Luận văn thạc sĩ: Vận dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề để phát triển năng lực cho học sinh trung bình trong môn Toán

• Tác giả: Nguyễn Thị Huyền
• Người hướng dẫn: Pgs. Nguyễn Chí Thành
• Trường học: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm Toán
• Đề tài: Vận dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình trong dạy học chủ đề Tổ hợp - Xác suất (Đại số và giải tích 11, ban cơ bản)
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC
• 1.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
• 1.2. Khái niệm phương pháp dạy học tích cực
• 1.3. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực
• 1.4. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
• 1.4.1. Khái niệm vấn đề, tình huống gợi vấn đề
• 1.4.2. Dạy học giải quyết vấn đề
• 1.4.3. Đặc điểm của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
• 1.4.4. Cấu trúc của quá trình dạy học giải quyết vấn đề
• 1.4.5. Những hình thức và cấp độ của dạy học giải quyết vấn đề
• 1.5. Năng lực giải quyết vấn đề. Khái niệm năng lực
• 1.6. Năng lực giải quyết vấn đề trong học Toán
• 1.7. Những biểu hiện và cấp độ của năng lực giải quyết vấn đề trong học Toán của học sinh trung học phổ thông
• 1.8. Năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trung bình
• 1.9. Đánh giá, xếp loại học sinh
• 1.10. Một số đặc điểm của học sinh trung bình. Biểu hiện năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trung bình
• 1.11. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 2.1. Chủ đề Tổ hợp – Xác suất trong chương trình trung học phổ thông
• 2.2. Vai trò, vị trí của chủ đề Tổ hợp – Xác suất
• 2.3. Mục tiêu dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất
• 2.4. Nội dung chủ đề Tổ hợp – Xác suất
• 2.5. Các dạng bài tập trong chủ đề Tổ hợp – Xác suất
• 2.6. Thực trạng dạy học giải quyết vấn đề, dạy học chủ đề Tổ hợp – xác suất ở trường THPT Xuân Trường, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định
• 2.6.1. Mục đích khảo sát
• 2.6.2. Nội dung, đối tượng, hình thức và kế hoạch khảo sát
• 2.6.3. Nội dung phiếu khảo sát. Tổng hợp kết quả và phân tích kết quả khảo sát
• 2.7. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH TRUNG BÌNH THÔNG QUA DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHỦ ĐỀ TỔ HỢP – XÁC SUẤT (ĐẠI SỐ VÀ GIẢI TÍCH 11, BAN CƠ BẢN)
• 3.1. Một số định hướng để xây dựng biện pháp
• 3.2. Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình thông qua dạy học giải quyết vấn đề chủ đề Tổ hợp – Xác suất
• 3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng một số bài toán có nội dung thực tiễn chứa đựng tình huống có vấn đề
• 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng một số bài toán cơ bản giải bằng nhiều cách khác nhau. Xây dựng một số bài toán chứa sai lầm
• 3.3. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm
• 4.2. Đối tượng, tổ chức và nội dung của thực nghiệm sư phạm
• 4.3. Giáo án thực nghiệm
• 4.4. Kiểm tra, đánh giá học sinh
• 4.5. Đánh giá kết quả của thực nghiệm sư phạm
• 4.5.1. Kết quả định lượng
• 4.5.2. Kết quả định tính
• 4.6. Kết luận chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Năng lực này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mà còn trang bị cho các em kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong cuộc sống. Việc áp dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề (GQVĐ) trong giảng dạy sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động.

1.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề trong giáo dục

Năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng của học sinh trong việc nhận diện, phân tích và tìm ra giải pháp cho các vấn đề thực tiễn. Điều này bao gồm việc phát triển tư duy phản biện và khả năng tư duy sáng tạo.

1.2. Tầm quan trọng của năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình

Đối với học sinh trung bình, việc phát triển năng lực GQVĐ giúp các em tự tin hơn trong việc học tập và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Điều này không chỉ nâng cao kết quả học tập mà còn giúp các em phát triển toàn diện hơn.

II. Những thách thức trong việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung bình

Mặc dù việc phát triển năng lực GQVĐ cho học sinh trung bình là cần thiết, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là tâm lý ỷ lại và thụ động của học sinh. Nhiều em thường không tự tin trong việc đưa ra ý kiến hoặc giải pháp cho các vấn đề.

2.1. Tâm lý học sinh trung bình và ảnh hưởng đến việc học

Học sinh trung bình thường có tâm lý e ngại khi tham gia vào các hoạt động học tập tích cực. Điều này dẫn đến việc các em không dám thể hiện bản thân và không phát huy được khả năng tư duy của mình.

2.2. Thiếu sự hỗ trợ từ giáo viên trong quá trình học

Nhiều giáo viên vẫn còn áp dụng phương pháp dạy học truyền thống, không khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình giải quyết vấn đề. Điều này làm giảm động lực học tập của học sinh.

III. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề Giải pháp hiệu quả cho học sinh trung bình

Phương pháp dạy học GQVĐ là một trong những phương pháp dạy học tích cực, giúp học sinh phát triển năng lực tư duy và khả năng giải quyết vấn đề. Phương pháp này khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động và sáng tạo.

3.1. Cấu trúc của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề

Phương pháp GQVĐ bao gồm các bước như xác định vấn đề, phân tích tình huống, tìm kiếm giải pháp và đánh giá kết quả. Mỗi bước đều có vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực của học sinh.

3.2. Các hình thức áp dụng phương pháp GQVĐ trong giảng dạy

Có nhiều hình thức áp dụng phương pháp GQVĐ như thảo luận nhóm, dự án học tập, và các bài tập thực tiễn. Những hình thức này giúp học sinh có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tế.

IV. Ứng dụng thực tiễn của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề trong giáo dục

Việc áp dụng phương pháp GQVĐ trong giảng dạy không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực GQVĐ mà còn nâng cao chất lượng giáo dục. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng học sinh tham gia vào các hoạt động GQVĐ có kết quả học tập tốt hơn.

4.1. Kết quả nghiên cứu về hiệu quả của phương pháp GQVĐ

Nghiên cứu cho thấy học sinh tham gia vào các hoạt động GQVĐ có khả năng tư duy phản biện và sáng tạo cao hơn. Điều này chứng tỏ rằng phương pháp này có tác động tích cực đến quá trình học tập.

4.2. Ví dụ thực tiễn về việc áp dụng phương pháp GQVĐ

Nhiều trường học đã áp dụng thành công phương pháp GQVĐ trong giảng dạy môn Toán, giúp học sinh phát triển khả năng giải quyết các bài toán thực tiễn một cách hiệu quả.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai cho năng lực giải quyết vấn đề

Phát triển năng lực GQVĐ cho học sinh trung bình là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục hiện đại. Việc áp dụng phương pháp dạy học GQVĐ không chỉ giúp học sinh nâng cao kết quả học tập mà còn trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong tương lai.

5.1. Tương lai của phương pháp dạy học GQVĐ trong giáo dục

Phương pháp GQVĐ sẽ tiếp tục được phát triển và áp dụng rộng rãi trong giáo dục, đặc biệt là trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.

5.2. Những khuyến nghị cho giáo viên trong việc áp dụng phương pháp GQVĐ

Giáo viên cần được đào tạo và trang bị kiến thức về phương pháp GQVĐ để có thể áp dụng hiệu quả trong giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh.