Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Các Công Trình Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn Tỉnh Tuyên Quang

• Tác giả: Nguyễn Thành Đức
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Phương Thảo
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Nông Nghiệp Tại Tỉnh Tuyên Quang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN CÁC CÔNG TRÌNH NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
• 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.1.1. Dự án đầu tư xây dựng
• 1.1.1.1. Khái niệm
• 1.2. Các hình thức tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.3. Quyền lợi và trách nhiệm của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.4. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.6. Kinh nghiệm quản lý dự án đầu tư xây dựng và bài học kinh nghiệm
• 1.6.1. Kinh nghiệm quản lý dự án đầu tư xây dựng
• 1.6.2. Bài học kinh nghiệm cho Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin
• 2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu
• 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin
• 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.4. Quản lý trình tự, thủ tục lập dự án đầu tư xây dựng công trình so với quy định của Nhà nước tại các văn bản quy phạm pháp luật
• 2.5. Quản lý lựa chọn nhà thầu
• 2.6. Quản lý thi công xây dựng công trình
• 2.7. Quản lý nghiệm thu, bàn giao công trình, hướng dẫn sử dụng, thanh quyết toán, bảo hành và bảo trì công trình
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN CÁC CÔNG TRÌNH NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH TUYÊN QUANG
• 3.1. Giới thiệu về Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.2. Lịch sử hoạt động của Ban
• 3.3. Chức năng, nhiệm vụ của Ban
• 3.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Ban
• 3.5. Nguồn nhân lực của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và PTNT tỉnh Tuyên Quang
• 3.6. Tình hình hoạt động của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và PTNT tỉnh Tuyên Quang
• 3.7. Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.7.1. Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.7.2. Kết quả khảo sát đánh giá về quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.8. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.8.1. Các yếu tố chủ quan
• 3.8.2. Các nhân tố khách quan
• 3.9. Đánh giá về quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 3.9.1. Những kết quả đạt được
• 3.9.2. Một số hạn chế và nguyên nhân
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN CÁC CÔNG TRÌNH NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH TUYÊN QUANG
• 4.1. Quan điểm, định hướng, nhiệm vụ quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 4.2. Quan điểm, định hướng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2020 - 2025
• 4.3. Nhiệm vụ quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 4.4. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang
• 4.4.1. Hoàn thiện quản lý trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng
• 4.4.2. Hoàn thiện quản lý đấu thầu và lựa chọn nhà thầu
• 4.4.3. Hoàn thiện quản lý thi công công trình
• 4.4.4. Hoàn thiện quản lý nghiệm thu, thanh quyết toán công trình
• 4.4.5. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức
• 4.4.6. Nâng cao năng lực chuyên môn, nhận thức của các chủ thể thực hiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng
• 4.4.7. Một số đề xuất, kiến nghị
• 4.4.7.1. Kiến nghị với Chính phủ
• 4.4.7.2. Kiến nghị với UBND tỉnh Tuyên Quang
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1

I. Tổng Quan Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Nông Nghiệp

Hoạt động đầu tư xây dựng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế. Trong bối cảnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, hoạt động xây dựng ngày càng được chú trọng, cả về quy mô lẫn công nghệ. Do liên quan đến nhiều ngành nghề, chủ thể và lĩnh vực khác nhau, quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA) trở nên đa dạng và phức tạp. Để phát huy tối đa hiệu quả, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân, Nhà nước cần có tầm nhìn, phương pháp, quy hoạch, kế hoạch chiến lược, tổ chức bộ máy và công cụ quản lý phù hợp. Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) cũng không nằm ngoài quy luật này. Đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ và hiệu quả để đảm bảo các mục tiêu phát triển đề ra. Đầu tư xây dựng là một phần quan trọng của phát triển nông thôn mới.

1.1. Khái niệm Dự án Đầu Tư Xây Dựng Nông Nghiệp cơ bản

Theo Luật Xây dựng năm 2014, dự án đầu tư xây dựng công trình là tập hợp các đề xuất liên quan đến việc bỏ vốn để xây dựng mới, mở rộng hoặc cải tạo công trình nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc dịch vụ trong một thời hạn nhất định. Dự án bao gồm phần thuyết minh và thiết kế cơ sở. Dự án đầu tư xây dựng (ĐTXD), về hình thức, là tập hợp các hồ sơ, tài liệu thuyết minh chi tiết kế hoạch khả thi ĐTXD và các tài liệu liên quan. Các tài liệu này xác định chất lượng công trình cần đạt, tổng mức đầu tư, thời gian thực hiện, hiệu quả kinh tế tài chính, hiệu quả kinh tế xã hội và đánh giá tác động môi trường của dự án. Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi và báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng là các tài liệu quan trọng trong quá trình chuẩn bị dự án.

1.2. Phân loại Dự án Đầu Tư Xây Dựng Nông Nghiệp chi tiết

Các dự án ĐTXD các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng được phân loại theo quy mô, tính chất và nguồn vốn đầu tư, tương tự như các dự án ĐTXD khác. Theo Luật Xây dựng năm 2014, dự án được phân loại thành dự án quan trọng quốc gia (do Quốc hội thông qua) và ba nhóm: A, B, C. Theo nguồn vốn đầu tư, dự án có thể sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, vốn tín dụng do Nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp Nhà nước, hoặc vốn khác (bao gồm cả vốn tư nhân hoặc vốn hỗn hợp). Việc phân loại dự án giúp cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền quyết định phù hợp với quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nước. Nghị định số 46/2015/NĐ-CP của Chính phủ cũng phân cấp các loại công trình để phục vụ công tác quản lý chất lượng.

II. Thách Thức Trong Quản Lý Dự Án Xây Dựng Nông Nghiệp

Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (PTNT) đối diện với nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh nguồn lực hạn chế và yêu cầu phát triển bền vững. Các thách thức bao gồm: (1) Lập kế hoạch dự án chưa sát thực tế, dẫn đến điều chỉnh dự toán và kéo dài thời gian thi công. (2) Quản lý chi phí đầu tư chưa hiệu quả, gây thất thoát và lãng phí. (3) Thiếu kiểm soát chất lượng công trình, ảnh hưởng đến tuổi thọ và hiệu quả sử dụng. (4) Thủ tục hành chính phức tạp, gây chậm trễ trong quá trình triển khai dự án. (5) Năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý dự án còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng công việc. Vượt qua những thách thức này đòi hỏi sự đổi mới trong phương pháp quản lý và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan. Quản lý chi phí và kiểm soát chất lượng là hai yếu tố then chốt.

2.1. Vấn Đề Về Quản Lý Chi Phí Đầu Tư Dự án xây dựng cơ bản

Quản lý chi phí đầu tư xây dựng là một trong những khâu quan trọng nhất của quản lý dự án. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều dự án vẫn gặp phải tình trạng vượt dự toán, gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc lập dự toán chưa chính xác, biến động giá vật liệu xây dựng, hoặc các yếu tố khách quan khác như thay đổi chính sách. Để giải quyết vấn đề này, cần có biện pháp kiểm soát chi phí chặt chẽ, từ khâu lập dự toán đến nghiệm thu thanh toán. Sử dụng các công cụ quản lý chi phí hiện đại và tăng cường giám sát là những giải pháp cần thiết.

2.2. Khó khăn Trong Đảm Bảo Chất Lượng Công Trình Xây Dựng

Chất lượng công trình là yếu tố sống còn của dự án. Công trình kém chất lượng không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn ảnh hưởng đến an toàn và hiệu quả sử dụng. Đảm bảo chất lượng công trình đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật, cũng như sự giám sát chặt chẽ của các bên liên quan. Sử dụng vật liệu xây dựng đảm bảo chất lượng, thực hiện kiểm tra định kỳ và khắc phục kịp thời các sai sót là những biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng công trình. Cần có hệ thống kiểm soát chất lượng minh bạch và hiệu quả.

III. Phương Pháp Quản Lý Tiến Độ Dự Án Xây Dựng Nông Nghiệp

Quản lý tiến độ dự án là yếu tố then chốt để đảm bảo dự án hoàn thành đúng thời hạn, tránh phát sinh chi phí và ảnh hưởng đến các mục tiêu khác. Các phương pháp quản lý tiến độ hiệu quả bao gồm: (1) Lập kế hoạch chi tiết, xác định rõ các mốc thời gian quan trọng và phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong dự án. (2) Sử dụng các công cụ quản lý dự án như Gantt chart, PERT chart để theo dõi tiến độ và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. (3) Thực hiện kiểm soát tiến độ thường xuyên, so sánh tiến độ thực tế với kế hoạch và có biện pháp điều chỉnh kịp thời khi cần thiết. (4) Tạo môi trường làm việc hợp tác, khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của các thành viên trong dự án. Quản lý thời gian hiệu quả là yếu tố quan trọng để đảm bảo dự án thành công.

3.1. Sử Dụng Biểu Đồ Gantt để Theo Dõi Tiến Độ Dự án

Biểu đồ Gantt là một công cụ trực quan giúp theo dõi tiến độ dự án một cách dễ dàng. Biểu đồ này thể hiện các công việc cần thực hiện, thời gian bắt đầu và kết thúc của từng công việc, cũng như mối quan hệ giữa các công việc. Sử dụng biểu đồ Gantt giúp người quản lý dự án nắm bắt tổng quan tiến độ, phát hiện sớm các công việc bị chậm trễ và có biện pháp can thiệp kịp thời. Biểu đồ Gantt cũng giúp các thành viên trong dự án hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình, từ đó phối hợp làm việc hiệu quả hơn.

3.2. Ứng Dụng Phương Pháp PERT để Ước Tính Thời Gian Dự án

Phương pháp PERT (Program Evaluation and Review Technique) là một kỹ thuật quản lý dự án giúp ước tính thời gian hoàn thành dự án một cách chính xác hơn. Phương pháp này sử dụng ba loại ước tính thời gian cho mỗi công việc: thời gian lạc quan, thời gian bi quan và thời gian có khả năng xảy ra nhất. Từ đó, tính toán thời gian kỳ vọng và độ lệch chuẩn cho từng công việc và toàn bộ dự án. Phương pháp PERT giúp người quản lý dự án đánh giá rủi ro về thời gian và có kế hoạch dự phòng phù hợp.

IV. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Dự Án Đầu Tư Tại Tuyên Quang

Để nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình NN&PTNT tại tỉnh Tuyên Quang, cần có các giải pháp đồng bộ trên nhiều lĩnh vực. Các giải pháp bao gồm: (1) Hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động đầu tư xây dựng. (2) Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý dự án, thông qua đào tạo, bồi dưỡng và tuyển dụng. (3) Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án, giúp giảm thiểu thủ tục hành chính và nâng cao tính minh bạch. (4) Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả dự án, đảm bảo dự án đạt được các mục tiêu đề ra. (5) Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào quá trình quản lý dự án, đảm bảo dự án đáp ứng nhu cầu thực tế. Cơ chế chính sách và nâng cao năng lực là hai yếu tố quan trọng để cải thiện quản lý dự án.

4.1. Đề Xuất Chính Sách Thu Hút Đầu Tư vào Nông Nghiệp

Để thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, cần có các chính sách ưu đãi hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Các chính sách có thể bao gồm: giảm thuế, phí, hỗ trợ lãi suất vay vốn, đơn giản hóa thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận đất đai. Ngoài ra, cần có các chính sách khuyến khích liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân, giúp nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và tạo ra chuỗi cung ứng bền vững.

4.2. Nâng Cao Kỹ Năng Quản Lý Dự án cho Cán Bộ địa phương

Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý dự án là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả quản lý dự án. Cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về quản lý dự án, đặc biệt là các kiến thức và kỹ năng về lập kế hoạch, quản lý chi phí, quản lý tiến độ, quản lý chất lượng và quản lý rủi ro. Ngoài ra, cần có cơ chế khuyến khích cán bộ tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn.

V. Ứng Dụng Quản Lý Dự Án Xây Dựng Nông Nghiệp Thực Tiễn

Việc ứng dụng các phương pháp quản lý dự án vào thực tiễn tại tỉnh Tuyên Quang cần được thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng dự án. Cần lựa chọn các công cụ và kỹ thuật quản lý dự án phù hợp với quy mô, tính chất và nguồn lực của dự án. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát đến các cơ quan quản lý nhà nước. Việc ứng dụng thực tiễn cũng cần được đánh giá và điều chỉnh thường xuyên để đảm bảo hiệu quả. Linh hoạt ứng dụng và phối hợp chặt chẽ là hai yếu tố quan trọng để thành công.

5.1. Triển Khai Thí Điểm Mô Hình Quản Lý Dự án Hiệu Quả

Trước khi triển khai rộng rãi, cần thực hiện thí điểm mô hình quản lý dự án hiệu quả tại một số dự án cụ thể. Quá trình thí điểm giúp đánh giá tính khả thi của mô hình, phát hiện các vấn đề tiềm ẩn và có biện pháp điều chỉnh phù hợp. Kết quả thí điểm sẽ là cơ sở để nhân rộng mô hình cho các dự án khác. Mô hình thí điểm cần tập trung vào các khâu quan trọng như lập kế hoạch, quản lý chi phí, quản lý tiến độ và quản lý chất lượng.

5.2. Chia Sẻ Kinh Nghiệm Quản Lý Dự án Thành Công và thất bại

Việc chia sẻ kinh nghiệm quản lý dự án, cả thành công lẫn thất bại, là rất quan trọng để nâng cao năng lực chung cho đội ngũ cán bộ. Cần tổ chức các hội thảo, buổi tập huấn để chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi kiến thức và học hỏi lẫn nhau. Các bài học kinh nghiệm cần được ghi chép và lưu trữ cẩn thận để làm tài liệu tham khảo cho các dự án sau này.

VI. Triển Vọng Và Tương Lai Quản Lý Dự Án Đầu Tư Tại Tuyên Quang

Trong tương lai, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình NN&PTNT tại tỉnh Tuyên Quang sẽ tiếp tục được đổi mới và hoàn thiện. Các xu hướng chính bao gồm: (1) Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án, hướng tới xây dựng hệ thống quản lý dự án thông minh. (2) Chú trọng quản lý rủi ro trong dự án, đảm bảo dự án được triển khai an toàn và hiệu quả. (3) Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý dự án chuyên nghiệp, có đủ năng lực để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao. (4) Tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào quá trình quản lý dự án, đảm bảo dự án đáp ứng nhu cầu thực tế và mang lại lợi ích cho cộng đồng. Quản lý thông minh và quản lý rủi ro sẽ là những xu hướng quan trọng trong tương lai.

6.1. Ứng Dụng Công Nghệ BIM vào Quản Lý Dự án Xây Dựng

Công nghệ BIM (Building Information Modeling) là một công cụ mạnh mẽ giúp quản lý dự án xây dựng một cách hiệu quả hơn. BIM cho phép tạo ra mô hình 3D của công trình, tích hợp thông tin về thiết kế, thi công, vận hành và bảo trì. Sử dụng BIM giúp giảm thiểu sai sót trong thiết kế, tối ưu hóa quy trình thi công, quản lý chi phí hiệu quả hơn và nâng cao chất lượng công trình.

6.2. Xây Dựng Hệ Thống Giám Sát và Đánh Giá Dự án chặt chẽ

Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá dự án chặt chẽ là rất quan trọng để đảm bảo dự án đạt được các mục tiêu đề ra. Hệ thống này cần bao gồm các chỉ số đánh giá hiệu quả dự án, quy trình thu thập và phân tích dữ liệu, cũng như cơ chế phản hồi và điều chỉnh kịp thời. Việc giám sát và đánh giá cần được thực hiện thường xuyên và khách quan, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng hạ tầng, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn. Tỉnh Tuyên Quang đã và đang đẩy mạnh đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, huy động nguồn lực để phát triển đồng bộ theo quy hoạch đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Giai đoạn 2018-2020, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang đã làm chủ đầu tư 33 dự án và nhận ủy thác quản lý 21 dự án với tổng vốn đầu tư hơn 1 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, công tác quản lý dự án còn tồn tại nhiều hạn chế như tỷ lệ gói thầu phải điều chỉnh dự toán tăng, tiến độ thi công nhiều gói thầu chậm, tỷ lệ lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu còn cao trên 44%.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý trong giai đoạn 2020-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án tỉnh Tuyên Quang, bao gồm các giai đoạn chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà thầu, thi công xây dựng, nghiệm thu, thanh quyết toán và bảo trì công trình. Thời gian thu thập số liệu thứ cấp từ năm 2018 đến 2020, số liệu sơ cấp thu thập từ tháng 9 đến tháng 11 năm 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, góp phần phát triển bền vững nông nghiệp và nông thôn tỉnh Tuyên Quang.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng, bao gồm:

• Lý thuyết quản lý dự án đầu tư xây dựng: Quản lý dự án là quá trình vận dụng các phương pháp, kỹ thuật để hoàn thành dự án theo đúng yêu cầu về chất lượng, tiến độ và chi phí. Dự án đầu tư xây dựng có đặc điểm duy nhất, gắn liền với đất đai, vốn đầu tư lớn, thời gian thực hiện dài và chịu nhiều rủi ro môi trường.

• Mô hình quản lý dự án theo Luật Xây dựng 2014: Bao gồm các giai đoạn chuẩn bị dự án (lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi), thực hiện dự án (lựa chọn nhà thầu, thi công, giám sát), và kết thúc dự án (nghiệm thu, bàn giao, thanh quyết toán, bảo trì).

• Khái niệm và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dự án: Bao gồm nhân tố chủ quan như năng lực chủ thể quản lý, quy mô và độ phức tạp dự án; nhân tố khách quan như cơ chế chính sách, môi trường kinh tế, kỹ thuật và tự nhiên.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: dự án đầu tư xây dựng, quản lý dự án, quản lý chi phí, quản lý tiến độ, quản lý chất lượng, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu và bảo trì công trình.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành và số liệu thống kê của Ban Quản lý dự án tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2018-2020. Số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp với 94 đối tượng gồm cán bộ Ban quản lý dự án và nhà thầu thi công.

• Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào các chủ thể liên quan trực tiếp đến quản lý dự án tại Ban và các nhà thầu trúng thầu trong giai đoạn nghiên cứu.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, tính toán tỷ lệ phần trăm, trung bình và so sánh giữa các năm. Phân tích tổng hợp để đánh giá các nội dung quản lý dự án như lập dự án, lựa chọn nhà thầu, thi công, nghiệm thu và thanh quyết toán. Kết quả được trình bày qua bảng biểu, biểu đồ minh họa.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu sơ cấp từ tháng 9 đến tháng 11 năm 2020, phân tích và tổng hợp số liệu trong quý cuối năm 2020, hoàn thiện luận văn trong năm 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quản lý trình tự, thủ tục lập dự án: Ban Quản lý dự án tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện đúng quy trình lập, thẩm định và phê duyệt dự án theo quy định pháp luật. Trong giai đoạn 2018-2020, Ban đã hoàn thành thủ tục cho 33 dự án làm chủ đầu tư và 21 dự án nhận ủy thác. Tỷ lệ dự án phải điều chỉnh dự toán tăng chi phí chiếm khoảng 15%, phản ánh chất lượng lập dự toán còn hạn chế.

2. Lựa chọn nhà thầu: Hình thức đấu thầu rộng rãi và hạn chế chiếm khoảng 56%, trong khi chỉ định thầu chiếm trên 44% tổng số gói thầu. Tỷ lệ chỉ định thầu cao gây ảnh hưởng đến tính cạnh tranh và hiệu quả đầu tư. Tỷ lệ gói thầu hoàn thành sớm tiến độ chỉ chiếm khoảng 20,83% năm 2020, trong khi gói thầu chậm tiến độ chiếm 25%.

3. Quản lý thi công xây dựng: Công tác giám sát thi công được thực hiện thường xuyên với sự phối hợp của đơn vị tư vấn giám sát. Tuy nhiên, tỷ lệ gói thầu chậm tiến độ vẫn còn cao, nguyên nhân chủ yếu do điều kiện thời tiết, năng lực nhà thầu và công tác phối hợp chưa đồng bộ. Vi phạm an toàn lao động và môi trường xây dựng được ghi nhận ở mức thấp, dưới 5% số nhà thầu.

4. Nghiệm thu, thanh quyết toán và bảo trì: Tỷ lệ nghiệm thu theo kế hoạch đạt khoảng 85%, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư đạt trên 80% trong giai đoạn nghiên cứu. Công tác thanh toán được thực hiện đúng tiến độ, đảm bảo quyền lợi cho nhà thầu. Công tác bảo trì công trình được tổ chức theo quy định, tuy nhiên còn thiếu sự đồng bộ trong quản lý vận hành.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Ban Quản lý dự án tỉnh Tuyên Quang đã đạt được nhiều thành tựu trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tuy nhiên, tỷ lệ gói thầu phải điều chỉnh dự toán và tiến độ thi công chậm vẫn còn cao, tương tự với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các địa phương khác. Nguyên nhân chủ yếu do năng lực lập dự toán còn hạn chế, công tác lựa chọn nhà thầu chưa tối ưu, và sự phối hợp giữa các bên liên quan chưa hiệu quả.

Việc lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu chiếm tỷ lệ lớn làm giảm tính cạnh tranh, ảnh hưởng đến chất lượng và chi phí dự án. So sánh với Ban Quản lý dự án tỉnh Thái Nguyên và Lạng Sơn, các đơn vị này có tỷ lệ đấu thầu cạnh tranh cao hơn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý. Công tác giám sát thi công và nghiệm thu tại Tuyên Quang được thực hiện nghiêm túc, tuy nhiên cần tăng cường hơn nữa để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tiến độ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ gói thầu hoàn thành đúng tiến độ, chậm tiến độ và điều chỉnh dự toán qua các năm 2018-2020; bảng tổng hợp tỷ lệ các hình thức lựa chọn nhà thầu; biểu đồ tròn phân bố các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy trình lập dự án và dự toán: Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ lập dự án và dự toán nhằm giảm tỷ lệ điều chỉnh dự toán, đảm bảo tính chính xác và khả thi. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Ban Quản lý dự án phối hợp với các cơ quan chuyên môn.

2. Tăng cường đấu thầu cạnh tranh, giảm chỉ định thầu: Áp dụng nghiêm ngặt các quy định về đấu thầu, ưu tiên hình thức đấu thầu rộng rãi và hạn chế để nâng cao tính minh bạch và hiệu quả đầu tư. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Ban Quản lý dự án, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính.

3. Nâng cao năng lực giám sát thi công và quản lý tiến độ: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho cán bộ giám sát, tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan để đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công. Thời gian thực hiện: 2021-2024. Chủ thể: Ban Quản lý dự án, đơn vị tư vấn giám sát.

4. Cải thiện công tác nghiệm thu, thanh quyết toán và bảo trì: Xây dựng quy trình chuẩn, tăng cường kiểm tra, giám sát công tác nghiệm thu và thanh toán, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý bảo trì công trình sau khi bàn giao. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Ban Quản lý dự án, các đơn vị quản lý vận hành công trình.

5. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý dự án hiện đại: Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án để theo dõi tiến độ, chi phí và chất lượng một cách chính xác, kịp thời. Thời gian thực hiện: 2022-2025. Chủ thể: Ban Quản lý dự án phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý dự án đầu tư xây dựng: Giúp nâng cao hiểu biết về quy trình, phương pháp quản lý dự án, từ đó áp dụng hiệu quả trong thực tiễn công tác.

2. Nhà thầu xây dựng và tư vấn giám sát: Tham khảo các giải pháp quản lý thi công, giám sát chất lượng và tiến độ, góp phần nâng cao năng lực thi công và quản lý dự án.

3. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định liên quan đến quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, xây dựng: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu chuyên sâu về quản lý dự án đầu tư xây dựng trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản là gì?
   Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản là quá trình tổ chức, điều hành các hoạt động từ lập dự án, lựa chọn nhà thầu, thi công đến nghiệm thu, thanh quyết toán nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng và chi phí đã được phê duyệt.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án?
   Bao gồm năng lực chủ thể quản lý, quy mô và độ phức tạp dự án, cơ chế chính sách, môi trường kinh tế - xã hội, công nghệ thi công và sự phối hợp giữa các bên liên quan.

3. Tại sao tỷ lệ chỉ định thầu lại ảnh hưởng đến hiệu quả dự án?
   Chỉ định thầu hạn chế sự cạnh tranh, có thể dẫn đến lựa chọn nhà thầu không tối ưu về giá cả và chất lượng, làm tăng chi phí và giảm hiệu quả đầu tư.

4. Làm thế nào để giảm thiểu tình trạng chậm tiến độ thi công?
   Cần tăng cường giám sát thi công, lập kế hoạch chi tiết, phối hợp chặt chẽ giữa các bên, đồng thời nâng cao năng lực nhà thầu và cán bộ quản lý dự án.

5. Công tác nghiệm thu và bảo trì công trình có vai trò như thế nào?
   Nghiệm thu đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật, chất lượng trước khi bàn giao; bảo trì giúp duy trì và phát huy hiệu quả sử dụng công trình lâu dài, tránh hư hỏng và lãng phí đầu tư.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2018-2020.
• Đã đánh giá thực trạng quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án tỉnh, chỉ ra những thành tựu và hạn chế như tỷ lệ điều chỉnh dự toán cao, tiến độ thi công chậm và tỷ lệ chỉ định thầu lớn.
• Đề xuất các giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án trong giai đoạn 2020-2025, tập trung vào hoàn thiện quy trình lập dự án, tăng cường đấu thầu cạnh tranh, nâng cao năng lực giám sát và cải thiện công tác nghiệm thu, bảo trì.
• Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn tỉnh Tuyên Quang.
• Khuyến nghị các cơ quan quản lý, Ban Quản lý dự án và các bên liên quan phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Hành động tiếp theo: Áp dụng các giải pháp đề xuất trong quản lý dự án, tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cán bộ, đồng thời xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả quản lý dự án định kỳ.