Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề và Sáng Tạo cho Học Sinh qua Dạy Học Hóa Học 10

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

1.2. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học hóa học ở trường THPT

1.3. Năng lực và phát triển năng lực cho học sinh Trung học phổ thông

1.4. Năng lực của học sinh Trung học phổ thông

1.5. Phát triển một số năng lực đặc thù cho học sinh trong dạy học hóa học

1.6. Các phương pháp đánh giá năng lực

1.7. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

1.7.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

1.7.2. Cấu trúc và biểu hiện của năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

1.7.3. Nguyên tắc và biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

1.8. Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực góp phần phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông

1.8.1. Một số phương pháp dạy học tích cực

1.8.2. Một số kĩ thuật dạy học tích cực

1.9. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học tích cực và phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trong dạy học hóa học ở một số trường phổ thông tỉnh Nam Định

1.9.1. Mục tiêu điều tra

1.9.2. Nhiệm vụ điều tra

1.9.3. Đối tượng điều tra

1.9.4. Phân tích kết quả

1.10. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH – HÓA HỌC 10

2.1. Mục tiêu và cấu trúc chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.1.1. Mục tiêu chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.1.2. Cấu trúc phân phối chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.1.3. Một số điểm cần chú ý về nội dung và phương pháp dạy học chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.2. Định hướng và quy trình dạy học nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

2.2.1. Quy trình

2.3. Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trong dạy học chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.3.1. Sử dụng dạy học giải quyết vấn đề nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

2.3.2. Sử dụng dạy học dự án nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

2.3.3. Sử dụng bài tập hóa học chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10 theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

2.4. Thiết kế một số bài dạy theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh thông qua dạy chương Oxi – Lưu huỳnh – Hóa học 10

2.4.1. Giáo án dạy học dự án “Ozon và sức khoẻ con người”

2.4.2. Giáo án bài: Axit sunfuric và muối sunfat

2.4.3. Giáo án luyện tập Oxi – Lưu huỳnh

2.5. Thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trong dạy học hóa học

2.5.1. Cơ sở để thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

2.5.2. Thiết kế bảng kiểm quan sát đánh giá mức độ phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh

2.5.3. Thiết kế phiếu đánh giá sản phẩm dự án của nhóm học sinh

2.5.4. Thiết kế bài kiểm tra

2.6. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm

3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm

3.3. Nội dung thực nghiệm sư phạm

3.4. Đối tượng thực nghiệm

3.5. Kế hoạch thực nghiệm

3.6. Tiến hành thực nghiệm

3.7. Kết quả thực nghiệm sư phạm

3.8. Phương pháp xử lí và đánh giá kết quả thực nghiệm

3.9. Kết quả bài kiểm tra trước tác động

3.10. Kết quả phân tích phiếu hỏi, bảng kiểm quan sát

3.11. Kết quả bài kiểm tra và xử lí kết quả thực nghiệm

3.12. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm

3.13. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học hóa học 10

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, trong dạy học hóa học lớp 10, việc này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo. Chương trình hóa học 10, với nội dung phong phú, tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực này.

1.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo được hiểu là khả năng của học sinh trong việc nhận diện, phân tích và tìm ra giải pháp cho các vấn đề thực tiễn. Điều này bao gồm việc áp dụng kiến thức hóa học vào các tình huống cụ thể, từ đó phát triển tư duy độc lập và sáng tạo.

1.2. Vai trò của dạy học hóa học trong phát triển năng lực

Dạy học hóa học không chỉ cung cấp kiến thức mà còn là môi trường để học sinh thực hành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Các thí nghiệm, bài tập thực hành và dự án nghiên cứu giúp học sinh áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, từ đó nâng cao khả năng tư duy và sáng tạo.

II. Thách thức trong việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

Mặc dù có nhiều cơ hội để phát triển năng lực giải quyết vấn đề, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức trong quá trình dạy học. Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, và học sinh có thể thiếu động lực hoặc kỹ năng cần thiết để tham gia vào các hoạt động học tập chủ động.

2.1. Khó khăn trong việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực

Nhiều giáo viên vẫn quen với phương pháp giảng dạy truyền thống, dẫn đến việc khó khăn trong việc chuyển đổi sang các phương pháp dạy học tích cực. Điều này ảnh hưởng đến khả năng phát triển năng lực giải quyết vấn đề của học sinh.

2.2. Thiếu động lực học tập từ phía học sinh

Học sinh có thể thiếu động lực tham gia vào các hoạt động học tập tích cực do không thấy được giá trị thực tiễn của kiến thức hóa học. Việc kết nối lý thuyết với thực tiễn là rất quan trọng để khuyến khích học sinh tham gia.

III. Phương pháp dạy học tích cực phát triển năng lực giải quyết vấn đề

Để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học dự án, dạy học giải quyết vấn đề và sử dụng bài tập hóa học. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách chủ động mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện.

3.1. Dạy học dự án trong hóa học

Dạy học dự án là một phương pháp hiệu quả giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Qua các dự án, học sinh có cơ hội làm việc nhóm, phát triển kỹ năng giao tiếp và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.

3.2. Dạy học giải quyết vấn đề

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề khuyến khích học sinh tìm ra giải pháp cho các tình huống thực tiễn. Điều này không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề mà còn nâng cao khả năng tư duy độc lập.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu trong dạy học hóa học

Nghiên cứu cho thấy việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực trong dạy học hóa học lớp 10 đã mang lại nhiều kết quả tích cực. Học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển được năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Các trường hợp thực tiễn cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong kết quả học tập và thái độ học tập của học sinh.

4.1. Kết quả từ thực nghiệm sư phạm

Thực nghiệm sư phạm tại các trường THPT cho thấy học sinh tham gia vào các hoạt động học tập tích cực có kết quả học tập cao hơn so với những học sinh học theo phương pháp truyền thống. Điều này chứng tỏ hiệu quả của việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề thông qua dạy học hóa học.

4.2. Ứng dụng trong thực tiễn giáo dục

Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện trong học sinh.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai trong dạy học hóa học

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh thông qua dạy học hóa học là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Cần tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để nâng cao chất lượng giáo dục. Hướng tới tương lai, việc đổi mới phương pháp dạy học sẽ là chìa khóa để phát triển toàn diện năng lực cho học sinh.

5.1. Định hướng phát triển giáo dục trong tương lai

Định hướng phát triển giáo dục cần tập trung vào việc nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh. Cần có sự đầu tư vào đào tạo giáo viên và phát triển chương trình học phù hợp.

5.2. Tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học

Đổi mới phương pháp dạy học là cần thiết để đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực sẽ giúp học sinh phát triển toàn diện và chuẩn bị tốt cho tương lai.

Luận Văn Thạc Sĩ: Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề và Sáng Tạo cho Học Sinh qua Dạy Học Chương Oxi Lưu Huỳnh Hóa Học 10