Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành giáo dục nghề nghiệp nói chung và đào tạo lái xe nói riêng đang đứng trước nhiều thách thức và cơ hội mới. Tại Việt Nam, với hơn 370 cơ sở đào tạo và gần 42.000 giáo viên dạy lái xe, hoạt động đào tạo và sát hạch lái xe đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đảm bảo an toàn giao thông. Trường Cao đẳng Cơ khí Nông nghiệp, tọa lạc tại xã Tam Hợp, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, là một trong những cơ sở đào tạo nghề trọng điểm, có nhiệm vụ đào tạo đa ngành nghề, trong đó có đào tạo lái xe ô tô các hạng B1, B2, C, D, E theo quy định của Bộ Giao thông vận tải.

Nghiên cứu tập trung vào quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên dạy lái xe tại trường trong giai đoạn 2019-2023, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo trong bối cảnh chuyển đổi số. Việc quản lý hiệu quả đội ngũ giáo viên không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo mà còn tạo dựng uy tín, thương hiệu cho nhà trường trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt. Qua đó, nghiên cứu hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, thích ứng với xu thế công nghệ số, đồng thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội về đào tạo nghề lái xe an toàn, hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết quản lý giáo dục trọng tâm: lý thuyết quản lý theo mô hình đồng nghiệp và lý thuyết chuyển đổi số trong giáo dục. Lý thuyết quản lý theo mô hình đồng nghiệp nhấn mạnh sự phân công, hợp tác và chia sẻ quyền lực giữa các giáo viên trong tổ chức giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chuyên môn. Lý thuyết chuyển đổi số tập trung vào việc ứng dụng công nghệ số để thay đổi tư duy, phương thức quản lý và giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý hoạt động chuyên môn: Quản lý toàn bộ các hoạt động giảng dạy, giáo dục và kiểm tra đánh giá của giáo viên nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo.
  • Giáo viên dạy lái xe: Người có trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hành lái xe, chịu trách nhiệm giảng dạy lý thuyết và thực hành cho học viên.
  • Chuyển đổi số: Quá trình ứng dụng công nghệ số để thay đổi cách thức tổ chức hoạt động, nâng cao hiệu quả và tạo giá trị mới trong giáo dục nghề nghiệp.
  • Hoạt động chuyên môn của giáo viên: Bao gồm chuẩn bị bài giảng, giảng dạy lý thuyết, thực hành lái xe, quản lý học viên và đánh giá kết quả học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích lý thuyết và khảo nghiệm thực tiễn.

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ tài liệu pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đào tạo lái xe, báo cáo ngành, khảo sát thực trạng tại Trường Cao đẳng Cơ khí Nông nghiệp, phỏng vấn cán bộ quản lý và giáo viên dạy lái xe.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý dữ liệu khảo sát, phân tích định tính để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 50 cán bộ quản lý và giáo viên dạy lái xe tại trường, chọn mẫu theo phương pháp ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành từ cuối tháng 12/2022 đến tháng 6/2023, tập trung khảo sát thực trạng và phân tích dữ liệu trong giai đoạn này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn còn nhiều hạn chế: Khoảng 65% giáo viên dạy lái xe tại trường chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng số và công nghệ thông tin, ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy trong bối cảnh chuyển đổi số.
  2. Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy và quản lý còn hạn chế: Chỉ khoảng 40% giáo viên sử dụng phần mềm mô phỏng tình huống giao thông trong giảng dạy lý thuyết, trong khi đó việc sử dụng thiết bị giám sát DAT trong quản lý thực hành lái xe mới được áp dụng phổ biến từ năm 2020.
  3. Chất lượng đào tạo có sự cải thiện nhưng chưa đồng đều: Tỷ lệ học viên đạt yêu cầu trong kỳ thi sát hạch tăng từ 78% năm 2019 lên 85% năm 2022, tuy nhiên vẫn còn khoảng 15% học viên chưa đáp ứng được tiêu chuẩn do hạn chế trong quản lý và giảng dạy.
  4. Năng lực quản lý của cán bộ quản lý và nhận thức của giáo viên là yếu tố quyết định: Khoảng 70% cán bộ quản lý đánh giá năng lực ứng dụng công nghệ thông tin của đội ngũ giáo viên còn yếu, đồng thời nhận thức về chuyển đổi số chưa đồng bộ, gây khó khăn trong triển khai các giải pháp số hóa.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù Trường Cao đẳng Cơ khí Nông nghiệp đã có nhiều nỗ lực trong việc áp dụng chuyển đổi số vào quản lý và đào tạo lái xe, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều thách thức. Việc thiếu kỹ năng số của giáo viên và hạn chế trong ứng dụng công nghệ dẫn đến hiệu quả quản lý và giảng dạy chưa cao. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục nghề nghiệp, tình trạng này là phổ biến do đặc thù nghề nghiệp và sự phát triển không đồng đều của hạ tầng công nghệ.

Việc áp dụng thiết bị giám sát DAT và phần mềm mô phỏng tình huống giao thông đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, thể hiện qua tỷ lệ học viên đạt yêu cầu tăng lên. Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả, cần có sự đồng bộ trong nâng cao năng lực số cho giáo viên và cán bộ quản lý, đồng thời hoàn thiện quy trình quản lý chuyên môn phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ sử dụng công nghệ trong giảng dạy và quản lý qua các năm, bảng so sánh tỷ lệ học viên đạt yêu cầu trong kỳ thi sát hạch từ 2019 đến 2022, giúp minh họa rõ nét sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực số cho giáo viên và cán bộ quản lý: Tập trung bồi dưỡng kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, phần mềm quản lý đào tạo và giảng dạy mô phỏng, hoàn thành trong vòng 12 tháng, do phòng Đào tạo phối hợp với Trung tâm CNTT thực hiện.
  2. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý đào tạo số hóa: Triển khai phần mềm quản lý đào tạo tích hợp dữ liệu DAT, hồ sơ chuyên môn và đánh giá kết quả học viên, hoàn thành trong 18 tháng, do Ban Giám hiệu chỉ đạo, phối hợp với phòng Quản lý tài sản và Trung tâm Đào tạo.
  3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá chất lượng giảng dạy: Thiết lập quy trình dự giờ, đánh giá giờ giảng và phản hồi thường xuyên, áp dụng công nghệ ghi hình và phân tích dữ liệu, thực hiện liên tục hàng năm, do tổ chuyên môn và phòng Đào tạo chịu trách nhiệm.
  4. Khuyến khích đổi mới phương pháp giảng dạy và ứng dụng công nghệ trong lớp học: Hỗ trợ giáo viên sử dụng phần mềm mô phỏng, thiết bị nghe nhìn hiện đại, tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm, thực hiện trong 6 tháng đầu năm, do tổ chuyên môn và phòng Đào tạo phối hợp thực hiện.
  5. Nâng cấp cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ: Đầu tư bổ sung phòng học chuyên môn, thiết bị giám sát, hệ thống mạng internet ổn định, hoàn thành trong 24 tháng, do phòng Quản lý tài sản và Ban Giám hiệu quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp: Nhận diện các thách thức và giải pháp quản lý hoạt động chuyên môn trong bối cảnh chuyển đổi số, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phát triển phù hợp.
  2. Giáo viên dạy lái xe và giáo viên nghề: Nâng cao nhận thức về vai trò chuyển đổi số, cải thiện kỹ năng số và phương pháp giảng dạy hiện đại, đáp ứng yêu cầu đào tạo chất lượng cao.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý giáo dục nghề nghiệp trong bối cảnh công nghệ số, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.
  4. Các cơ sở đào tạo lái xe và giáo dục nghề nghiệp: Áp dụng các giải pháp quản lý chuyên môn hiệu quả, nâng cao chất lượng đào tạo, tăng tính cạnh tranh và uy tín trên thị trường đào tạo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuyển đổi số ảnh hưởng thế nào đến quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên dạy lái xe?
    Chuyển đổi số giúp ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, giảng dạy và đánh giá, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch. Ví dụ, việc sử dụng thiết bị giám sát DAT giúp theo dõi chính xác thời gian và quãng đường học viên thực hành.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên dạy lái xe hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm năng lực số của giáo viên còn hạn chế, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, quy trình quản lý chưa hoàn chỉnh và nhận thức chưa đồng bộ về chuyển đổi số. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và quản lý học viên.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực số cho giáo viên dạy lái xe?
    Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng công nghệ thông tin, hướng dẫn sử dụng phần mềm quản lý và giảng dạy mô phỏng, đồng thời khuyến khích tự học và chia sẻ kinh nghiệm trong tổ chuyên môn.

  4. Vai trò của cán bộ quản lý trong chuyển đổi số giáo dục nghề nghiệp là gì?
    Cán bộ quản lý cần có tầm nhìn chiến lược, năng lực ứng dụng công nghệ, xây dựng chính sách phù hợp và tạo môi trường thuận lợi để giáo viên và học viên thích nghi với chuyển đổi số, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo.

  5. Các cơ sở đào tạo lái xe cần chuẩn bị gì để thích ứng với chuyển đổi số?
    Cần đầu tư hạ tầng công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý đào tạo số hóa, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý, đồng thời hoàn thiện quy trình giảng dạy và đánh giá phù hợp với công nghệ mới.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên dạy lái xe là yếu tố then chốt quyết định chất lượng đào tạo và uy tín của Trường Cao đẳng Cơ khí Nông nghiệp trong bối cảnh chuyển đổi số.
  • Thực trạng cho thấy còn nhiều hạn chế về năng lực số của giáo viên và ứng dụng công nghệ trong quản lý, giảng dạy cần được cải thiện.
  • Việc áp dụng thiết bị giám sát DAT và phần mềm mô phỏng đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, tuy nhiên cần đồng bộ các giải pháp quản lý và đào tạo.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo nâng cao năng lực số, hoàn thiện hệ thống quản lý số hóa, tăng cường kiểm tra giám sát và đầu tư hạ tầng công nghệ.
  • Khuyến nghị các chủ thể liên quan nhanh chóng triển khai các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo lái xe, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế trong giai đoạn tiếp theo.

Hãy bắt đầu hành trình chuyển đổi số trong quản lý giáo dục nghề nghiệp ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đào tạo và khẳng định vị thế của nhà trường trong tương lai!