Quản Lý Dạy Học Môn Toán Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Các Trường Trung Học Cơ Sở Thành Phố Hà Giang

• Tác giả: Đặng Thị Thùy Linh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Thị Tính
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Dạy Học Môn Toán Phát Triển Năng Lực Học Sinh Tại Trường Trung Học Cơ Sở Hà Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Nghiên cứu về quản lý dạy học
• 1.3. Nghiên cứu về quản lý dạy học môn Toán
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản
• 1.5. Hoạt động dạy học và quản lý dạy học
• 1.6. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.7. Quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.8. Dạy học môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.9. Đặc điểm của dạy học môn Toán theo chương trình giáo dục trung học cơ sở năm 2018
• 1.10. Mục tiêu, nội dung dạy học môn Toán phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.11. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn Toán
• 1.12. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.13. Yêu cầu đối với giáo viên trong dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.14. Quản lý dạy học môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh trung học cơ sở
• 1.15. Xây dựng kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.16. Tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.17. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.18. Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.19. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lí dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.19.1. Yếu tố khách quan
• 1.19.2. Yếu tố chủ quan
• 1.20. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở THÀNH PHỐ HÀ GIANG, TỈNH HÀ GIANG
• 2.1. Khái quát chung về giáo dục Trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang và tổ chức khảo sát
• 2.2. Tình hình dạy học môn Toán các trường Trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.3. Tổ chức khảo sát
• 2.4. Thực trạng dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học Cơ sở trên địa bàn Thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.5. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về mục tiêu dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.6. Chương trình, nội dung dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.7. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.8. Kiểm tra - đánh giá kết quả dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.9. Thực trạng Quản lý dạy học môn Toán theo định hướng Phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học cơ sở Thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.10. Thực trạng lập kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.11. Tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn toán theo định hướng Phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học cơ sở Thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.12. Thực trạng chỉ đạo dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.13. Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn toán ở trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.14. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang
• 2.15. Đánh giá chung
• 2.16. Những kết quả đạt được
• 2.17. Những tồn tại và nguyên nhân
• 2.18. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC SƠ SỞ Ở THÀNH PHỐ HÀ GIANG, TỈNH HÀ GIANG
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.2. Đảm bảo tính khoa học
• 3.3. Đảm bảo tính thực tiễn
• 3.4. Đảm bảo tính kế thừa
• 3.5. Đảm bảo tính toàn diện
• 3.6. Biện pháp quản lí dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học cơ sở Thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang nhằm nâng cao chất lượng dạy học
• 3.7. Phân cấp quản lí, phát huy vai trò của tổ chuyên môn trong quản lí hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh
• 3.8. Tổ chức, chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn nghiên cứu bài học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh
• 3.9. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên ở các trường trung học cơ sở
• 3.10. Hướng dẫn tổ chuyên môn chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học cơ sở
• 3.11. Tổ chức đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực Học sinh
• 3.12. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.13. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp đề xuất
• 3.13.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.13.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm
• 3.13.3. Kết quả khảo nghiệm
• 3.14. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới Thiệu Chung Về Quản Lý Dạy Học Môn Toán THCS 52 ký tự

Quản lý dạy học môn Toán tại trường THCS là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, giáo viên và học sinh. Mục tiêu chính là nâng cao chất lượng dạy và học, phát triển năng lực của học sinh một cách toàn diện. Theo tài liệu gốc, dạy học là con đường cơ bản và thuận lợi nhất để hình thành phẩm chất và năng lực cần thiết ở học sinh THCS. Quản lý dạy học hiệu quả sẽ tạo điều kiện để học sinh phát triển các phẩm chất như yêu nước, nhân ái, trung thực, trách nhiệm, cũng như các năng lực chung như tự chủ, giải quyết vấn đề và sáng tạo. Sự thành công của quá trình này phụ thuộc vào việc áp dụng các phương pháp dạy học phù hợp và sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía giáo viên.

1.1. Tầm Quan Trọng của Quản Lý Dạy Học Toán THCS

Quản lý dạy học môn Toán đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Nó không chỉ liên quan đến việc lên kế hoạch và tổ chức các hoạt động dạy học, mà còn bao gồm việc kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu của học sinh. Một hệ thống quản lý tốt sẽ giúp giáo viên có thêm thời gian và nguồn lực để tập trung vào việc giảng dạy, phát triển năng lực cho học sinh. Đồng thời, nó cũng giúp nhà trường đánh giá được hiệu quả của các phương pháp dạy học và có những điều chỉnh kịp thời.

1.2. Mục Tiêu Của Quản Lý Dạy Học Toán THCS Phát Triển Năng Lực

Mục tiêu chính của quản lý dạy học môn Toán phát triển năng lực là giúp học sinh hình thành và phát triển các năng lực tư duy, giải quyết vấn đề, và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy, từ việc truyền thụ kiến thức một chiều sang tạo điều kiện cho học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập. Đồng thời, cần có sự đánh giá khách quan và công bằng về năng lực của học sinh, không chỉ dựa trên kết quả bài kiểm tra mà còn dựa trên khả năng vận dụng kiến thức vào các tình huống thực tế. Đổi mới dạy học Toán THCS cần chú trọng đến việc phát triển năng lực Toán học THCS.

II. Thách Thức Trong Quản Lý Dạy Học Toán THCS Hà Giang 58 ký tự

Thực trạng dạy học Toán THCS Hà Giang đối mặt với nhiều thách thức. Cơ sở vật chất còn hạn chế, trình độ giáo viên không đồng đều, và sự khác biệt về điều kiện kinh tế - xã hội giữa các vùng miền ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học. Theo nghiên cứu, việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực đòi hỏi giáo viên phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức chuyên môn, kỹ năng sư phạm và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội để tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh. Quản lý hiệu quả là chìa khóa để vượt qua những thách thức này.

2.1. Thiếu Hụt Nguồn Lực Cho Dạy Học Toán THCS Hà Giang

Một trong những thách thức lớn nhất là thiếu hụt nguồn lực, bao gồm cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, và nguồn tài liệu tham khảo. Nhiều trường học ở vùng sâu vùng xa còn thiếu phòng học chức năng, phòng thí nghiệm, và các thiết bị hỗ trợ giảng dạy. Điều này ảnh hưởng đến khả năng áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại và tạo điều kiện cho học sinh thực hành, trải nghiệm. Cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn từ phía nhà nước và sự hỗ trợ từ các tổ chức xã hội để giải quyết vấn đề này. Hà Giang giáo dục cần được quan tâm hơn nữa.

2.2. Năng Lực Giáo Viên Toán THCS Hà Giang Cần Nâng Cao

Trình độ và năng lực của giáo viên là yếu tố then chốt quyết định chất lượng dạy học. Tuy nhiên, ở một số vùng, đội ngũ giáo viên còn thiếu kinh nghiệm, chưa được bồi dưỡng đầy đủ về phương pháp dạy học mới, và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế. Cần có các chương trình bồi dưỡng giáo viên Toán THCS thường xuyên và liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm và khả năng thích ứng với sự thay đổi của chương trình giáo dục. Việc chia sẻ kinh nghiệm dạy học Toán THCS giữa các giáo viên cũng cần được khuyến khích.

2.3. Rào Cản Về Văn Hóa Và Điều Kiện Kinh Tế Xã Hội

Sự khác biệt về văn hóa và điều kiện kinh tế - xã hội giữa các vùng miền cũng là một thách thức lớn. Ở những vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, học sinh thường phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống, ảnh hưởng đến việc học tập. Bên cạnh đó, sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa cũng gây khó khăn cho việc giao tiếp và tương tác giữa giáo viên và học sinh. Cần có các giải pháp phù hợp để hỗ trợ học sinh và giáo viên, tạo điều kiện cho tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục chất lượng.

III. Phương Pháp Dạy Học Toán Phát Triển Năng Lực THCS 59 ký tự

Để phát triển năng lực Toán học THCS, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm là rất quan trọng. Các phương pháp như dạy học theo dự án, dạy học khám phá, và dạy học hợp tác giúp học sinh chủ động tìm tòi, khám phá kiến thức và phát triển các kỹ năng cần thiết. Đồng thời, việc sử dụng ứng dụng CNTT trong dạy học Toán cũng giúp tăng tính trực quan, sinh động và hấp dẫn của bài giảng. Theo tài liệu gốc, chương trình Giáo dục phổ thông mới đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học.

3.1. Dạy Học Theo Dự Án Trong Môn Toán THCS

Dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học hiệu quả, giúp học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế. Trong môn Toán, học sinh có thể thực hiện các dự án liên quan đến ứng dụng toán học trong cuộc sống, như tính toán chi phí xây dựng, thiết kế một khu vườn, hoặc phân tích dữ liệu thống kê. Quá trình thực hiện dự án giúp học sinh phát triển các kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, và trình bày kết quả.

3.2. Khám Phá Và Giải Quyết Vấn Đề Trong Toán Học THCS

Dạy học khám phá tạo cơ hội cho học sinh tự tìm tòi, khám phá kiến thức mới. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, gợi mở, và hỗ trợ học sinh trong quá trình tìm kiếm. Phương pháp này giúp học sinh phát triển tư duy logic, khả năng phân tích, và kỹ năng giải quyết vấn đề. Các bài toán thực tế, các câu hỏi mở, và các trò chơi toán học là những công cụ hữu ích để kích thích sự khám phá của học sinh. Hoạt động trải nghiệm Toán học THCS cũng góp phần quan trọng.

3.3. Hợp Tác Trong Dạy Và Học Môn Toán THCS

Dạy học hợp tác khuyến khích học sinh làm việc cùng nhau để đạt được mục tiêu chung. Các hoạt động nhóm, các bài tập thảo luận, và các trò chơi đồng đội giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp, lắng nghe, và chia sẻ. Đồng thời, học sinh cũng học được cách tôn trọng ý kiến của người khác và làm việc hiệu quả trong môi trường tập thể.

IV. Ứng Dụng CNTT Nâng Cao Năng Lực Học Sinh Toán THCS 57 ký tự

Ứng dụng CNTT trong dạy học Toán mở ra nhiều cơ hội để đổi mới phương pháp giảng dạy và tăng cường tính tương tác giữa giáo viên và học sinh. Các phần mềm mô phỏng, các công cụ trực tuyến, và các ứng dụng di động giúp học sinh hình dung các khái niệm toán học một cách trực quan và sinh động. Đồng thời, CNTT cũng giúp giáo viên tạo ra các bài giảng hấp dẫn, đa dạng, và phù hợp với trình độ của từng học sinh. Theo tài liệu gốc, giáo viên cần thay đổi cách dạy, cách đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực người học.

4.1. Sử Dụng Phần Mềm Mô Phỏng Trong Dạy Học Toán

Các phần mềm mô phỏng giúp học sinh hình dung các khái niệm toán học một cách trực quan và sinh động. Ví dụ, phần mềm GeoGebra giúp học sinh vẽ hình, khám phá các tính chất hình học, và giải quyết các bài toán liên quan đến đồ thị hàm số. Các phần mềm này cũng giúp giáo viên tạo ra các bài giảng trực quan, dễ hiểu, và hấp dẫn.

4.2. Công Cụ Trực Tuyến Hỗ Trợ Dạy Và Học Toán

Có rất nhiều công cụ trực tuyến hỗ trợ dạy và học Toán, như các trang web cung cấp bài tập, các diễn đàn toán học, và các công cụ tính toán trực tuyến. Các công cụ này giúp học sinh tự học, tự kiểm tra, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng. Đồng thời, chúng cũng giúp giáo viên theo dõi tiến độ học tập của học sinh và cung cấp phản hồi kịp thời.

4.3. Ứng Dụng Di Động Cho Môn Toán THCS

Các ứng dụng di động mang đến sự tiện lợi và linh hoạt cho việc học Toán. Học sinh có thể học mọi lúc, mọi nơi, và trên mọi thiết bị. Có rất nhiều ứng dụng cung cấp bài tập, trò chơi, và các bài giảng video về Toán. Các ứng dụng này giúp học sinh ôn tập kiến thức, rèn luyện kỹ năng, và khám phá những điều thú vị về Toán học. Kiểm tra đánh giá năng lực Toán học có thể thực hiện qua các ứng dụng này.

V. Đánh Giá Năng Lực Học Sinh Toán THCS Hiệu Quả 53 ký tự

Kiểm tra đánh giá năng lực Toán học cần được thực hiện một cách khách quan, công bằng và toàn diện. Không chỉ đánh giá kiến thức mà còn đánh giá khả năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế. Các hình thức đánh giá đa dạng như bài kiểm tra, bài tập thực hành, dự án, và đánh giá quá trình giúp giáo viên có cái nhìn đầy đủ về năng lực của học sinh. Theo tài liệu gốc, việc đánh giá cần dựa trên năng lực của học sinh và phát huy những năng lực sẵn có của người học.

5.1. Đánh Giá Kiến Thức Kỹ Năng Và Thái Độ

Việc đánh giá cần bao gồm cả kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh. Kiến thức là nền tảng, kỹ năng là khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế, và thái độ là sự yêu thích, hứng thú với môn học. Việc đánh giá toàn diện giúp giáo viên có cái nhìn đầy đủ về năng lực của học sinh và có những điều chỉnh phù hợp trong phương pháp giảng dạy.

5.2. Đa Dạng Hóa Hình Thức Đánh Giá Năng Lực

Cần đa dạng hóa hình thức đánh giá để đánh giá được nhiều khía cạnh khác nhau của năng lực học sinh. Các hình thức đánh giá có thể bao gồm bài kiểm tra, bài tập thực hành, dự án, thuyết trình, và đánh giá quá trình. Mỗi hình thức đánh giá có những ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy cần kết hợp chúng một cách hợp lý.

5.3. Phản Hồi Kịp Thời Và Xây Dựng Cho Học Sinh

Phản hồi kịp thời và xây dựng là yếu tố quan trọng để giúp học sinh tiến bộ. Giáo viên cần cung cấp phản hồi chi tiết về những điểm mạnh và điểm yếu của học sinh, đồng thời đưa ra những gợi ý cụ thể để học sinh cải thiện. Phản hồi cần được đưa ra một cách tôn trọng và khích lệ, giúp học sinh cảm thấy tự tin và có động lực để học tập.

VI. Kết Luận Triển Vọng Quản Lý Dạy Học Toán THCS 59 ký tự

Quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự nỗ lực và sáng tạo của tất cả các bên liên quan. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, ứng dụng CNTT, và đánh giá hiệu quả sẽ giúp nâng cao chất lượng dạy và học, phát triển năng lực của học sinh một cách toàn diện. Trong tương lai, cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn vào cơ sở vật chất, bồi dưỡng giáo viên, và xây dựng môi trường học tập thân thiện, sáng tạo. Đổi mới dạy học Toán THCS là xu hướng tất yếu.

6.1. Tổng Kết Các Giải Pháp Đã Đề Xuất

Bài viết đã trình bày một số giải pháp quan trọng để quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực. Các giải pháp này bao gồm việc nâng cao năng lực giáo viên, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, ứng dụng CNTT, và đánh giá hiệu quả. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp tạo ra một môi trường học tập tốt nhất cho học sinh.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Quản Lý Dạy Học Toán

Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu về quản lý dạy học môn Toán, đặc biệt là các nghiên cứu về hiệu quả của các phương pháp dạy học mới, vai trò của công nghệ trong giáo dục, và các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của học sinh. Các nghiên cứu này sẽ cung cấp những bằng chứng khoa học để giúp các nhà quản lý đưa ra những quyết định đúng đắn và hiệu quả.

6.3. Cam Kết Về Chất Lượng Giáo Dục Toán Học THCS

Chúng ta cần cam kết về chất lượng giáo dục Toán học THCS, đảm bảo rằng tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục chất lượng và phát triển tối đa tiềm năng của mình. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan, từ nhà quản lý, giáo viên, phụ huynh, đến học sinh. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng một tương lai tươi sáng cho thế hệ trẻ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam, việc quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh trở thành một yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trung học cơ sở (THCS). Thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang, với 8 trường THCS đạt chuẩn quốc gia, là địa bàn nghiên cứu điển hình cho việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018. Tổng số học sinh của 8 trường là khoảng 3.538 em, với đội ngũ giáo viên Toán gồm 58 người, trong đó 43,1% đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp thành phố. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THCS trên địa bàn, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán trong giai đoạn đổi mới giáo dục.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 8 trường THCS tại thành phố Hà Giang trong năm học 2019-2020, với đối tượng là cán bộ quản lý, giáo viên dạy Toán và học sinh. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực học sinh, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới, đồng thời nâng cao năng lực toán học và phẩm chất chung của học sinh THCS.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục hiện đại, trong đó nhấn mạnh vai trò của quản lý dạy học như một hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến quá trình dạy học nhằm đạt mục tiêu đề ra. Lý thuyết hành vi trong quản lý dạy học được vận dụng để phân tích các biện pháp quản lý hiệu quả. Mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh được xây dựng dựa trên khái niệm năng lực là khả năng thực hiện thành thạo các hoạt động với chất lượng cao, bao gồm năng lực toán học cốt lõi như tư duy và lập luận toán học, mô hình hóa, giải quyết vấn đề, giao tiếp toán học và sử dụng công cụ học tập.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Quản lý dạy học: Hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến quá trình dạy học, giáo viên, học sinh và các lực lượng liên quan.
• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh: Quá trình thiết kế, tổ chức và phối hợp hoạt động dạy và học nhằm hình thành và phát triển năng lực cần đạt của học sinh.
• Năng lực học sinh: Thuộc tính cá nhân được hình thành qua học tập và rèn luyện, cho phép thực hiện thành công các hoạt động nhất định.
• Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018: Chương trình tích hợp nội môn và liên môn, chú trọng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh, với các phương pháp dạy học tích cực như dạy học dự án, giải quyết vấn đề, nghiên cứu trường hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn.

• Nguồn dữ liệu: Bao gồm tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật, báo cáo của ngành giáo dục, kết quả khảo sát thực trạng tại 8 trường THCS thành phố Hà Giang, số liệu thống kê về đội ngũ giáo viên và kết quả học tập môn Toán năm học 2019-2020.
• Phương pháp phân tích: Phân tích và tổng hợp tài liệu, phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi khảo sát cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh; phỏng vấn sâu cán bộ quản lý và giáo viên; xử lý số liệu thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm.
• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2019-2020, với khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý trong cùng giai đoạn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng nhận thức về quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực
   Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường THCS thành phố Hà Giang nhận thức đúng về mục tiêu phát triển năng lực học sinh trong dạy học môn Toán. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% giáo viên thực sự áp dụng các phương pháp dạy học tích cực theo định hướng này trong thực tế giảng dạy.

2. Tình hình lập kế hoạch và tổ chức thực hiện dạy học môn Toán
   Tất cả 8 trường đã xây dựng kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh, nhưng chỉ khoảng 70% kế hoạch được thực hiện đầy đủ và đúng tiến độ. Việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, dạy học dự án và tích hợp liên môn còn hạn chế, chiếm tỷ lệ dưới 50% trong tổng số tiết học.

3. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học
   Việc đổi mới kiểm tra, đánh giá theo chuẩn năng lực được thực hiện ở mức trung bình, với khoảng 55% giáo viên sử dụng kết hợp giữa đánh giá thường xuyên và định kỳ, kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận. Tuy nhiên, việc hướng dẫn học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau còn rất hạn chế, chỉ chiếm khoảng 30%.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Toán
   Yếu tố khách quan như điều kiện kinh tế xã hội địa phương, cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học được đánh giá là thuận lợi với 100% trường đạt chuẩn quốc gia và đầy đủ thiết bị tối thiểu. Yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý và giáo viên có sự khác biệt, trong đó 43,1% giáo viên đạt danh hiệu giỏi cấp thành phố, nhưng vẫn còn khoảng 40% giáo viên cần bồi dưỡng thêm về phương pháp dạy học tích cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THCS thành phố Hà Giang đã có những bước tiến tích cực, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp quản lý còn chưa đồng bộ và thiếu tính hệ thống, đặc biệt trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm và đổi mới kiểm tra đánh giá.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục, tỷ lệ giáo viên áp dụng phương pháp dạy học tích cực tại Hà Giang tương đối cao so với mức trung bình toàn quốc, nhưng vẫn thấp hơn so với các địa phương phát triển hơn. Việc thiếu kỹ năng và kinh nghiệm trong đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá là nguyên nhân chính dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và biểu đồ tròn về tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn, giúp minh họa rõ nét thực trạng năng lực đội ngũ giáo viên và mức độ đổi mới trong quản lý dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ cho giáo viên
   Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về phương pháp dạy học tích cực, thiết kế bài học theo định hướng phát triển năng lực, kiểm tra đánh giá đổi mới. Mục tiêu đạt 90% giáo viên được bồi dưỡng trong vòng 1 năm, do Phòng GD&ĐT phối hợp với các trường đại học thực hiện.

2. Phát huy vai trò của tổ chuyên môn trong quản lý dạy học
   Đẩy mạnh sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, tổ chức thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá. Mỗi tổ chuyên môn tổ chức ít nhất 4 buổi sinh hoạt chuyên môn/năm học, do Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn chỉ đạo.

3. Đổi mới kiểm tra, đánh giá theo chuẩn năng lực học sinh
   Xây dựng và áp dụng các công cụ đánh giá đa dạng, kết hợp đánh giá thường xuyên và định kỳ, tăng cường tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau của học sinh. Mục tiêu 80% giáo viên áp dụng hiệu quả trong 2 năm tới, do tổ chuyên môn và giáo viên thực hiện.

4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học hiện đại
   Huy động các nguồn lực xã hội hóa để bổ sung thiết bị dạy học, đặc biệt là công nghệ thông tin phục vụ dạy học tích hợp và trải nghiệm. Mục tiêu nâng cấp thiết bị tại 100% trường trong vòng 3 năm, do Ban Giám hiệu và các cấp quản lý giáo dục phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp
   Giúp hiểu rõ thực trạng và các biện pháp quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch quản lý phù hợp.

2. Giáo viên môn Toán THCS
   Cung cấp kiến thức về phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật tổ chức hoạt động học tập và kiểm tra đánh giá đổi mới, hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục, Giáo dục học
   Là tài liệu tham khảo quý giá về lý luận và thực tiễn quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo địa phương
   Hỗ trợ trong việc đánh giá, giám sát và chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục mới, đồng thời phát triển các chương trình bồi dưỡng giáo viên và cán bộ quản lý.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh là gì?
   Đây là quá trình tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động dạy học môn Toán nhằm hình thành và phát triển các năng lực toán học và phẩm chất chung của học sinh, dựa trên mô hình năng lực cần đạt trong chương trình giáo dục phổ thông mới.

2. Tại sao cần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực?
   Đổi mới giúp phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, khắc phục lối dạy truyền thụ một chiều, đồng thời nâng cao khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

3. Các biện pháp quản lý nào được đề xuất để nâng cao chất lượng dạy học môn Toán?
   Bao gồm bồi dưỡng giáo viên, phát huy vai trò tổ chuyên môn, đổi mới kiểm tra đánh giá, và đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện đại nhằm hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học.

4. Làm thế nào để đánh giá kết quả học tập môn Toán theo năng lực học sinh?
   Đánh giá dựa trên chuẩn năng lực, kết hợp đánh giá thường xuyên và định kỳ, sử dụng đa dạng công cụ như trắc nghiệm khách quan, tự luận, đánh giá sản phẩm và tự đánh giá của học sinh.

5. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quản lý dạy học môn Toán tại các trường THCS?
   Ngoài điều kiện khách quan như cơ sở vật chất và kinh tế xã hội, năng lực của cán bộ quản lý và giáo viên, cũng như nhận thức và thái độ của họ đối với đổi mới phương pháp dạy học là yếu tố quyết định thành công của quản lý dạy học.

Kết luận

• Quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh là yêu cầu cấp thiết trong đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS thành phố Hà Giang.
• Thực trạng cho thấy nhận thức và áp dụng phương pháp dạy học tích cực đã có tiến bộ, nhưng còn nhiều hạn chế trong tổ chức hoạt động trải nghiệm và đổi mới kiểm tra đánh giá.
• Đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn tốt, nhưng cần được bồi dưỡng thêm về kỹ năng quản lý và phương pháp dạy học theo năng lực.
• Các biện pháp quản lý đề xuất tập trung vào bồi dưỡng giáo viên, phát huy vai trò tổ chuyên môn, đổi mới kiểm tra đánh giá và đầu tư cơ sở vật chất.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp quản lý đồng bộ, khoa học sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn tới.

Hành động tiếp theo: Các trường THCS và Phòng GD&ĐT thành phố Hà Giang cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo hiệu quả quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh.