Tổng quan nghiên cứu

Công tác thi đua, khen thưởng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và phát huy tinh thần sáng tạo, trách nhiệm của đội ngũ giáo viên. Tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, với hơn 900 viên chức quản lý và giáo viên tiểu học, công tác này được triển khai trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và giáo dục ngày càng toàn diện. Tuy nhiên, thực trạng công tác thi đua, khen thưởng còn nhiều hạn chế, chưa phát huy hết hiệu quả, ảnh hưởng đến động lực và thành tích của giáo viên. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý công tác thi đua, khen thưởng giáo viên các trường tiểu học tại Quy Nhơn từ năm học 2019-2020 đến 2021-2022, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại ba trường tiểu học tiêu biểu của thành phố, khảo sát 131 đối tượng gồm viên chức quản lý, thành viên Hội đồng Thi đua-Khen thưởng và giáo viên. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng quản lý, thúc đẩy phong trào thi đua, khen thưởng phát triển bền vững, góp phần hoàn thành nhiệm vụ giáo dục của địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý công tác thi đua, khen thưởng trong giáo dục, kết hợp quan điểm của các nhà kinh điển như C.Ăngghen, Lênin về thi đua là hiện tượng xã hội khách quan, thúc đẩy sáng tạo và phát triển. Khái niệm thi đua được hiểu là hoạt động tự nguyện, có tổ chức nhằm phấn đấu đạt thành tích tốt nhất trong các lĩnh vực hoạt động xã hội. Khen thưởng là hình thức ghi nhận, biểu dương công lao, thành tích của cá nhân, tập thể bằng lợi ích vật chất và tinh thần theo quy định pháp luật. Quản lý công tác thi đua, khen thưởng là quá trình tác động có tổ chức, định hướng nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đạt mục tiêu đề ra. Các khái niệm chính bao gồm: thi đua, khen thưởng, quản lý, công tác thi đua-khen thưởng, mục tiêu thi đua-khen thưởng, nội dung và hình thức thi đua-khen thưởng. Lý thuyết quản lý được vận dụng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng như cơ sở pháp lý, vai trò của hiệu trưởng, năng lực Hội đồng Thi đua-Khen thưởng, nhận thức của giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm số liệu thu thập từ 131 phiếu khảo sát viên chức quản lý, thành viên Hội đồng Thi đua-Khen thưởng và giáo viên tại ba trường tiểu học tiêu biểu của thành phố Quy Nhơn trong giai đoạn tháng 8 đến 10 năm 2022. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo nhóm đối tượng nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích tần suất, đánh giá mức độ nhận thức và hiệu quả quản lý. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2022 đến đầu năm 2023, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp. Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng phương pháp tổng kết kinh nghiệm, phân tích tài liệu pháp luật và các công trình nghiên cứu liên quan để xây dựng cơ sở lý luận vững chắc.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về mục đích và vai trò công tác thi đua, khen thưởng còn hạn chế: Khoảng 77,4% giáo viên nhận thức công tác thi đua là rất quan trọng, tuy nhiên vẫn còn 18,5% chưa đánh giá cao vai trò này. Viên chức quản lý và thành viên Hội đồng Thi đua-Khen thưởng chưa có nhận thức sâu sắc về mục đích công tác, dẫn đến việc chỉ đạo và tổ chức chưa hiệu quả.

  2. Chất lượng và năng lực Hội đồng Thi đua-Khen thưởng: 40,9% giáo viên đánh giá vai trò Chủ tịch Hội đồng là tốt, 52,7% đánh giá khá, nhưng chỉ 36,6% đánh giá các thành viên Hội đồng rất tốt, cho thấy cần nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ này.

  3. Thực trạng tổ chức thi đua, khen thưởng: Từ năm học 2019-2020 đến 2021-2022, các trường tiểu học đã đạt được nhiều thành tích với hơn 120 danh hiệu cá nhân và tập thể được khen thưởng, tuy nhiên công tác tổ chức thi đua còn mang tính hình thức, chưa gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ chuyên môn.

  4. Nguồn lực và điều kiện phục vụ công tác thi đua: Kinh phí đầu tư cho công tác thi đua, khen thưởng còn hạn chế, tỷ lệ giáo viên được tập huấn nghiệp vụ chỉ khoảng 16,1%, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và triển khai phong trào.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân nhận thức chưa đầy đủ của viên chức quản lý và giáo viên xuất phát từ việc thiếu các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về công tác thi đua, khen thưởng. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục tại các địa phương khác, tình trạng này phổ biến và ảnh hưởng tiêu cực đến phong trào thi đua. Việc Hội đồng Thi đua-Khen thưởng chưa phát huy hết vai trò do năng lực và phẩm chất chưa đồng đều, dẫn đến công tác bình xét, khen thưởng chưa công bằng, khách quan. Kinh phí và cơ sở vật chất chưa đáp ứng đủ nhu cầu tổ chức các hoạt động thi đua cũng là một hạn chế lớn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của giáo viên, bảng tổng hợp số lượng khen thưởng theo năm học, biểu đồ tròn phân bố mức độ đánh giá năng lực Hội đồng Thi đua-Khen thưởng. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức, năng lực quản lý và tăng cường nguồn lực để công tác thi đua, khen thưởng thực sự trở thành động lực thúc đẩy chất lượng giáo dục.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thi đua, khen thưởng: Tổ chức các khóa tập huấn định kỳ cho viên chức quản lý và thành viên Hội đồng Thi đua-Khen thưởng nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý, đảm bảo 100% cán bộ liên quan được đào tạo trong vòng 1 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Quy Nhơn.

