I. Tổng Quan Trung Tâm Học Tập Cộng Đồng Hải Dương Vai Trò
Từ cuối thế kỷ 20, nhân loại bước vào nền văn minh tri thức, gắn liền với xã hội học tập. Quá trình hội nhập và đổi mới giáo dục toàn cầu tạo cơ hội cho giáo dục Việt Nam tiếp cận xu thế thế giới. Trong nền văn minh tri thức, khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi chất lượng nguồn nhân lực toàn diện. Kiến thức, kỹ năng mà các nhà trường trang bị dù nhiều và cập nhật đến đâu cũng nhanh chóng bị lạc hậu. Vì vậy, bên cạnh việc trang bị khả năng tự học, tự đào tạo, mỗi quốc gia phải xây dựng các loại hình giáo dục, đào tạo có khả năng trợ giúp họ tự đổi mới học vấn và tay nghề. Trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) là mô hình giáo dục mới, một thiết chế giáo dục không chính quy được xây dựng trên địa bàn xã, phường, thị trấn, thỏa mãn nhu cầu học tập suốt đời của người dân trong cộng đồng.
1.1. TTHTCĐ Thiết Chế Giáo Dục Không Chính Quy
TTHTCĐ được xây dựng trên địa bàn xã, phường, thị trấn. Mục tiêu là thỏa mãn nhu cầu học tập suốt đời của người dân trong cộng đồng. Phát triển TTHTCĐ là xu thế tất yếu để thực hiện các chương trình xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ và đào tạo đáp ứng nguồn nhân lực cho địa phương. TTHTCĐ hướng tới xây dựng xã hội học tập. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ cần chuyển dần mô hình giáo dục hiện nay sang mô hình xã hội học tập. Theo đó, xây dựng hệ thống học tập suốt đời, đào tạo liên tục, liên thông giữa các bậc học, ngành học. Cần xây dựng và phát triển hệ thống học tập cho mọi người và những hình thức học tập, thực hành linh hoạt. Điều này đáp ứng nhu cầu học tập thường xuyên, tạo nhiều khả năng, cơ hội khác nhau cho người học, bảo đảm công bằng xã hội trong giáo dục. Hải Dương đã xây dựng các TTHTCĐ từ 10 năm trước, góp phần nâng cao dân trí, chất lượng lao động của tỉnh nhà.
1.2. Vai Trò của TTHTCĐ Trong Hệ Thống Giáo Dục Thường Xuyên
Trong xã hội học tập, vai trò của hệ thống giáo dục thường xuyên là đặc biệt quan trọng. Giáo dục thường xuyên đã trở thành công cụ để tạo cơ hội học tập cho mọi người và xây dựng xã hội học tập. Quá trình hội nhập và đổi mới phát triển giáo dục tạo cơ hội tốt cho giáo dục Việt Nam nhanh chóng tiếp cận với các xu thế mới của giáo dục thế giới. Để xây dựng và phát triển đất nước theo con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Việt Nam phải xây dựng và phát triển giáo dục thường xuyên, xây dựng cả nước thành một xã hội học tập. TTHTCĐ là mô hình giáo dục mới thỏa mãn nhu cầu học tập suốt đời của người dân trong cộng đồng.
II. Thách Thức Quản Lý Trung Tâm Học Tập Cộng Đồng Hải Dương
Hải Dương là tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng châu thổ Sông Hồng, một trong những cái nôi văn hóa lâu đời của dân tộc Việt Nam. Để phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Tỉnh ủy, UBND Tỉnh đã xây dựng chương trình hành động, giải pháp chủ yếu để phát triển kinh tế xã hội, cải cách hành chính, đào tạo bồi dưỡng cán bộ, xây dựng Đảng, giữ vững an ninh quốc phòng. Trong lĩnh vực giáo dục, đi đôi với việc nâng cao chất lượng toàn diện, đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục phổ thông, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về xây dựng XHHT, xây dựng và phát triển các TTHTCĐ có ý nghĩa lớn, đặc biệt là đối với giáo dục người lớn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình xây dựng và phát triển TTHTCĐ ở Hải Dương còn nhiều khó khăn, yếu kém và bất cập. Chất lượng và hiệu quả hoạt động của các cơ sở giáo dục này chưa cao, chưa tương ứng với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh.
2.1. Chất Lượng và Hiệu Quả Hoạt Động TTHTCĐ Chưa Cao
Thực trạng này có nhiều nguyên nhân, trong đó, nổi bật nhất vẫn là những yếu kém và bất cập về mặt tổ chức, quản lý TTHTCĐ. Việc xây dựng và phát triển TTHTCĐ chưa chú ý xây dựng những cơ chế quản lý chất lượng, phát triển nguồn nhân lực đối với các trung tâm học tập cộng đồng này. Đến nay chưa có nhiều công trình nghiên cứu lý luận về vấn đề phát triển TTHTCĐ, đặc biệt chưa có nghiên cứu chuyên sâu nào về nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các TTHTCĐ đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực nói chung, trong tỉnh Hải Dương nói riêng. Vì vậy, đòi hỏi phải có những nghiên cứu về cơ sở lý luận về vấn đề và việc vận dụng chúng vào việc chỉ đạo, quản lý các TTHTCĐ. Cần hoàn chỉnh cấu trúc và cơ chế vận hành của thiết chế này ở tỉnh Hải Dương để phát triển và đáp ứng nguồn nhân lực của tỉnh.
2.2. Bất Cập Trong Quản Lý và Cơ Chế Hoạt Động
Việc xây dựng và phát triển TTHTCĐ chưa chú trọng xây dựng cơ chế quản lý chất lượng và phát triển nguồn nhân lực. Thiếu nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phát triển TTHTCĐ, đặc biệt là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực. Đòi hỏi nghiên cứu cơ sở lý luận và ứng dụng vào chỉ đạo, quản lý TTHTCĐ, hoàn thiện cấu trúc và cơ chế vận hành để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực tỉnh Hải Dương. Điều này thể hiện sự cần thiết của nghiên cứu về quản lý hoạt động TTHTCĐ đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực.
III. Giải Pháp Nâng Cao Nhận Thức Về TTHTCĐ Hải Dương
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của TTHTCĐ tỉnh Hải Dương, giải pháp đầu tiên và quan trọng là nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền về vai trò và tầm quan trọng của TTHTCĐ trong việc phát triển nguồn nhân lực địa phương. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động và tạo điều kiện thuận lợi cho TTHTCĐ hoạt động hiệu quả. Đồng thời, cần có cơ chế chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích các TTHTCĐ phát huy tối đa tiềm năng của mình. Cần thay đổi nhận thức về TTHTCĐ, coi TTHTCĐ là một bộ phận quan trọng của hệ thống giáo dục, là công cụ hữu hiệu để nâng cao trình độ dân trí và chất lượng nguồn nhân lực.
3.1. Tăng Cường Tuyên Truyền Vận Động Về Vai Trò TTHTCĐ
Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền và toàn xã hội về vai trò và tầm quan trọng của TTHTCĐ trong việc phát triển nguồn nhân lực địa phương. Sử dụng đa dạng các hình thức tuyên truyền như báo chí, truyền hình, internet, hội thảo, tập huấn để lan tỏa thông tin về hoạt động của TTHTCĐ và những đóng góp của nó cho cộng đồng. Thường xuyên tổ chức các sự kiện, hoạt động để giới thiệu về TTHTCĐ và thu hút sự quan tâm của người dân.
3.2. Xây Dựng Cơ Chế Chính Sách Hỗ Trợ TTHTCĐ
Xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích các TTHTCĐ phát huy tối đa tiềm năng của mình. Cụ thể, cần có chính sách ưu đãi về kinh phí, cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, báo cáo viên cho TTHTCĐ. Đồng thời, cần có cơ chế đánh giá, khen thưởng kịp thời đối với các TTHTCĐ hoạt động hiệu quả và có nhiều đóng góp cho cộng đồng. Cần thay đổi nhận thức về TTHTCĐ, coi TTHTCĐ là một bộ phận quan trọng của hệ thống giáo dục, là công cụ hữu hiệu để nâng cao trình độ dân trí và chất lượng nguồn nhân lực.
IV. Đào Tạo Đội Ngũ Quản Lý Giảng Viên TTHTCĐ Hải Dương
Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, báo cáo viên, cộng tác viên ở TTHTCĐ là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả hoạt động của các trung tâm này. Cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên, liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, giảng dạy cho đội ngũ này. Đồng thời, cần có chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút và giữ chân những người có năng lực, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục cộng đồng. Phát triển nguồn nhân lực tại chỗ là một yếu tố quan trọng. Cần nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ.
4.1. Đào Tạo Bồi Dưỡng Nâng Cao Trình Độ Chuyên Môn
Cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên, liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, giảng dạy cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, báo cáo viên, cộng tác viên ở TTHTCĐ. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng cần tập trung vào các kiến thức, kỹ năng về quản lý giáo dục, phương pháp giảng dạy tích cực, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, kỹ năng tư vấn, hỗ trợ người học. Cần liên kết với các trường đại học, cao đẳng, các trung tâm giáo dục thường xuyên để tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu.
4.2. Chính Sách Đãi Ngộ Thu Hút Nhân Tài Cho TTHTCĐ
Cần có chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút và giữ chân những người có năng lực, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục cộng đồng. Cụ thể, cần có chế độ lương, thưởng, phụ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hấp dẫn. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ này được học tập, nâng cao trình độ, tham gia các hoạt động giao lưu, học hỏi kinh nghiệm. Cần tạo môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới trong công tác.
V. Đổi Mới Nội Dung Hình Thức Học Tập Tại TTHTCĐ Hải Dương
Để đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của người dân, TTHTCĐ cần đổi mới nội dung và hình thức học tập. Nội dung học tập cần gắn liền với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, đời sống của người dân địa phương. Hình thức học tập cần đa dạng, linh hoạt, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng đối tượng người học. Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập để nâng cao tính hấp dẫn và hiệu quả của các khóa học. Đào tạo nghề và nâng cao trình độ dân trí là hai nhiệm vụ quan trọng.
5.1. Nội Dung Học Tập Gắn Liền Với Thực Tiễn Địa Phương
Nội dung học tập cần gắn liền với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, đời sống của người dân địa phương. Cần khảo sát, đánh giá nhu cầu học tập của người dân để xây dựng chương trình, giáo trình phù hợp. Nội dung học tập cần cập nhật kiến thức mới, kỹ năng mới, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và sự phát triển của khoa học công nghệ. Cần tăng cường liên kết với các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh để tổ chức các khóa học thực tế, giúp người học có cơ hội áp dụng kiến thức vào thực tiễn.
5.2. Hình Thức Học Tập Đa Dạng Linh Hoạt
Hình thức học tập cần đa dạng, linh hoạt, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng đối tượng người học. Có thể tổ chức các lớp học chính quy, các lớp học ngắn hạn, các buổi nói chuyện chuyên đề, các hoạt động ngoại khóa, các câu lạc bộ học tập. Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập để nâng cao tính hấp dẫn và hiệu quả của các khóa học. Cần tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự tương tác giữa người học và người dạy.
VI. Tăng Cường Đầu Tư Kinh Phí Cho TTHTCĐ Hải Dương Hiệu Quả
Để đảm bảo hoạt động hiệu quả của TTHTCĐ, cần tăng cường huy động các nguồn lực đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất. Nguồn kinh phí có thể từ ngân sách nhà nước, từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài tỉnh. Cơ sở vật chất cần được đầu tư đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu của các hoạt động giảng dạy, học tập. Cần tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí, cơ sở vật chất để tránh lãng phí, thất thoát. Cần xã hội hóa nguồn vốn và tăng cường cơ sở vật chất.
6.1. Huy Động Đa Dạng Các Nguồn Lực Đầu Tư
Nguồn kinh phí có thể từ ngân sách nhà nước, từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài tỉnh. Cần có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư cho TTHTCĐ. Cần tăng cường hợp tác quốc tế để tranh thủ nguồn vốn và kinh nghiệm từ các tổ chức quốc tế. Cần huy động sự đóng góp của cộng đồng thông qua các hoạt động gây quỹ, các chương trình tài trợ.
6.2. Quản Lý Sử Dụng Hiệu Quả Nguồn Kinh Phí Cơ Sở Vật Chất
Cần tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí, cơ sở vật chất để tránh lãng phí, thất thoát. Cần xây dựng quy chế quản lý tài chính, tài sản chặt chẽ, minh bạch. Cần thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sử dụng nguồn kinh phí, cơ sở vật chất. Cần nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên trong việc bảo quản, sử dụng cơ sở vật chất.
