Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, sự cạnh tranh trên thị trường lao động ngày càng gay gắt, đặc biệt khi Việt Nam ký kết nhiều Hiệp định Thương mại tự do (FTA) thúc đẩy dòng vốn đầu tư nước ngoài tăng cao. Theo ước tính, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Công ty cổ phần viễn thông FPT (FPT Telecom) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực viễn thông tại Việt Nam, với mạng lưới hoạt động rộng khắp 61 tỉnh thành và gần 9.000 nhân viên chính thức. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tại khu vực Tây Bắc Bộ giữ vai trò quan trọng trong việc điều hành và phát triển hoạt động kinh doanh của công ty.

Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng công tác quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý tại FPT khu vực Tây Bắc Bộ giai đoạn 2019-2021, nhằm nhận diện những thành tựu và hạn chế trong công tác quản lý nguồn nhân lực cấp cao. Mục tiêu cụ thể bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chi nhánh FPT tại Tây Bắc Bộ, với dữ liệu sơ cấp thu thập từ 65 cán bộ lãnh đạo, quản lý và số liệu thứ cấp từ các báo cáo nội bộ của công ty.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý nhân sự cấp cao tại FPT, đồng thời đóng góp giải pháp có tính ứng dụng cao cho các doanh nghiệp khác trong lĩnh vực viễn thông và công nghệ thông tin. Các chỉ số đánh giá như tỷ lệ cán bộ lãnh đạo dưới 35 tuổi chiếm khoảng 40% tại một số tập đoàn lớn cho thấy xu hướng trẻ hóa đội ngũ quản lý là cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời đại số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý hiện đại và mô hình phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo trong doanh nghiệp. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý của Henri Fayol với 5 chức năng cơ bản: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm soát. Lý thuyết này giúp phân tích các hoạt động quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp một cách hệ thống và toàn diện.

  2. Mô hình phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo tập trung vào các yếu tố: tuyển dụng, đào tạo, đánh giá, bổ nhiệm và phát triển năng lực. Mô hình này nhấn mạnh vai trò của việc quy hoạch và đào tạo liên tục nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có năng lực phù hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp.

Các khái niệm chính bao gồm: cán bộ lãnh đạo, quản lý (CBLĐQL) được định nghĩa là những người giữ vị trí chỉ huy, chịu trách nhiệm ra quyết định và điều hành hoạt động doanh nghiệp; quản lý cán bộ lãnh đạo là quá trình điều hành, phối hợp và phát triển đội ngũ này nhằm đạt mục tiêu tổ chức; các phương pháp quản lý như hành chính, kinh tế, tuyên truyền giáo dục được sử dụng phối hợp để nâng cao hiệu quả quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu nghiên cứu bao gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo quản trị nhân sự, báo cáo tài chính và các tài liệu nội bộ của FPT khu vực Tây Bắc Bộ giai đoạn 2019-2021; các tài liệu nghiên cứu, sách báo liên quan đến quản lý nguồn nhân lực và quản lý doanh nghiệp.

  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát trực tiếp 65 cán bộ lãnh đạo, quản lý tại các chi nhánh FPT Tây Bắc Bộ, sử dụng phiếu điều tra với thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá các khía cạnh quản lý.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Thống kê mô tả để tổng hợp đặc điểm cơ bản của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và thực trạng công tác quản lý.

  • Thống kê so sánh nhằm đối chiếu các chỉ tiêu theo thời gian và không gian, từ đó nhận diện xu hướng và điểm khác biệt trong công tác quản lý.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện từ tháng 2 đến tháng 3 năm 2022, với việc làm sạch và phân loại dữ liệu trên phần mềm Excel để đảm bảo tính chính xác và khách quan trong phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu cán bộ lãnh đạo, quản lý: Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tại FPT Tây Bắc Bộ có sự trẻ hóa rõ rệt với khoảng 40% cán bộ dưới 35 tuổi, phù hợp với xu hướng phát triển nguồn nhân lực hiện đại. Tỷ lệ cán bộ nữ chiếm khoảng 35%, thể hiện sự đa dạng giới tính trong quản lý.