  2. Hoàn thiện hệ thống chính sách và quy chế thi đua, khen thưởng: Xây dựng và ban hành các quy chế cụ thể, phù hợp với đặc điểm từng trường tiểu học, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và khả thi trong 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu các trường phối hợp với Phòng GD&ĐT.

  3. Nâng cao vai trò và năng lực của Hội đồng Thi đua-Khen thưởng: Kiện toàn đội ngũ, lựa chọn thành viên có phẩm chất, năng lực, trách nhiệm cao, đồng thời xây dựng tiêu chí đánh giá rõ ràng, thực hiện đánh giá định kỳ hàng năm. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường.

  4. Tăng cường nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất: Đề xuất ngân sách bổ sung cho công tác thi đua, khen thưởng, đầu tư trang thiết bị phục vụ tổ chức các hoạt động thi đua, đảm bảo kinh phí tối thiểu 10% tổng ngân sách hoạt động giáo dục trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Quy Nhơn, Phòng GD&ĐT.

  5. Đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền: Tăng cường công tác truyền thông về vai trò, ý nghĩa của thi đua, khen thưởng đến toàn thể giáo viên nhằm nâng cao nhận thức và sự tham gia tích cực. Chủ thể thực hiện: Hội đồng Thi đua-Khen thưởng các trường, phối hợp với các tổ chức đoàn thể.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Viên chức quản lý giáo dục: Giúp nâng cao năng lực quản lý công tác thi đua, khen thưởng, từ đó cải thiện hiệu quả phong trào thi đua tại các trường tiểu học.

  2. Hội đồng Thi đua-Khen thưởng các trường: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để hoàn thiện quy trình, nâng cao phẩm chất và năng lực tổ chức công tác thi đua, khen thưởng.

  3. Giáo viên các trường tiểu học: Hiểu rõ vai trò, ý nghĩa của thi đua, khen thưởng, từ đó tích cực tham gia và phát huy sáng tạo trong công tác giảng dạy.

  4. Cơ quan quản lý giáo dục địa phương: Làm căn cứ xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển công tác thi đua, khen thưởng phù hợp với đặc điểm địa phương, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác thi đua, khen thưởng lại quan trọng trong giáo dục tiểu học?
    Thi đua, khen thưởng tạo động lực thúc đẩy giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy, phát huy sáng tạo và trách nhiệm, góp phần hoàn thành mục tiêu giáo dục. Ví dụ, phong trào “Dạy tốt - Học tốt” đã giúp nhiều trường tiểu học nâng cao thành tích học tập.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý công tác thi đua, khen thưởng?
    Bao gồm nhận thức của viên chức quản lý và giáo viên, năng lực Hội đồng Thi đua-Khen thưởng, nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất và hệ thống chính sách pháp luật. Nghiên cứu tại Quy Nhơn cho thấy nhận thức chưa đầy đủ và nguồn lực hạn chế là những rào cản chính.

  3. Làm thế nào để nâng cao nhận thức của giáo viên về công tác thi đua, khen thưởng?
    Thông qua các chương trình truyền thông, tập huấn, tuyên truyền về vai trò và lợi ích của thi đua, khen thưởng, đồng thời xây dựng môi trường thi đua công bằng, minh bạch. Ví dụ, tổ chức các buổi hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm thành công.

  4. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý công tác thi đua, khen thưởng là gì?
    Hiệu trưởng là người quyết định kế hoạch, chỉ đạo tổ chức, kiểm tra và đánh giá công tác thi đua, khen thưởng, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Thi đua-Khen thưởng, có ảnh hưởng lớn đến thành công của phong trào.

  5. Các hình thức thi đua, khen thưởng phổ biến trong trường tiểu học là gì?
    Bao gồm thi đua thường xuyên theo nhiệm vụ chuyên môn, thi đua chuyên đề theo đợt, khen thưởng theo công trạng và khen thưởng đột xuất. Mỗi hình thức phù hợp với mục tiêu và điều kiện cụ thể của nhà trường.

Kết luận

  • Công tác thi đua, khen thưởng giáo viên các trường tiểu học tại thành phố Quy Nhơn có vai trò quan trọng nhưng còn nhiều hạn chế về nhận thức, năng lực quản lý và nguồn lực.
  • Nhận thức của viên chức quản lý và giáo viên chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức và triển khai phong trào thi đua.
  • Hội đồng Thi đua-Khen thưởng cần được kiện toàn về phẩm chất, năng lực và trách nhiệm để phát huy vai trò tham mưu, tổ chức.
  • Cần tăng cường đào tạo, hoàn thiện chính sách, nâng cao nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất phục vụ công tác thi đua, khen thưởng.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới nhằm nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả phong trào thi đua, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ giáo dục địa phương.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, góp phần xây dựng đội ngũ giáo viên tiểu học vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục!