Quản Lý Đầu Tư Công Tại Huyện Vĩnh Thạnh, Tỉnh Bình Định

Đặc trưng của đầu tư công là gắn với chủ thể nhà nước, từ kế hoạch đến phê duyệt đều do nhà nước thực hiện thông qua phân cấp quản lý. Nguồn vốn đầu tư là từ ngân sách nhà nước và các nguồn thu hợp pháp khác của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp. Mục tiêu của đầu tư công là hướng đến lợi ích công cộng, không vì mục tiêu lợi nhuận. Điều này khác biệt so với đầu tư tư nhân, vốn tập trung vào lợi nhuận. Theo Luật Đầu tư công 2019, nguồn vốn đầu tư công bao gồm vốn ngân sách nhà nước, vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật.

Đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đặc biệt là trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nó là công cụ điều hành kinh tế vĩ mô của nhà nước, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân. Đầu tư công cũng góp phần quan trọng vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, tạo điều kiện thu hút đầu tư tư nhân và phát triển các ngành kinh tế khác. Nhờ có đầu tư công, người dân có thể sử dụng điện, nước, đường xá… phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế. Đầu tư công là đòn bẩy kinh tế, tạo điều kiện cho các khu vực kinh tế phát huy hiệu quả cao nhờ có được kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từ đầu tư công đem lại.

Mục tiêu chính của đầu tư công là phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao đời sống người dân và đảm bảo an sinh xã hội. Nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách nhà nước, được phân bổ theo kế hoạch và quy hoạch của nhà nước. Trong khi đó, mục tiêu của đầu tư tư nhân là tối đa hóa lợi nhuận. Nguồn vốn chủ yếu từ vốn tự có, vốn vay ngân hàng và các nguồn huy động khác. Ví dụ, dự án đầu tư công xây dựng đường giao thông nông thôn nhằm cải thiện điều kiện đi lại cho người dân, còn dự án đầu tư tư nhân xây dựng khu nghỉ dưỡng nhằm thu hút khách du lịch và tạo ra lợi nhuận. Sự khác biệt này dẫn đến cách tiếp cận và quản lý khác nhau đối với hai loại hình đầu tư.

Rủi ro trong đầu tư công thường liên quan đến chậm tiến độ, đội vốn, chất lượng công trình không đảm bảo và hiệu quả sử dụng vốn không cao. Việc đánh giá hiệu quả đầu tư công thường phức tạp, cần xem xét nhiều yếu tố kinh tế - xã hội. Rủi ro trong đầu tư tư nhân thường liên quan đến biến động thị trường, cạnh tranh và khả năng thu hồi vốn. Việc đánh giá hiệu quả đầu tư tư nhân đơn giản hơn, chủ yếu dựa trên lợi nhuận thu được. Tuy nhiên, hiệu quả của đầu tư công rất quan trọng, cần có những đánh giá, đo lường, và điều chỉnh phù hợp để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đầu tư công, bao gồm: thể chế, chính sách, năng lực của đội ngũ cán bộ, hệ thống thông tin và sự tham gia của cộng đồng. Thể chế, chính sách phải đồng bộ, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư. Đội ngũ cán bộ phải có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm và tinh thần trách nhiệm cao. Hệ thống thông tin phải đầy đủ, chính xác, kịp thời, giúp cho việc ra quyết định đầu tư đúng đắn. Sự tham gia của cộng đồng giúp tăng cường tính minh bạch, giám sát và trách nhiệm giải trình trong quản lý đầu tư công.

Việc học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công. Thị xã Hoài Nhơn có kinh nghiệm trong việc huy động vốn xã hội hóa để đầu tư cơ sở hạ tầng. Huyện An Lão có kinh nghiệm trong việc quản lý chặt chẽ các dự án đầu tư công và đảm bảo chất lượng công trình. Huyện Sông Hinh, Phú Yên có kinh nghiệm trong việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư công để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Những kinh nghiệm này có thể được áp dụng và điều chỉnh phù hợp với điều kiện cụ thể của Vĩnh Thạnh.

Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công tại Vĩnh Thạnh chưa cao, thể hiện ở tình trạng chậm tiến độ, đội vốn và chất lượng công trình chưa đảm bảo. Việc đánh giá hiệu quả đầu tư còn mang tính hình thức, chưa đi sâu vào phân tích tác động kinh tế - xã hội của các dự án. Hệ thống thông tin về đầu tư công còn thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho việc theo dõi, giám sát và đánh giá. Cần có giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích và phát huy tối đa hiệu quả.

Hạn chế lớn nhất trong quản lý đầu tư công tại Vĩnh Thạnh là năng lực của đội ngũ cán bộ còn yếu, đặc biệt là ở cấp xã, phường. Quy trình thủ tục còn rườm rà, phức tạp, gây khó khăn cho việc triển khai dự án. Công tác giám sát, kiểm tra còn lỏng lẻo, chưa phát hiện kịp thời các sai phạm. Nguyên nhân của những hạn chế này là do thiếu nguồn lực, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan và thiếu cơ chế khuyến khích, khen thưởng đối với các đơn vị, cá nhân làm tốt công tác đầu tư công.

Xây dựng chiến lược và kế hoạch đầu tư công phải dựa trên quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Vĩnh Thạnh và phải đảm bảo tính khả thi, hiệu quả. Cần xác định rõ các mục tiêu ưu tiên, các dự án trọng điểm và nguồn lực để thực hiện. Kế hoạch đầu tư công phải được công khai, minh bạch và có sự tham gia của cộng đồng. Cần có cơ chế điều chỉnh kế hoạch linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế.

Tăng cường kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện quy định của pháp luật về đầu tư công, việc tuân thủ kế hoạch đầu tư công. Xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật, giải quyết kịp thời các khiếu nại, tố cáo của tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư công. Khen thưởng kịp thời các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thành tích trong hoạt động đầu tư công. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong công tác kiểm tra, giám sát.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, Vĩnh Thạnh cần thu hút đầu tư tư nhân để phát triển các ngành kinh tế có lợi thế. Cần tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và hấp dẫn. Ưu tiên các dự án đầu tư sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường và tạo ra nhiều việc làm. Đầu tư công đóng vai trò dẫn dắt, tạo điều kiện cho đầu tư tư nhân phát triển.

Để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, Vĩnh Thạnh cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực, nâng cao trình độ dân trí. Đầu tư vào giáo dục, y tế, văn hóa và các lĩnh vực xã hội khác. Bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên. Phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững và nâng cao đời sống người dân. Đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu này.