  2. Thực trạng công tác lập kế hoạch và quy hoạch: Kế hoạch quản lý cán bộ lãnh đạo được xây dựng chủ yếu theo ngắn hạn, chưa có sự định hướng dài hạn rõ ràng. Quy hoạch cán bộ còn tồn tại hiện tượng vừa thừa vừa thiếu, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển của công ty.

  3. Công tác tuyển dụng và đào tạo: Tuyển dụng cán bộ lãnh đạo, quản lý được thực hiện công khai, minh bạch với các tiêu chí rõ ràng. Tuy nhiên, công tác đào tạo chưa được cập nhật đầy đủ, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực lãnh đạo toàn cầu. Tổng số khóa đào tạo kỹ năng nghiệp vụ trong giai đoạn 2019-2021 chỉ đạt khoảng 15 khóa, chưa tương xứng với quy mô và nhu cầu.

  4. Đánh giá và đãi ngộ: Hệ thống đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý được thực hiện thường xuyên với các tiêu chí cụ thể, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về tính khách quan và minh bạch. Chế độ tiền lương và phúc lợi chưa thực sự cạnh tranh so với các doanh nghiệp cùng ngành, ảnh hưởng đến động lực làm việc của cán bộ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu kế hoạch quản lý dài hạn và quy hoạch chưa khoa học, dẫn đến sự phân bổ nguồn lực không hiệu quả. So sánh với các tập đoàn lớn như Viettel và Vingroup, FPT Tây Bắc Bộ còn chưa phát huy tối đa tiềm năng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý do hạn chế trong đào tạo và chính sách đãi ngộ.

Biểu đồ cơ cấu độ tuổi và trình độ cán bộ lãnh đạo, quản lý cho thấy sự tập trung vào nhóm tuổi trẻ nhưng cần tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và năng lực quản lý chiến lược. Bảng so sánh số lượng khóa đào tạo và mức độ hài lòng của cán bộ phản ánh nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò then chốt của công tác quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của FPT khu vực Tây Bắc Bộ. Việc áp dụng các giải pháp quản lý hiện đại, kết hợp với chính sách nhân sự phù hợp sẽ giúp công ty phát huy tối đa nguồn lực con người.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng kế hoạch quản lý cán bộ lãnh đạo dài hạn: Thiết lập kế hoạch quản lý nhân sự với tầm nhìn 5-10 năm, định kỳ rà soát và điều chỉnh theo tình hình thực tế. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo FPT khu vực Tây Bắc Bộ phối hợp với phòng nhân sự.

  2. Hoàn thiện quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý: Áp dụng quy trình quy hoạch “động” và “mở”, đảm bảo tính khách quan và khoa học trong việc lựa chọn, bổ sung và loại bỏ cán bộ không phù hợp. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, do phòng nhân sự chủ trì.

  3. Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng: Tăng cường các khóa đào tạo kỹ năng lãnh đạo, quản lý hiện đại, đặc biệt là kỹ năng quản lý toàn cầu và công nghệ số. Đầu tư ngân sách đào tạo tăng ít nhất 30% so với giai đoạn trước, triển khai liên tục hàng năm.

  4. Cải thiện chính sách tiền lương và phúc lợi: Xây dựng chính sách đãi ngộ cạnh tranh, bao gồm lương, thưởng và các phúc lợi bổ sung nhằm giữ chân nhân tài và tạo động lực làm việc. Thực hiện đánh giá và điều chỉnh chính sách hàng năm dựa trên khảo sát thị trường lao động.

