Tổng quan nghiên cứu

Du lịch biển Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng, là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn với tiềm năng phát triển đa dạng và phong phú. Với 22,5 km bờ biển, nhiều di tích lịch sử, lễ hội văn hóa đặc sắc và cảnh quan thiên nhiên sơn thủy hữu tình, Đồ Sơn thu hút khoảng 2,6 triệu lượt khách du lịch năm 2016, tăng trưởng bình quân 3,1% mỗi năm. Tuy nhiên, sự phát triển du lịch tại đây vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, do nhiều hạn chế về quy hoạch, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và quản lý nhà nước.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về du lịch biển Đồ Sơn giai đoạn 2013-2017, làm rõ thành công, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý nhằm nâng cao hiệu quả phát triển du lịch bền vững đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào quận Đồ Sơn, với các số liệu thống kê và phân tích thực trạng kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng, hoạt động du lịch và quản lý nhà nước.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý, doanh nghiệp và các bên liên quan trong việc hoạch định chính sách, quy hoạch phát triển, nâng cao chất lượng dịch vụ và bảo vệ môi trường du lịch biển Đồ Sơn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và khu vực phía Bắc.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và phát triển du lịch bền vững. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý nhà nước: Nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc tổ chức, điều hành và điều chỉnh các hoạt động du lịch thông qua pháp luật, chính sách và các công cụ quản lý nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Các thành tố quản lý gồm chủ thể quản lý (nhà nước), đối tượng quản lý (hoạt động du lịch), mục đích quản lý và công cụ quản lý.

  2. Lý thuyết phát triển du lịch bền vững: Tập trung vào việc phát triển du lịch hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng địa phương.

Các khái niệm chính bao gồm: du lịch biển, quản lý nhà nước về du lịch, phát triển bền vững, quy hoạch du lịch, nguồn nhân lực du lịch, và xúc tiến quảng bá du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê từ UBND quận Đồ Sơn, Sở Du lịch Hải Phòng, báo cáo kinh tế xã hội giai đoạn 2013-2017, các văn bản pháp luật liên quan, khảo sát thực tế tại địa phương và phỏng vấn chuyên gia, cán bộ quản lý.

  • Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả, so sánh tăng trưởng các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, phân tích SWOT về tiềm năng và thách thức, phân tích chính sách và quy hoạch, đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 150 người gồm cán bộ quản lý, doanh nghiệp du lịch và khách du lịch tại Đồ Sơn, chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2017 đến đầu năm 2018, tổng hợp kết quả và đề xuất giải pháp trong cùng năm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng du lịch và dịch vụ: Giai đoạn 2013-2017, tổng giá trị sản xuất ngành dịch vụ tăng 66,5%, trong đó du lịch chiếm tỷ trọng 47% cơ cấu kinh tế quận. Lượng khách du lịch đạt khoảng 2,6 triệu lượt năm 2016, tăng bình quân 3,1%/năm. Doanh thu ngành du lịch năm 2016 đạt 756 tỷ đồng.

  2. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ: Đồ Sơn có 85 cơ sở lưu trú, trong đó có 13 khách sạn với 744 phòng, bao gồm 2 khách sạn 4 sao. Tuy nhiên, cơ sở vật chất còn phân tán, nhiều dự án lớn như khách sạn 5 sao, khu nghỉ dưỡng cao cấp vẫn chưa hoàn thiện. Hệ thống giao thông được nâng cấp nhưng phương tiện vận chuyển còn hạn chế về chất lượng.

  3. Quản lý nhà nước và quy hoạch: Công tác quản lý nhà nước được tăng cường với nhiều văn bản quy phạm pháp luật, kế hoạch phát triển du lịch đến năm 2020 và tầm nhìn 2030. Tuy nhiên, quy hoạch chi tiết chưa đồng bộ, đặc biệt khu I và III chưa có quy hoạch rõ ràng, dẫn đến đầu tư tự phát, manh mún, ảnh hưởng cảnh quan.

  4. Nguồn nhân lực và đào tạo: Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 60,23% năm 2010, dự kiến tăng lên 80% vào năm 2020. Tuy nhiên, nguồn nhân lực chuyên môn cao, ngoại ngữ còn thiếu, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và sức cạnh tranh.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về lượng khách và doanh thu cho thấy du lịch Đồ Sơn có tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, hạn chế về quy hoạch và cơ sở hạ tầng làm giảm hiệu quả khai thác tiềm năng. Việc đầu tư chưa đồng bộ, nhiều dự án lớn dở dang, cùng với chất lượng dịch vụ chưa cao, khiến Đồ Sơn khó cạnh tranh với các trung tâm du lịch biển khác như Quảng Ninh hay Đà Nẵng.

Quản lý nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng chính sách, tuy nhiên việc thực thi còn nhiều bất cập do thiếu sự phối hợp liên ngành, liên vùng và hạn chế về nguồn lực. Nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển cũng là một thách thức lớn, cần được chú trọng đào tạo và nâng cao kỹ năng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt khách, bảng so sánh cơ sở lưu trú qua các năm, và sơ đồ SWOT về quản lý du lịch Đồ Sơn để minh họa rõ nét các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy hoạch phát triển du lịch: Xây dựng và công bố quy hoạch chi tiết khu I, III, đồng bộ với quy hoạch khu II, đảm bảo phát triển bền vững, cảnh quan hài hòa. Thời gian thực hiện: 2019-2021. Chủ thể: UBND quận Đồ Sơn phối hợp Sở Xây dựng.

  2. Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng và dịch vụ: Ưu tiên hoàn thiện các dự án lớn dang dở, nâng cấp hệ thống giao thông, xử lý nước thải, rác thải, phát triển dịch vụ vui chơi giải trí đa dạng. Mục tiêu tăng công suất phục vụ khách lưu trú thêm 20% trong 5 năm tới. Chủ thể: Thành phố Hải Phòng, nhà đầu tư tư nhân.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên môn, kỹ năng ngoại ngữ cho lao động du lịch, hợp tác với các trường đào tạo nghề, doanh nghiệp. Mục tiêu đạt 80% lao động qua đào tạo đến năm 2025. Chủ thể: Phòng Du lịch, các cơ sở đào tạo.

  4. Tăng cường quản lý nhà nước và liên kết vùng: Thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành, liên vùng trong quản lý, xúc tiến quảng bá du lịch, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh du lịch. Thực hiện các chương trình xúc tiến quảng bá định kỳ, nâng cao nhận thức cộng đồng. Chủ thể: UBND quận, Sở Du lịch, các ngành liên quan.

  5. Bảo vệ môi trường và phát triển du lịch bền vững: Áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường biển, kiểm soát ô nhiễm, phát triển du lịch sinh thái, nâng cao trách nhiệm cộng đồng. Thời gian triển khai liên tục, đánh giá định kỳ hàng năm. Chủ thể: UBND quận, các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp hoạch định chính sách, quy hoạch phát triển du lịch biển Đồ Sơn phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển bền vững.

  2. Doanh nghiệp du lịch và nhà đầu tư: Cung cấp thông tin về tiềm năng, thách thức và các giải pháp phát triển, hỗ trợ quyết định đầu tư hiệu quả, nâng cao chất lượng dịch vụ.

  3. Các tổ chức đào tạo và nghiên cứu: Là tài liệu tham khảo cho việc xây dựng chương trình đào tạo nguồn nhân lực du lịch, nghiên cứu phát triển sản phẩm du lịch mới.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về vai trò của du lịch, tham gia bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững, góp phần nâng cao đời sống.

Câu hỏi thường gặp

  1. Du lịch biển Đồ Sơn có những tiềm năng nổi bật nào?
    Đồ Sơn sở hữu 22,5 km bờ biển với bãi tắm cát mịn, khí hậu ôn hòa, nhiều di tích lịch sử và lễ hội văn hóa đặc sắc. Đây là nền tảng để phát triển đa dạng các loại hình du lịch như sinh thái biển đảo, nghỉ dưỡng, hội thảo, văn hóa tâm linh.

  2. Những hạn chế chính trong quản lý du lịch Đồ Sơn là gì?
    Quy hoạch chưa đồng bộ, cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện, nhiều dự án lớn dang dở, nguồn nhân lực thiếu kỹ năng chuyên môn và ngoại ngữ, cùng với sự phối hợp quản lý còn hạn chế là những điểm yếu cần khắc phục.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch tại Đồ Sơn?
    Cần tổ chức đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ cho lao động du lịch, phối hợp với các trường đào tạo nghề và doanh nghiệp để nâng cao trình độ và đáp ứng yêu cầu phát triển.

  4. Các biện pháp bảo vệ môi trường trong phát triển du lịch biển Đồ Sơn là gì?
    Áp dụng hệ thống xử lý nước thải, quản lý rác thải hiệu quả, phát triển du lịch sinh thái, tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng và kiểm soát các hoạt động gây ô nhiễm.

  5. Vai trò của quản lý nhà nước trong phát triển du lịch Đồ Sơn như thế nào?
    Quản lý nhà nước đảm bảo phát triển du lịch theo quy hoạch, ban hành chính sách, kiểm tra giám sát hoạt động kinh doanh, bảo vệ tài nguyên và môi trường, đồng thời thúc đẩy liên kết vùng và xúc tiến quảng bá du lịch.

Kết luận

  • Du lịch biển Đồ Sơn có tiềm năng lớn với sự đa dạng sản phẩm và tăng trưởng khách du lịch ổn định.
  • Cơ sở hạ tầng và quy hoạch phát triển còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác tiềm năng.
  • Quản lý nhà nước đã có nhiều nỗ lực nhưng cần tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao hiệu quả thực thi.
  • Nguồn nhân lực du lịch cần được đào tạo nâng cao để đáp ứng yêu cầu phát triển và cạnh tranh.
  • Các biện pháp đề xuất tập trung vào hoàn thiện quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường quản lý và bảo vệ môi trường nhằm phát triển du lịch bền vững đến năm 2030.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật dữ liệu để điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn phát triển. Để góp phần xây dựng Đồ Sơn trở thành trung tâm du lịch biển hiện đại, bền vững của khu vực phía Bắc, mọi bên liên quan cần chung tay hành động ngay từ hôm nay.