Tổng quan nghiên cứu

Huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội, với diện tích tự nhiên 23.737,89 ha và dân số gần 300.000 người, trong đó khoảng 80% hội viên Hội Liên hiệp Phụ nữ (Hội LHPN) là hộ sản xuất nông nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Kinh tế hộ gia đình tại đây chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho nhiều gia đình hội viên. Tuy nhiên, việc phát huy vai trò hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình của Hội LHPN huyện còn nhiều hạn chế do trình độ nhận thức, năng lực cán bộ, nguồn lực tài chính và sự phối hợp với các cơ quan liên quan chưa đồng bộ.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng vai trò của Hội LHPN huyện Chương Mỹ trong hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này trong giai đoạn 2023-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Nghiên cứu tập trung khảo sát 125 đối tượng gồm cán bộ Hội và hội viên tại 3 xã đại diện cho các mức độ hoạt động khác nhau, thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp từ năm 2020 đến 2023.

Ý nghĩa của đề án không chỉ góp phần hoàn thiện khung lý thuyết về vai trò của Hội LHPN trong phát triển kinh tế hộ gia đình mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn để Hội LHPN huyện Chương Mỹ nâng cao năng lực hỗ trợ hội viên, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, cá nhân quan tâm đến phát triển kinh tế hộ gia đình tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết phát triển kinh tế hộ gia đình: Nhấn mạnh vai trò của hộ gia đình trong sản xuất kinh doanh, sử dụng lao động gia đình và tài sản chung để phát triển kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh nông thôn Việt Nam. Phát triển kinh tế hộ gia đình được đánh giá qua các chỉ tiêu như thu nhập, quy mô sản xuất, cơ cấu ngành nghề và việc làm.

  • Lý thuyết vai trò của tổ chức xã hội trong phát triển kinh tế: Hội LHPN là tổ chức chính trị - xã hội đại diện cho quyền lợi phụ nữ, có chức năng tuyên truyền, vận động, hỗ trợ hội viên nâng cao năng lực, tiếp cận vốn và kỹ thuật, góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình.

  • Mô hình hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình của Hội LHPN: Bao gồm các nội dung chính như tuyên truyền chính sách, tập huấn kỹ thuật, tín chấp vay vốn, xây dựng mô hình sản xuất kinh doanh, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm.

Các khái niệm chính gồm: Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, kinh tế hộ gia đình, phát triển kinh tế hộ gia đình, hỗ trợ hội viên, tín chấp vay vốn, tập huấn kỹ thuật.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo, văn bản pháp luật, số liệu thống kê của UBND huyện Chương Mỹ, Hội LHPN huyện và các cơ quan liên quan giai đoạn 2020-2023. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát, phỏng vấn 125 người gồm 90 hộ gia đình hội viên và 35 cán bộ Hội LHPN các cấp tại 3 xã đại diện (Xuân Mai, Thủy Xuân Tiên, Hợp Đồng) từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2023.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn 3 xã đại diện cho các mức độ hoạt động hỗ trợ khác nhau nhằm đảm bảo tính đại diện và so sánh.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để phân tích số liệu định lượng, phương pháp so sánh để đánh giá sự biến động qua các năm, và phân tích ma trận SWOT nhằm xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Hội LHPN trong hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình.

  • Hệ thống chỉ tiêu: Bao gồm các chỉ tiêu về quy mô, cơ cấu hội viên; kết quả hoạt động tuyên truyền, tập huấn, tín chấp vay vốn, xây dựng mô hình sản xuất kinh doanh, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm; các chỉ tiêu phát triển kinh tế hộ gia đình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách: Số buổi tuyên truyền tăng từ 75 buổi năm 2021 lên 87 buổi năm 2023 (tốc độ tăng trưởng bình quân 107,7%). Số hội viên tham gia tăng từ 14.500 lên 17.650 người (tốc độ 110,33%). Các nội dung tuyên truyền tập trung vào chính sách hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, tín dụng và việc làm.

  2. Tập huấn kiến thức khoa học kỹ thuật: Tổng số lượt người tham gia các lớp tập huấn tăng lên 13.210 lượt năm 2023, tốc độ tăng trưởng bình quân 106,03%. Các lĩnh vực tập huấn chủ yếu gồm kỹ thuật chăn nuôi gia súc, sản xuất lúa chất lượng cao, trồng rau an toàn và xử lý rác thải nông thôn. Đánh giá của hội viên về chất lượng các lớp tập huấn đạt mức khá với điểm trung bình 3,65/5.

  3. Hoạt động tín chấp vay vốn: Số tổ tín dụng có vay vốn giảm từ 238 tổ năm 2021 xuống 210 tổ năm 2023, số hộ hội viên vay vốn giảm nhẹ từ 9.608 xuống còn khoảng 9.000 hộ, nhưng tổng dư nợ tăng từ 208,5 tỷ đồng lên 224,9 tỷ đồng (tốc độ tăng 103,87%). Tỷ lệ nợ quá hạn thấp, chỉ khoảng 0,09%, dưới mức quy định của ngân hàng. Hội viên đánh giá cao vai trò của Hội trong hỗ trợ vay vốn với điểm trung bình 4,16/5.

  4. Huy động và cho vay vốn phát triển kinh tế: Hội LHPN huyện đã thành lập các tổ tiết kiệm phụ nữ hoạt động theo mô hình quỹ tiết kiệm tự quản, tạo điều kiện cho hội viên vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh. Các quỹ này được quản lý công khai, minh bạch, góp phần tăng cường nguồn lực tài chính cho hội viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Hội LHPN huyện Chương Mỹ đã phát huy vai trò tích cực trong việc hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua các hoạt động tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật, tín chấp vay vốn và huy động quỹ tiết kiệm. Sự gia tăng số buổi tuyên truyền và số hội viên tham gia phản ánh hiệu quả trong công tác nâng cao nhận thức và vận động hội viên. Việc tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật với sự tham gia của các chuyên gia từ các trường đại học và cơ quan chuyên môn đã góp phần nâng cao năng lực sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật vào thực tiễn.

Mặc dù số lượng tổ tín dụng và hộ vay vốn có xu hướng giảm nhẹ, tổng dư nợ tăng cho thấy sự tập trung vào nâng cao chất lượng và quy mô vốn vay, giúp hội viên có điều kiện mở rộng sản xuất. Tỷ lệ nợ quá hạn thấp chứng tỏ hiệu quả trong quản lý và sử dụng vốn vay. So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như huyện Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) và Hoa Lư (Ninh Bình), hoạt động tín chấp vay vốn và tập huấn kỹ thuật của Hội LHPN huyện Chương Mỹ có nhiều điểm tương đồng về cách thức tổ chức và hiệu quả đạt được.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế như trình độ nhận thức của một số hội viên chưa đồng đều, nguồn lực tài chính và nhân lực của Hội còn hạn chế, cũng như sự phối hợp với các cơ quan, tổ chức chưa thực sự hiệu quả. Các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng số buổi tuyên truyền, số lượt tham gia tập huấn và dư nợ tín dụng sẽ minh họa rõ nét xu hướng phát triển và những điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng và năng lực đội ngũ cán bộ Hội: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý, vận động và hỗ trợ hội viên nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Mục tiêu đạt trình độ chuyên môn cao cho 100% cán bộ trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Hội LHPN huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo.

  2. Đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền, vận động: Sử dụng đa dạng các phương tiện truyền thông, tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, truyền thông trực tuyến để nâng cao nhận thức hội viên về chính sách phát triển kinh tế hộ gia đình. Mục tiêu tăng số hội viên tham gia tuyên truyền lên 20% trong năm 2024. Chủ thể thực hiện: Hội LHPN các cấp.

  3. Phối hợp chặt chẽ với các ngân hàng, tổ chức tín dụng: Mở rộng và duy trì các tổ vay vốn, đảm bảo nguồn vốn vay ưu đãi, giảm thủ tục hành chính, tăng cường giám sát sử dụng vốn. Mục tiêu tăng số tổ vay vốn hoạt động hiệu quả lên 95% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Hội LHPN huyện, Ngân hàng CSXH, Ngân hàng NN&PTNT.

  4. Đẩy mạnh công tác tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật và đào tạo nghề: Tổ chức các lớp tập huấn phù hợp với nhu cầu thực tế, tăng cường ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất. Mục tiêu tăng 15% số lượt hội viên tham gia tập huấn hàng năm. Chủ thể thực hiện: Hội LHPN phối hợp với các trung tâm đào tạo, chuyên gia kỹ thuật.

  5. Phát triển và nhân rộng các mô hình sản xuất kinh doanh hiệu quả: Hỗ trợ xây dựng các mô hình kinh tế hộ gia đình điển hình, tạo điều kiện tiếp cận thị trường và bao tiêu sản phẩm. Mục tiêu nhân rộng ít nhất 5 mô hình thành công trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Hội LHPN huyện, các tổ chức kinh tế địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực tổ chức, vận động và hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình, từ đó xây dựng các chương trình phù hợp với đặc điểm địa phương.

  2. Các nhà quản lý chính sách địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế, điều chỉnh chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là các chính sách tín dụng, đào tạo nghề và phát triển mô hình kinh tế.

  3. Các tổ chức tín dụng và ngân hàng: Tham khảo để hiểu rõ hơn về nhu cầu, khó khăn của hội viên phụ nữ trong tiếp cận vốn vay, từ đó cải tiến thủ tục, sản phẩm tín dụng phù hợp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, phát triển nông thôn: Tài liệu tham khảo quý giá về vai trò của tổ chức xã hội trong phát triển kinh tế hộ gia đình, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực tiễn tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hội LHPN huyện Chương Mỹ hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình bằng những hình thức nào?
    Hội tổ chức tuyên truyền chính sách, tập huấn kỹ thuật, tín chấp vay vốn ưu đãi, xây dựng mô hình sản xuất kinh doanh, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm. Ví dụ, từ 2021 đến 2023, số buổi tuyên truyền tăng 16%, số hội viên tham gia tăng 21%.

  2. Nguồn vốn vay ưu đãi dành cho hội viên được Hội LHPN huyện quản lý như thế nào?
    Hội thực hiện ủy thác vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội và tín chấp vay vốn từ Ngân hàng NN&PTNT, thành lập các tổ vay vốn, giám sát sử dụng vốn và tổ chức tập huấn quản lý tài chính. Dư nợ tín dụng tăng 7% trong 3 năm, tỷ lệ nợ quá hạn dưới 0,1%.

  3. Các lớp tập huấn kỹ thuật do Hội tổ chức có hiệu quả ra sao?
    Các lớp tập huấn thu hút hơn 13.000 lượt người tham gia năm 2023, tập trung vào kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt và xử lý môi trường. Hội viên đánh giá chất lượng lớp tập huấn đạt mức khá với điểm trung bình 3,65/5.

  4. Những khó khăn chính trong việc phát huy vai trò của Hội LHPN huyện Chương Mỹ là gì?
    Bao gồm trình độ nhận thức chưa đồng đều của hội viên, nguồn lực tài chính và nhân lực hạn chế, sự phối hợp với các cơ quan chưa hiệu quả, và một số hộ chưa tận dụng hết tiềm năng kinh tế.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao vai trò của Hội trong hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình?
    Nâng cao năng lực cán bộ, đổi mới tuyên truyền, phối hợp với ngân hàng mở rộng tín dụng, đẩy mạnh tập huấn kỹ thuật, phát triển mô hình kinh tế hiệu quả. Mục tiêu cụ thể như tăng 20% số hội viên tham gia tuyên truyền trong năm 2024.

Kết luận

  • Hội LHPN huyện Chương Mỹ đã phát huy vai trò tích cực trong hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế hộ gia đình qua các hoạt động tuyên truyền, tập huấn, tín chấp vay vốn và huy động quỹ tiết kiệm.
  • Số liệu từ 2021 đến 2023 cho thấy sự gia tăng về số buổi tuyên truyền (tăng 16%), số hội viên tham gia (tăng 21%), và dư nợ tín dụng (tăng 7%).
  • Các lớp tập huấn kỹ thuật được đánh giá khá tốt, góp phần nâng cao năng lực sản xuất và quản lý kinh tế cho hội viên.
  • Vẫn còn tồn tại những hạn chế về trình độ cán bộ, nguồn lực tài chính và sự phối hợp liên ngành cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội trong giai đoạn 2023-2025, hướng tới phát triển bền vững kinh tế hộ gia đình tại huyện.

Hành động tiếp theo: Hội LHPN huyện cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Các tổ chức, cá nhân quan tâm có thể liên hệ Hội LHPN huyện để phối hợp nghiên cứu và ứng dụng kết quả đề án.