  5. Minh bạch hóa công tác đánh giá và bổ nhiệm: Áp dụng hệ thống đánh giá đa chiều, công khai tiêu chí và kết quả đánh giá để đảm bảo công bằng, khách quan trong bổ nhiệm và thăng tiến cán bộ. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do Ban kiểm soát và phòng nhân sự phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và phòng nhân sự các doanh nghiệp viễn thông: Nghiên cứu giúp xây dựng và hoàn thiện công tác quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý phù hợp với đặc thù ngành và xu hướng phát triển nguồn nhân lực hiện đại.

  2. Các nhà quản lý cấp trung và cao cấp tại FPT và các tập đoàn công nghệ: Áp dụng các giải pháp nâng cao năng lực quản lý, phát triển đội ngũ lãnh đạo kế cận, đồng thời cải thiện chính sách đãi ngộ và đào tạo.

  3. Các học viên, nghiên cứu sinh ngành quản trị kinh doanh và quản lý nguồn nhân lực: Tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn quản lý cán bộ lãnh đạo trong doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và viễn thông.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý là gì?
    Quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý là quá trình điều hành, phối hợp và phát triển đội ngũ cán bộ giữ vị trí chỉ huy trong doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu tổ chức. Ví dụ, việc lập kế hoạch, tuyển dụng, đào tạo và đánh giá cán bộ lãnh đạo đều thuộc phạm vi quản lý này.

  2. Tại sao công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo lại quan trọng?
    Quy hoạch giúp phát hiện và chuẩn bị nguồn nhân lực kế cận, đảm bảo sự kế thừa liên tục và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Một quy hoạch tốt giúp tránh tình trạng vừa thừa vừa thiếu cán bộ, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá cán bộ lãnh đạo?
    Phương pháp đánh giá đa chiều, kết hợp đánh giá từ cấp trên, đồng nghiệp và tự đánh giá, dựa trên các tiêu chí rõ ràng về năng lực, hiệu quả công việc và phẩm chất đạo đức. Ví dụ, FPT áp dụng thang đo Likert 5 mức độ để thu thập ý kiến đánh giá.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đào tạo cán bộ lãnh đạo?
    Cần xây dựng kế hoạch đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế, tập trung vào kỹ năng lãnh đạo hiện đại, kỹ năng mềm và kiến thức chuyên môn sâu. Đồng thời, đánh giá kết quả đào tạo để điều chỉnh nội dung và phương pháp cho phù hợp.

  5. Chính sách tiền lương và phúc lợi ảnh hưởng thế nào đến quản lý cán bộ lãnh đạo?
    Chính sách tiền lương và phúc lợi cạnh tranh tạo động lực làm việc, giữ chân nhân tài và nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Ví dụ, các doanh nghiệp lớn như Vingroup chú trọng phúc lợi bổ sung như tiền cơm trưa, phụ cấp đi lại để tăng sự hài lòng của cán bộ.

Kết luận

  • Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tại FPT khu vực Tây Bắc Bộ có cơ cấu trẻ hóa, đa dạng giới tính, nhưng còn tồn tại hạn chế về quy hoạch và đào tạo.
  • Công tác lập kế hoạch quản lý cán bộ chủ yếu mang tính ngắn hạn, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
  • Đào tạo và chính sách đãi ngộ chưa thực sự cạnh tranh, ảnh hưởng đến động lực và hiệu quả làm việc của cán bộ lãnh đạo.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào xây dựng kế hoạch dài hạn, hoàn thiện quy hoạch, nâng cao chất lượng đào tạo và cải thiện chính sách tiền lương, phúc lợi.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong vòng 1-3 năm tới sẽ giúp FPT Tây Bắc Bộ nâng cao năng lực quản lý, phát triển bền vững và giữ vững vị thế trên thị trường viễn thông.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo FPT khu vực Tây Bắc Bộ nên tổ chức hội thảo triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời thiết lập hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện để đảm bảo tiến độ và chất lượng công tác quản lý cán bộ lãnh đạo, quản lý.