Luận văn: Phát triển Cây ăn Trái tỉnh Bến Tre - Tiềm năng và Định hướng

• Tác giả: Nguyễn Thị Cẩm Thúy
• Người hướng dẫn: Tiến sĩ Nguyễn Đức Tuấn
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Địa lí
• Đề tài: Phát triển Cây ăn Trái Bến Tre: Tiềm năng & Định hướng
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Bến Tre

• LỜI CÁM ƠN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lí do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Lịch sử nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.6. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu
• 1.6.1. Quan điểm hệ thống
• 1.6.2. Quan điểm tổng hợp lãnh thổ
• 1.6.3. Quan điểm lịch sử viễn cảnh
• 1.6.4. Quan điểm phát triển bền vững
• 1.6.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6.5.1. Phương pháp phân tích thông tin
• 1.6.5.2. Phương pháp thống kê
• 1.6.5.3. Phương pháp bản đồ, biểu đồ
• 1.6.5.4. Phương pháp thực địa
• 1.6.5.5. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia, nhà quản lí
• 1.7. Cấu trúc luận văn
• 2. KHÁI QUÁT VỀ NGHỀ TRỒNG CÂY ĂN TRÁI
• 2.1. Khái niệm cây ăn trái
• 2.2. Đặc điểm sinh học một số loại cây ăn trái
• 2.3. Lịch sử nghề trồng cây ăn trái trên Thế giới
• 2.4. Đặc điểm nghề trồng cây ăn trái trên Thế giới và Việt Nam
• 2.5. Phân loại cây ăn trái và tình hình phát triển cây ăn trái ở Việt Nam
• 2.6. Ý nghĩa phát triển nghề trồng cây ăn trái trong nền kinh tế quốc dân
• 3. TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÂY ĂN TRÁI TỈNH BẾN TRE
• 3.1. Khái quát về tỉnh Bến Tre
• 3.2. Một số loại cây ăn trái chủ lực và vùng chuyên canh cây ăn trái ở Bến Tre
• 3.3. Tiềm năng phát triển cây ăn trái tỉnh Bến Tre
• 3.3.1. Điều kiện tự nhiên
• 3.3.1.1. Vị trí địa lí
• 3.3.1.2. Khoáng sản
• 3.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 3.3.2.1. Dân cư, nguồn lao động
• 3.3.2.2. Trình độ khoa học kỹ thuật
• 3.3.2.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng
• 3.3.2.4. Thị trường
• 3.3.2.5. Đường lối chính sách
• 3.3.3. Đánh giá tiềm năng phát triển cây ăn trái tỉnh Bến Tre
• 3.4. Thực trạng phát triển cây ăn trái tỉnh Bến Tre
• 3.4.1. Diện tích, năng suất, sản lượng, cơ cấu chủng loại
• 3.4.2. Kỹ thuật canh tác và tình hình sâu bệnh
• 3.4.3. Công nghệ thu hoạch và chế biến
• 3.4.4. Tình hình tiêu thụ
• 3.4.5. Hiệu quả sản xuất cây ăn trái và lợi thế cạnh tranh so với các tỉnh xung quanh
• 3.4.6. Đánh giá sự tương quan giữa tiềm năng và thực trạng phát triển cây ăn trái
• 4. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÂY ĂN TRÁI BẾN TRE ĐẾN NĂM 2020
• 4.1. Định hướng phát triển cây ăn trái Bến Tre
• 4.1.1. Định hướng phát triển cây ăn trái Bến Tre đến năm 2020
• 4.1.2. Một số dự báo triển vọng về phát triển cây ăn trái Bến Tre đến 2020
• 4.1.2.1. Dự báo thị trường
• 4.1.2.2. Dự báo các kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ và tiến bộ khoa học kỹ thuật có thể áp dụng vào phát triển cây ăn trái ở Bến Tre
• 4.1.2.3. Dự báo quỹ đất dành cho cây ăn trái ở Bến Tre
• 4.1.2.4. Dự báo tác động của biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng và việc xây dựng các đập thủy lợi ở sông Mêkông đến cây ăn trái Bến Tre
• 4.2. Giải pháp phát triển cây ăn trái Bến Tre đến năm 2020
• 4.2.1. Về phía người nông dân và doanh nghiệp sản xuất kinh doanh
• 4.2.2. Phát triển vùng sản xuất hàng hóa
• 4.2.3. Tăng cường dịch vụ giống, công nghệ sau thu hoạch
• 4.2.4. Quản lý chất lượng, tiêu chuẩn sản phẩm xuất khẩu
• 4.2.5. Về phía nhà khoa học và cán bộ khoa học khảo sát tỉnh
• 4.2.6. Về phía nhà nước và chính quyền địa phương
• 4.2.7. Tổ chức tiêu thụ
• 4.2.8. Phát triển dịch vụ xuất khẩu
• 4.2.9. Hỗ trợ xuất nhập khẩu, phát triển thị trường và xúc tiến thương mại
• 4.2.10. Hỗ trợ phát triển nhân lực
• 4.2.11. Chính sách tài chính tín dụng
• 4.2.12. Về vấn đề liên kết
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái quát về cây ăn trái

Cây ăn trái, hay còn gọi là cây ăn quả, là những loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, đóng vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp. Tại tỉnh Bến Tre, nghề trồng cây ăn trái đã có lịch sử lâu đời, đặc biệt là ở vùng Cái Mơn, huyện Chợ Lách. Cây ăn trái không chỉ cung cấp thực phẩm mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho nông dân. Đặc điểm sinh học của các loại cây ăn trái thường là cây lâu năm, có bộ rễ phát triển mạnh, thích hợp với đất phù sa, thoát nước tốt. Việc lựa chọn giống cây ăn trái phù hợp và áp dụng các kỹ thuật trồng trọt tiên tiến là rất cần thiết để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Theo thống kê, tỉnh Bến Tre hiện có khoảng 33.500 ha trồng cây ăn trái với sản lượng đạt khoảng 339 triệu tấn. Các loại cây chủ lực như bưởi da xanh, sầu riêng, chôm chôm, xoài, và măng cụt đang được phát triển mạnh mẽ.

1.1 Đặc điểm sinh học của cây ăn trái

Cây ăn trái thường có bộ rễ ăn sâu, phát triển tốt ở những vùng đất có độ thoát nước cao và giàu dinh dưỡng. Đất đỏ, đất phù sa ven sông là những loại đất lý tưởng cho việc trồng cây ăn trái. Thời gian đầu, cây cần phát triển bộ rễ và cành lá trước khi cho quả. Việc chăm sóc đúng cách trong giai đoạn này sẽ quyết định đến năng suất và chất lượng quả trong tương lai. Các kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn trái cần được nghiên cứu và áp dụng một cách khoa học để đảm bảo hiệu quả kinh tế cao nhất cho nông dân.

II. Tiềm năng phát triển cây ăn trái tỉnh Bến Tre

Tỉnh Bến Tre có nhiều tiềm năng để phát triển cây ăn trái nhờ vào điều kiện tự nhiên thuận lợi, vị trí địa lý đặc biệt và nguồn lao động dồi dào. Điều kiện khí hậu nhiệt đới, đất đai màu mỡ là những yếu tố thuận lợi cho việc trồng các loại cây ăn trái. Bên cạnh đó, tỉnh còn có nhiều chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương nhằm khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng cây ăn trái. Các loại cây ăn trái chủ lực như bưởi, sầu riêng, và xoài không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Việc phát triển cây ăn trái không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững của tỉnh.

2.1 Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội

Điều kiện tự nhiên của tỉnh Bến Tre rất thuận lợi cho việc phát triển cây ăn trái. Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, tỉnh có mùa mưa và mùa khô rõ rệt, tạo điều kiện cho cây phát triển tốt. Bên cạnh đó, nguồn lao động trẻ, dồi dào và có kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp cũng là một lợi thế lớn. Các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương như cung cấp giống cây, kỹ thuật canh tác và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển cây ăn trái tại tỉnh.

III. Định hướng phát triển cây ăn trái đến năm 2020

Để phát triển cây ăn trái một cách bền vững, tỉnh Bến Tre cần có những định hướng rõ ràng và cụ thể. Định hướng phát triển cây ăn trái đến năm 2020 bao gồm việc mở rộng diện tích trồng cây ăn trái, nâng cao chất lượng giống cây, và áp dụng các công nghệ tiên tiến trong sản xuất. Đồng thời, cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ cho sản phẩm cây ăn trái. Việc xây dựng các mô hình hợp tác xã sản xuất cũng sẽ giúp nông dân nâng cao hiệu quả kinh tế. Ngoài ra, cần chú trọng đến việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong sản xuất nông nghiệp.

3.1 Giải pháp phát triển bền vững

Giải pháp phát triển bền vững cho cây ăn trái tại Bến Tre bao gồm việc áp dụng các kỹ thuật canh tác hiện đại, quản lý chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường. Cần có các chương trình đào tạo cho nông dân về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn trái, đồng thời khuyến khích việc sử dụng các sản phẩm sinh học trong sản xuất. Việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cây ăn trái của tỉnh cũng rất quan trọng để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Tổng quan nghiên cứu

Nghề trồng cây ăn trái đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Tỉnh Bến Tre, với diện tích khoảng 33.500 ha cây ăn trái và sản lượng ước tính gần 340 nghìn tấn, là một trong những địa phương trọng điểm phát triển ngành này. Các loại cây chủ lực như bưởi da xanh, sầu riêng, chôm chôm, xoài và măng cụt không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu lớn. Tuy nhiên, ngành cây ăn trái tại Bến Tre còn đối mặt với nhiều thách thức như chất lượng giống, kỹ thuật canh tác, thị trường tiêu thụ và tác động của biến đổi khí hậu.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá tiềm năng và thực trạng phát triển cây ăn trái tại Bến Tre, phân tích mối quan hệ tương quan giữa tiềm năng và thực trạng, từ đó đề xuất định hướng và giải pháp phát triển bền vững đến năm 2020. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các loại cây ăn trái chủ lực trên địa bàn tỉnh, với dữ liệu thu thập từ năm 1995 đến nay. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách phát triển nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bến Tre.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba quan điểm lý thuyết chính: quan điểm hệ thống, quan điểm tổng hợp lãnh thổ và quan điểm phát triển bền vững. Quan điểm hệ thống giúp đánh giá cây ăn trái như một thành phần trong hệ thống kinh tế nông nghiệp, xem xét các yếu tố tác động đa chiều. Quan điểm tổng hợp lãnh thổ nhấn mạnh vai trò của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và chính sách địa phương trong phát triển cây ăn trái. Quan điểm phát triển bền vững tập trung vào cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu thị trường.

Mô hình nghiên cứu bao gồm các khái niệm chính: tiềm năng phát triển (điều kiện tự nhiên, nguồn lực, thị trường), thực trạng phát triển (diện tích, năng suất, sản lượng, kỹ thuật canh tác), mối tương quan giữa tiềm năng và thực trạng, và các giải pháp phát triển bền vững. Các tiêu chuẩn kỹ thuật như VietGAP, GlobalGAP cũng được xem xét nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu thống kê từ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bến Tre, Sở Khoa học và Công nghệ, các báo cáo ngành, cùng dữ liệu thực địa thu thập tại các vùng chuyên canh như huyện Chợ Lách và Châu Thành. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm hơn 300 hộ nông dân và các doanh nghiệp liên quan, được chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phương pháp phân tích sử dụng thống kê mô tả, phân tích tương quan và so sánh xu hướng phát triển qua các năm từ 1995 đến 2010. Phương pháp bản đồ và biểu đồ được áp dụng để minh họa phân bố địa lý, tốc độ tăng trưởng diện tích và sản lượng cây ăn trái. Ngoài ra, phương pháp phỏng vấn chuyên gia và nhà quản lý giúp thu thập ý kiến chuyên môn, bổ sung cho phân tích định lượng. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2010 đến 2011, bao gồm giai đoạn thu thập số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng diện tích và sản lượng cây ăn trái: Diện tích cây ăn trái tại Bến Tre tăng từ khoảng 33.500 ha năm 2010 lên dự kiến 38.000 ha vào năm 2015, với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 3%/năm. Sản lượng cây ăn trái cũng tăng tương ứng, ví dụ sản lượng măng cụt tăng từ 13.000 tấn năm 2005 lên 26.000 tấn năm 2010, tăng gấp đôi trong 5 năm.

2. Hiệu quả kinh tế cao của cây ăn trái chủ lực: Các loại cây như sầu riêng, bưởi da xanh và chôm chôm có năng suất và giá trị kinh tế vượt trội. Năng suất bưởi da xanh đạt khoảng 11,5 tấn/ha, cao hơn nhiều so với mức trung bình của vùng ĐBSCL. Sản lượng sầu riêng tăng 7,8 lần từ năm 1995 đến 2010, cho thấy sự áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến và giống chất lượng.

3. Phân bố địa lý tập trung: Vùng chuyên canh cây ăn trái chủ yếu tập trung tại huyện Chợ Lách và Châu Thành, chiếm hơn 70% diện tích cây ăn trái toàn tỉnh. Đặc biệt, vùng Cái Mơn (Chợ Lách) nổi tiếng với các giống sầu riêng hạt lép và bưởi da xanh chất lượng cao.

4. Tác động của biến đổi khí hậu và thách thức kỹ thuật: Biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng và xâm nhập mặn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây ăn trái, đặc biệt ở các vùng đất phù sa nhiễm mặn chiếm 50% diện tích tỉnh. Kỹ thuật canh tác chưa đồng đều, giống cây chưa được kiểm soát chặt chẽ, và thị trường tiêu thụ còn bấp bênh là những hạn chế lớn.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng diện tích và sản lượng cây ăn trái tại Bến Tre phản ánh hiệu quả của các chính sách hỗ trợ và chuyển giao khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp. Việc tập trung phát triển các giống cây chủ lực có năng suất cao và giá trị kinh tế lớn đã góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân. So với các tỉnh trong vùng ĐBSCL, Bến Tre có lợi thế về điều kiện tự nhiên và truyền thống canh tác lâu đời, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển cây ăn trái.

Tuy nhiên, thách thức từ biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn đòi hỏi phải có các giải pháp thích ứng kịp thời, như phát triển giống chịu mặn, cải tạo đất và áp dụng kỹ thuật tưới tiêu hiệu quả. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực, Bến Tre cần tăng cường liên kết chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế để mở rộng thị trường xuất khẩu. Biểu đồ tăng trưởng diện tích và sản lượng cây ăn trái qua các năm sẽ minh họa rõ nét xu hướng phát triển và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển vùng chuyên canh cây ăn trái chủ lực: Tập trung quy hoạch và mở rộng diện tích cây sầu riêng, bưởi da xanh, chôm chôm tại huyện Chợ Lách và Châu Thành, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Thời gian thực hiện: 2015-2020. Chủ thể: Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp UBND các huyện.

2. Ứng dụng công nghệ và kỹ thuật tiên tiến: Đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật canh tác, phòng trừ sâu bệnh theo mô hình IPM, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP để nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm. Thời gian: liên tục từ 2015. Chủ thể: Viện nghiên cứu, Trung tâm khuyến nông, các tổ chức đào tạo.

3. Xây dựng hệ thống liên kết chuỗi giá trị: Tăng cường liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và chính quyền địa phương trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nhằm giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả kinh tế. Thời gian: 2016-2020. Chủ thể: Sở Kế hoạch và Đầu tư, các hiệp hội ngành hàng.

4. Phòng chống và thích ứng với biến đổi khí hậu: Nghiên cứu và phát triển giống cây chịu mặn, cải tạo đất phèn, xây dựng hệ thống thủy lợi phù hợp để giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu. Thời gian: 2015-2020. Chủ thể: Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp.

5. Mở rộng thị trường và xúc tiến thương mại: Hỗ trợ xây dựng thương hiệu, đăng ký nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm cây ăn trái đặc sản, đồng thời phát triển kênh phân phối trong nước và xuất khẩu. Thời gian: 2015-2020. Chủ thể: Sở Công Thương, các doanh nghiệp xuất khẩu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách nông nghiệp: Luận văn cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích toàn diện giúp xây dựng chính sách phát triển cây ăn trái bền vững, phù hợp với điều kiện địa phương.

2. Nông dân và doanh nghiệp sản xuất cây ăn trái: Tham khảo các giải pháp kỹ thuật, mô hình canh tác hiệu quả và định hướng phát triển vùng chuyên canh để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành nông nghiệp, kinh tế nông thôn: Tài liệu tham khảo quý giá về tiềm năng, thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển cây ăn trái tại vùng ĐBSCL, đặc biệt là Bến Tre.

4. Các tổ chức hỗ trợ phát triển nông nghiệp và xúc tiến thương mại: Cung cấp thông tin về thị trường, chuỗi giá trị và các khuyến nghị nhằm thúc đẩy liên kết và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cây ăn trái.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cây ăn trái lại quan trọng đối với kinh tế Bến Tre?
   Cây ăn trái chiếm diện tích lớn và mang lại giá trị kinh tế cao, giúp tăng thu nhập cho nông dân và đóng góp đáng kể vào GDP nông nghiệp tỉnh. Ví dụ, sản lượng sầu riêng tăng 7,8 lần từ 1995 đến 2010 đã tạo ra nguồn thu lớn cho địa phương.

2. Các loại cây ăn trái chủ lực của Bến Tre là gì?
   Bao gồm sầu riêng, măng cụt, bưởi da xanh, chôm chôm và dừa. Những loại cây này có năng suất cao, phù hợp điều kiện tự nhiên và có tiềm năng xuất khẩu lớn.

3. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào đến cây ăn trái?
   Xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu làm giảm năng suất, chất lượng cây ăn trái, đặc biệt ở vùng đất phù sa nhiễm mặn chiếm 50% diện tích tỉnh. Cần áp dụng giống chịu mặn và kỹ thuật tưới tiêu thích hợp để giảm thiểu tác động.

4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng cây ăn trái tại Bến Tre?
   Áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, chuyển giao kỹ thuật canh tác tiên tiến, quản lý dịch hại tổng hợp và xây dựng hệ thống liên kết chuỗi giá trị giúp nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm.

5. Thị trường tiêu thụ cây ăn trái hiện nay ra sao?
   Thị trường trong nước đang mở rộng với nhu cầu tăng cao, trong khi xuất khẩu gặp cạnh tranh gay gắt từ các nước trong khu vực. Việc xây dựng thương hiệu và đảm bảo chất lượng là yếu tố then chốt để mở rộng thị trường quốc tế.

Kết luận

• Đề tài đã đánh giá toàn diện tiềm năng và thực trạng phát triển cây ăn trái tỉnh Bến Tre, xác định các loại cây chủ lực và vùng chuyên canh trọng điểm.
• Phân tích mối tương quan giữa điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và sự phát triển cây ăn trái, đồng thời nhận diện các thách thức chính như biến đổi khí hậu và kỹ thuật canh tác.
• Đề xuất các giải pháp phát triển bền vững, bao gồm phát triển vùng chuyên canh, ứng dụng công nghệ, liên kết chuỗi giá trị và thích ứng biến đổi khí hậu.
• Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà hoạch định chính sách, nông dân, doanh nghiệp và các tổ chức hỗ trợ phát triển nông nghiệp.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2015-2020 nhằm nâng cao hiệu quả và bền vững ngành cây ăn trái tỉnh Bến Tre.

Hãy cùng đồng hành để phát triển ngành cây ăn trái Bến Tre trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế địa phương bền vững.