thực hiện 12 tháng, do Ban Quản lý dự án chủ trì.

  5. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phát triển nguồn nhân lực: Tái cấu trúc bộ phận quản lý dự án, tăng cường đào tạo chuyên môn và kỹ năng quản lý dự án cho cán bộ, đặc biệt là kỹ năng phối hợp liên phòng ban. Thời gian thực hiện 18 tháng, do Ban Lãnh đạo Tổng Công ty và Phòng Nhân sự phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các doanh nghiệp viễn thông: Giúp nâng cao hiệu quả quản trị dự án đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực mạng vô tuyến và truyền dẫn.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị dự án và viễn thông: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản trị dự án đầu tư viễn thông tại Việt Nam.

  3. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản trị dự án: Là tài liệu tham khảo bổ ích về quản trị dự án đầu tư trong ngành công nghệ cao.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước về viễn thông: Hỗ trợ đánh giá và hoàn thiện các quy định, chính sách liên quan đến quản lý dự án đầu tư viễn thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị dự án đầu tư viễn thông có điểm gì khác biệt so với các ngành khác?
    Dự án viễn thông đòi hỏi vốn đầu tư lớn, công nghệ cao, thời gian thu hồi vốn nhanh và sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bộ phận. Quản trị dự án cần tập trung vào quản lý chất lượng và tiến độ do tính phức tạp kỹ thuật và yêu cầu cập nhật công nghệ liên tục.

  2. Tại sao quản trị tiến độ lại quan trọng trong các dự án viễn thông?
    Tiến độ ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đầu tư và khả năng khai thác dịch vụ. Chậm tiến độ làm tăng chi phí vốn bị ứ đọng và có thể làm mất cơ hội kinh doanh, do đó quản trị tiến độ giúp đảm bảo dự án hoàn thành đúng hạn.

  3. Các công cụ quản trị dự án nào được sử dụng phổ biến tại Mobifone?
    Mobifone sử dụng biểu đồ phân tách công việc (WBS), sơ đồ Gantt để lập kế hoạch và theo dõi tiến độ, cùng với phần mềm quản lý dự án như MS Project để giám sát và điều chỉnh kế hoạch.

  4. Làm thế nào để kiểm soát chi phí hiệu quả trong dự án đầu tư viễn thông?
    Cần thiết lập quy trình phê duyệt chi phí rõ ràng, dự báo chi phí phát sinh, giám sát chặt chẽ các khoản chi và đào tạo cán bộ quản lý dự án về quản lý tài chính nhằm sử dụng nguồn lực hiệu quả.

  5. Quản trị rủi ro trong dự án viễn thông được thực hiện như thế nào?
    Quản trị rủi ro bao gồm nhận diện, phân tích và ứng phó với các rủi ro kỹ thuật, tiến độ, chi phí. Ưu tiên phòng ngừa rủi ro hơn là khắc phục, đồng thời tận dụng các cơ hội phát sinh từ rủi ro tích cực để nâng cao hiệu quả dự án.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản trị dự án phát triển mạng vô tuyến và truyền dẫn tại Mobifone trong giai đoạn 2015-2016, tập trung vào quản trị chất lượng, tiến độ, chi phí và rủi ro.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy Mobifone đã đạt được tiến độ và kiểm soát chi phí tốt, nhưng còn tồn tại hạn chế trong quản trị chất lượng và rủi ro.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản trị dự án bao gồm nâng cao kiểm soát chất lượng, áp dụng công nghệ quản lý tiến độ, kiểm soát chi phí chặt chẽ và xây dựng hệ thống quản trị rủi ro toàn diện.
  • Khuyến nghị hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu quản trị dự án trong bối cảnh công nghệ viễn thông phát triển nhanh.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-18 tháng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu sâu về giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả toàn diện.

Mời các nhà quản lý dự án và chuyên gia viễn thông áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực quản trị, góp phần phát triển bền vững ngành viễn thông Việt Nam.