Tổng quan nghiên cứu

Phát triển nhân lực là yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Công ty Cổ phần Thế giới Di động, với hơn 15 năm hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ thiết bị điện tử, đã đạt được vị thế dẫn đầu thị trường với hơn 1.158 siêu thị trên 63 tỉnh thành tính đến năm 2023. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2021-2023, công ty đã trải qua quá trình tái cơ cấu nhân sự với tổng số lao động giảm từ 69.843 xuống còn 54.817 người, đồng thời đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển nhân lực như hiệu quả đào tạo chưa cao, tỷ lệ nghỉ việc sau tuyển dụng còn lớn, và công tác đánh giá nhân sự chưa thực sự phù hợp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng phát triển nhân lực tại Công ty Cổ phần Thế giới Di động trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực đến năm 2028 và định hướng đến năm 2035. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ của người lao động tại công ty, dựa trên dữ liệu thu thập từ nội bộ công ty và khảo sát 160 nhân viên đại diện cho các phòng ban. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp công ty xây dựng chiến lược phát triển nhân lực hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành bán lẻ thiết bị điện tử.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về phát triển nhân lực và quản trị nguồn nhân lực hiện đại. Khái niệm nhân lực được hiểu là tổng thể số lượng và chất lượng con người, bao gồm thể lực, trí lực và phẩm chất đạo đức, tạo nên năng lực đáp ứng mục tiêu tổ chức. Phát triển nhân lực là quá trình toàn diện nâng cao kỹ năng, năng lực và thể chất người lao động thông qua giáo dục, đào tạo và phát triển chuyên môn.

Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm:

  • Mô hình phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ (KSA): Tập trung vào ba yếu tố cốt lõi của nhân lực, bao gồm phát triển trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc và thái độ tích cực trong công việc.
  • Mô hình đánh giá hiệu quả đào tạo và phát triển nhân lực: Đánh giá sự phù hợp của chương trình đào tạo, hiệu quả sau đào tạo và tác động đến năng suất lao động.

Các khái niệm chính bao gồm: phát triển kiến thức chuyên môn, phát triển kỹ năng làm việc (kỹ năng bán hàng, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, quản lý thời gian), phát triển thái độ làm việc (tinh thần trách nhiệm, tuân thủ nội quy), và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nhân lực như môi trường kinh tế, chính sách pháp luật, thị trường lao động, chiến lược kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo nội bộ công ty, các văn bản pháp luật, tài liệu ngành và các nghiên cứu trước đó. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn 10 cán bộ quản lý và nhân sự chủ chốt, cùng khảo sát 200 nhân viên với 160 phiếu hợp lệ, sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp:

  • Phân tích định lượng: Sử dụng Excel để xử lý dữ liệu khảo sát, tính điểm trung bình các tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo, kỹ năng và thái độ nhân viên.
  • Phân tích so sánh: So sánh số liệu nhân lực và kết quả kinh doanh qua các năm 2021-2023 để đánh giá xu hướng và hiệu quả phát triển nhân lực.
  • Phân tích định tính: Tổng hợp ý kiến phỏng vấn, đánh giá thực trạng và nguyên nhân hạn chế trong công tác phát triển nhân lực.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2021 đến 2023, với đề xuất giải pháp phát triển nhân lực đến năm 2028 và định hướng đến năm 2035.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Giảm số lượng nhân lực và tái cơ cấu nhân sự: Tổng số lao động giảm từ 69.843 người năm 2021 xuống còn 54.817 người năm 2023, tương đương giảm 21,5%. Lao động trẻ dưới 35 tuổi giảm mạnh, trong khi lao động trên 45 tuổi giảm ít hơn, cho thấy xu hướng giữ lại nhân sự có kinh nghiệm.

  2. Hiệu quả đào tạo chưa đồng đều: 40,63% nhân viên đồng ý với công tác đào tạo nhân viên mới, 48,75% hài lòng với việc phối hợp đào tạo bên ngoài, nhưng chỉ 47,5% đánh giá cao công tác giám sát và đánh giá sau đào tạo. Việc luân chuyển công việc để phát triển kỹ năng chỉ nhận được 26,25% mức độ hài lòng, cho thấy hạn chế trong áp dụng hình thức này.

  3. Phát triển kỹ năng làm việc: Kỹ năng làm việc nhóm được 46% nhân viên hài lòng sau đào tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề có 43% hài lòng, kỹ năng quản lý thời gian và tổ chức công việc đạt 42% hài lòng. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 20-25% nhân viên không hài lòng hoặc bình thường với các chương trình đào tạo kỹ năng này.

  4. Thái độ làm việc và tuân thủ nội quy: 51,25% nhân viên đánh giá tốt việc chấp hành nội quy, 48,75% có tinh thần làm việc tích cực, và 49,38% đồng ý với các hình thức kỷ luật của công ty. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận nhân viên chưa hoàn toàn hài lòng với các quy định và hình thức xử lý kỷ luật.

Thảo luận kết quả

Việc giảm số lượng nhân lực trong giai đoạn 2021-2023 phản ánh chiến lược tái cơ cấu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, phù hợp với xu hướng chung của ngành bán lẻ trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, việc giảm lao động trẻ và lao động trình độ cao có thể ảnh hưởng đến nguồn nhân lực kế cận và đổi mới sáng tạo.

Hiệu quả đào tạo chưa cao một phần do thời gian tổ chức chưa hợp lý, nội dung chưa hoàn toàn đáp ứng mong muốn của người lao động, và hạn chế trong việc áp dụng luân chuyển công việc. So với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ hài lòng với đào tạo kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề còn thấp hơn mức trung bình, cho thấy công ty cần cải tiến phương pháp đào tạo và tăng cường sự tham gia của nhân viên.

Thái độ làm việc tích cực và tuân thủ nội quy là nền tảng quan trọng giúp duy trì hiệu quả công việc, tuy nhiên, sự chưa đồng thuận hoàn toàn về các quy định và hình thức kỷ luật cho thấy cần có sự điều chỉnh để đảm bảo công bằng và tạo động lực cho nhân viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng với các chương trình đào tạo kỹ năng, biểu đồ đường thể hiện xu hướng giảm số lượng nhân lực theo độ tuổi và trình độ, cùng bảng tổng hợp đánh giá thái độ và tuân thủ nội quy.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chương trình đào tạo nhân lực: Xây dựng nội dung đào tạo sát với nhu cầu thực tế và mong muốn của người lao động, đa dạng hóa hình thức đào tạo (đào tạo trực tuyến, đào tạo tại chỗ, đào tạo ngoài), tổ chức đào tạo vào thời điểm phù hợp trong năm để tăng hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp với các đối tác đào tạo, timeline: 2024-2026.

  2. Nâng cao hiệu quả đánh giá sau đào tạo: Áp dụng hệ thống đánh giá đa chiều (tự đánh giá, đồng nghiệp, quản lý) để phản hồi kịp thời và điều chỉnh chương trình đào tạo, đồng thời liên kết đánh giá với chính sách khen thưởng và phát triển nghề nghiệp. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự, timeline: 2024-2025.

  3. Thu hút và giữ chân nhân tài: Xây dựng chính sách đãi ngộ cạnh tranh, phát triển lộ trình thăng tiến rõ ràng, tạo môi trường làm việc thân thiện và phát huy văn hóa doanh nghiệp tích cực. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Nhân sự, timeline: 2024-2028.

  4. Xây dựng và phát huy văn hóa doanh nghiệp: Tăng cường truyền thông nội bộ, tổ chức các hoạt động gắn kết nhân viên, xây dựng quy định linh hoạt và công bằng về kỷ luật, khuyến khích thái độ làm việc tích cực và sáng tạo. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Ban Lãnh đạo, timeline: 2024-2027.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp bán lẻ: Nghiên cứu giúp xây dựng chiến lược phát triển nhân lực phù hợp với mục tiêu kinh doanh và bối cảnh thị trường cạnh tranh.

  2. Phòng nhân sự và quản trị nguồn nhân lực: Cung cấp các phương pháp và giải pháp thực tiễn để nâng cao hiệu quả đào tạo, đánh giá và giữ chân nhân viên.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo về phát triển nhân lực trong doanh nghiệp bán lẻ, đặc biệt trong bối cảnh tái cơ cấu và chuyển đổi số.

  4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn nhân sự: Giúp hiểu rõ nhu cầu và thực trạng phát triển nhân lực tại doanh nghiệp, từ đó thiết kế các chương trình đào tạo và tư vấn phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển nhân lực lại quan trọng đối với Công ty Cổ phần Thế giới Di động?
    Phát triển nhân lực giúp công ty nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu thị trường và duy trì sự phát triển bền vững trong ngành bán lẻ thiết bị điện tử.

  2. Các hình thức đào tạo nào được công ty áp dụng hiệu quả nhất?
    Đào tạo tại chỗ, đào tạo nội bộ và đào tạo bên ngoài được đánh giá cao, đặc biệt là đào tạo kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả đào tạo nhân lực?
    Công ty sử dụng phương pháp đánh giá đa chiều, bao gồm phản hồi từ người học, quản lý và đồng nghiệp, kết hợp với đánh giá kết quả công việc sau đào tạo.

  4. Những khó khăn chính trong phát triển nhân lực tại công ty là gì?
    Bao gồm thời gian tổ chức đào tạo chưa hợp lý, nội dung chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu, hạn chế trong luân chuyển công việc và sự chưa đồng thuận về các quy định kỷ luật.

  5. Các giải pháp nào giúp giữ chân nhân tài hiệu quả?
    Chính sách đãi ngộ cạnh tranh, môi trường làm việc tích cực, lộ trình thăng tiến rõ ràng và văn hóa doanh nghiệp phù hợp là những yếu tố then chốt.

Kết luận

  • Công ty Cổ phần Thế giới Di động đã có bước phát triển mạnh mẽ về quy mô và doanh thu, tuy nhiên cần tái cơ cấu nhân lực để nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Hiệu quả đào tạo và phát triển kỹ năng nhân viên còn hạn chế, đặc biệt trong việc luân chuyển công việc và đánh giá sau đào tạo.
  • Thái độ làm việc tích cực và tuân thủ nội quy là nền tảng quan trọng nhưng cần cải thiện các quy định và hình thức kỷ luật để tạo động lực.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chương trình đào tạo, nâng cao đánh giá, thu hút giữ chân nhân tài và phát huy văn hóa doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng nhân lực đến năm 2028.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các bước tiếp theo trong giai đoạn 2024-2028 để đảm bảo phát triển nhân lực đồng bộ, góp phần vào sự phát triển bền vững của công ty.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới!