Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Xuất Khẩu Sản Phẩm Từ Dừa Tỉnh Bến Tre Giai Đoạn 2005-2015

• Tác giả: Lê Nguyễn Tường Vi
• Người hướng dẫn: TS. Lê Thái Thường Quân
• Trường học: Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kinh tế
• Đề tài: Phân Tích Xuất Khẩu Sản Phẩm Từ Dừa Tỉnh Bến Tre Giai Đoạn 2005-2015
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 1.7. Bố cục đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Cơ sở lý luận về xuất khẩu và các yếu tố tác động
• 2.2. Nền tảng lý thuyết về thương mại
• 2.3. Các yếu tố tác động đến xuất khẩu
• 2.4. Tổng quan các công trình nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.2. Dữ liệu bảng
• 3.3. Quan hệ các biến trong mô hình
• 3.4. Phương pháp ước lượng và lựa chọn phương pháp phù hợp
• 4. CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.2. Mô tả các biến
• 4.3. Kết quả phân tích mô hình hồi quy đa tuyến tính
• 4.4. Phân tích kết quả
• 5. CHƯƠNG 5: KIẾN NGHỊ
• 5.1. Các khuyến nghị đề xuất
• 5.2. Một số hạn chế và đề xuất hướng nghiên cứu trong tương lai
• 5.3. Một số hạn chế của luận văn
• 5.4. Hướng nghiên cứu trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Xuất Khẩu Dừa Bến Tre 2005 2015 Tiềm Năng

Từ năm 1986, Việt Nam thực hiện đổi mới và mở cửa, quan hệ kinh tế đối ngoại phát triển mạnh mẽ. Thương mại quốc tế khởi sắc từ năm 1990, với giá trị xuất khẩu tăng từ 30 tỷ USD (1990) lên 130 tỷ USD (2014). Xuất khẩu đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP và cải thiện đời sống người dân. Việt Nam đã gia nhập các tổ chức quốc tế như ASEAN, APEC, ASEM, WTO. Hội nhập kinh tế tạo cơ hội thúc đẩy xuất khẩu, giúp Việt Nam trở thành quốc gia phát triển. Bến Tre, với đặc điểm địa lý và tài nguyên riêng biệt, định hướng xuất khẩu là chiến lược phát triển quan trọng. Các sản phẩm từ dừa đóng vai trò chủ đạo trong xuất khẩu. Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu dừa đạt 737 triệu USD, chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Tuy nhiên, xuất khẩu dừa chưa tương xứng với tiềm năng, và ngành chế biến chưa phát triển bền vững. Cần nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng để đưa ra quyết định phù hợp. Xuất phát từ thực tế này, đề tài "Phân tích các yếu tố ảnh hưởng xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre giai đoạn 2005-2015" được chọn làm luận văn thạc sĩ.

1.1. Vai trò quan trọng của xuất khẩu dừa Bến Tre

Xuất khẩu tạo vốn cho nhập khẩu, thu hút vốn và kỹ thuật nước ngoài, mở rộng thị trường tiêu thụ, giải quyết việc làm và cải thiện đời sống. Đồng thời, nó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thúc đẩy quan hệ kinh tế đối ngoại. Hoạt động xuất khẩu nhằm mục đích thu ngoại tệ, tăng tích lũy ngân sách, phát triển sản xuất kinh doanh, khai thác tiềm năng và nâng cao đời sống nhân dân. Theo báo cáo năm 2015, Kim ngạch xuất khẩu dừa Bến Tre chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu thị trường xuất khẩu dừa Bến Tre

Nghiên cứu các yếu tố tác động đến kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre trong giai đoạn 2005-2015. Xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các gợi ý chính sách để tăng kim ngạch xuất khẩu. Cần có những phân tích định lượng và đề xuất giúp doanh nghiệp và nhà quản lý có những hoạch định phù hợp cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp chế biến dừa và thương mại các sản phẩm từ dừa.

II. Thách Thức Xuất Khẩu Dừa Bến Tre Rào Cản Cơ Hội

Hoạt động xuất khẩu hàng hóa là hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa giữa các nước. Khi việc trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia có lợi thì các quốc gia đều quan tâm và mở rộng hoạt động này. Để hiểu sâu hơn bản chất của xuất khẩu, khi đưa ra khái niệm hoạt động xuất khẩu cần phải xem xét đến cả vai trò của nó, bao gồm: tạo vốn chủ yếu cho nhập khẩu; tạo nguồn vốn và kỹ thuật bên ngoài cho quá trình sản xuất trong nước; góp phần mở rộng tiêu thụ hàng hóa, giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sống nhân dân; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nước; thúc đẩy quan hệ kinh tế đối ngoại. Như vậy, xét đầy đủ hơn thì hoạt động xuất khẩu nên được hiểu là việc bán hàng hóa, dịch vụ ra nước ngoài nhằm mục đích thu ngoại tệ; tăng tích lũy cho ngân sách, phát triển sản xuất kinh doanh, khai thác ưu tế tiềm năng đất nước, địa phương và nâng cao đời sống nhân dân.

2.1. Phân tích các yếu tố tác động đến xuất khẩu

Luận văn tập trung phân tích các yếu tố tác động đến kim ngạch xuất khẩu dừa của tỉnh. Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: Các yếu tố nào tác động và mức độ tác động của chúng đến kim ngạch xuất khẩu? Nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố vĩ mô như tỷ giá hối đoái, GDP của đối tác thương mại và các yếu tố chi phí thương mại ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm dừa Bến Tre.

2.2. Phạm vi nghiên cứu về sản phẩm dừa xuất khẩu Bến Tre

Nghiên cứu tập trung vào kim ngạch xuất khẩu dừa của Bến Tre từ năm 2005 đến 2015. Phạm vi không gian bao gồm 37 quốc gia đối tác thương mại chính của tỉnh. Phương pháp nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ Sở Công Thương, Tổng cục Thống kê, World Bank và các nguồn uy tín khác. Mô hình hồi quy được sử dụng để kiểm chứng các giả thuyết về mối quan hệ giữa các biến số.

2.3. Cơ sở lý thuyết về lợi thế so sánh trong xuất khẩu dừa

Lý thuyết về lợi thế so sánh của David Ricardo cho rằng mỗi quốc gia sẽ được lợi khi nó chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu những hàng hóa mà mình có thể sản xuất với chi phí tương đối thấp hơn. Ngược lại, mỗi quốc gia sẽ được lợi nếu nó nhập khẩu những hàng hóa mà mình có thể sản xuất với chi phí tương đối cao hơn các nước khác. Điều này áp dụng cho ngành dừa Bến Tre, nơi tỉnh có lợi thế về điều kiện tự nhiên và kinh nghiệm sản xuất.

III. Mô Hình Nghiên Cứu Xuất Khẩu Dừa Phương Pháp Dữ Liệu

Trong giáo trình Kinh tế ngoại thương của tác giả Bùi Xuân Lưu (2002), khái niệm xuất khẩu (bán) được đề cập cùng với khái niệm nhập khẩu (mua) là thành hai nhánh của hoạt động ngoại thương. Hoạt động ngoại thương được định nghĩa là việc mua bán hàng hóa, dịch vụ qua biên giới quốc gia. Qua đó, xuất khẩu là việc bán hàng hóa, dịch vụ cho nước ngoài và nhập khẩu là việc mua hàng hóa, dịch vụ từ nước ngoài. Cơ sở của hoạt động xuất khẩu hàng hóa là hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa giữa các nước. Khi việc trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia có lợi thì các quốc gia đều quan tâm và mở rộng hoạt động này. Để hiểu sâu hơn bản chất của xuất khẩu, khi đưa ra khái niệm hoạt động xuất khẩu cần phải xem xét đến cả vai trò của nó.

3.1. Xây dựng mô hình nghiên cứu xuất khẩu dừa

Luận văn đã xây dựng và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu của đề tài không chỉ bằng mô hình hồi quy đa tuyến tính bình phương nhỏ nhất (OLS) mà sử dụng thêm mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên (REM) và mô hình tác động cố định (FEM) để ước lượng các yếu tố ảnh hưởng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre.

3.2. Dữ liệu bảng và quan hệ giữa các biến số

Dựa trên mô hình trọng lực và phân tích trên phần mềm Stata12 cho thấy kết quả mô hình: kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre chịu ảnh hưởng cùng chiều với quy mô nền kinh tế của các quốc gia là đối tác của tỉnh Bến Tre (GDPj) và ngược chiều với chi phí thương mại (TRADECOSTij) và tỷ giá hối đoái thực song phương giữa Việt Nam và các quốc gia đối tác (ERij).

IV. Kết Quả Phân Tích Yếu Tố Nào Ảnh Hưởng Xuất Khẩu Dừa

Xuất khẩu đồng thời cũng là yếu tố quan trọng góp phần tăng trưởng GDP và làm đổi mới cuộc sống người dân Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của các tổ chức như ASEAN, APEC, ASEM hay WTO,. Việc hội nhập quốc tế, mở rộng giao lưu thương mại với các nước là một cơ hội để đưa Việt Nam thúc đẩy hoạt động xuất khẩu góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có nền kinh tế phát triển. Là một địa phương trên lãnh thổ Việt Nam, Bến Tre, với đặc điển về địa lý và tài nguyên riêng biệt, đã định hướng xuất khẩu là một chiến lược phát triển địa phương quan trọng. Trong đó xuất khẩu những mặt hàng sản phẩm từ dừa đóng vai trò là những mặtt hàng chủ đạo.

4.1. Ảnh hưởng của GDP đối tác thương mại

Kết quả nghiên cứu cho thấy quy mô kinh tế của các quốc gia đối tác có tác động cùng chiều đến kim ngạch xuất khẩu dừa của Bến Tre. Điều này có nghĩa là khi GDP của các nước nhập khẩu dừa tăng, nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu dừa cũng tăng theo, tạo cơ hội cho Bến Tre tăng cường xuất khẩu.

4.2. Tác động của chi phí thương mại và tỷ giá hối đoái

Chi phí thương mại và tỷ giá hối đoái có tác động ngược chiều đến kim ngạch xuất khẩu dừa. Chi phí thương mại cao (bao gồm chi phí vận chuyển, bảo hiểm, thủ tục hải quan) làm giảm tính cạnh tranh của sản phẩm dừa Bến Tre. Tương tự, tỷ giá hối đoái không thuận lợi (VND tăng giá so với đồng tiền của đối tác) làm giảm sức hấp dẫn của sản phẩm dừa đối với người mua nước ngoài.

V. Giải Pháp Tăng Trưởng Xuất Khẩu Dừa Kiến Nghị Chính Sách

Như vậy, xét đầy đủ hơn thì hoạt động xuất khẩu nên được hiểu là việc bán hàng hóa, dịch vụ ra nước ngoài nhằm mục đích thu ngoại tệ; tăng tích lũy cho ngân sách, phát triển sản xuất kinh doanh, khai thác ưu tế tiềm năng đất nước, địa phương và nâng cao đời sống nhân dân. Nền tảng lý thuyết về thương mại. Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu nêu trên luận văn đưa ra câu hỏi nghiên cứu cụ thể sau: (1) Các yếu tố nào tác động đến kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa của tỉnh Bến Tre? (2) Các yếu tố đó tác động ở mức độ như thế nào đến kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa của tỉnh Bến Tre?

5.1. Khuyến nghị nâng cao năng lực cạnh tranh

Đề xuất các giải pháp nhằm giảm chi phí thương mại, như cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông, đơn giản hóa thủ tục hải quan và đàm phán các hiệp định thương mại tự do. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu trong việc tiếp cận thông tin thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu dừa Bến Tre.

5.2. Chính sách hỗ trợ tỷ giá hối đoái ổn định

Đề nghị Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tỷ giá hối đoái linh hoạt, đảm bảo ổn định vĩ mô và tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu. Cần có các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá để giúp doanh nghiệp chủ động trong hoạt động kinh doanh.

VI. Tương Lai Xuất Khẩu Dừa Hướng Nghiên Cứu Phát Triển

Luận văn cung cấp những bằng chứng thực nghiệm về những yếu tố tác động đến kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre, là cơ sở giúp cho các nhà quản lý chính quyền, các nhà quản trị ở các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sản phẩm từ dừa tỉnh Bến Tre hướng đến việc hoạch định các chính sách phù hợp nhằm để tăng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa, xa hơn nữa là nâng tầm giá trị của cây dừa Bến Tre.

6.1. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

Luận văn có một số hạn chế về dữ liệu và phương pháp nghiên cứu. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi phân tích, bổ sung các yếu tố định tính và sử dụng các mô hình phức tạp hơn để đánh giá tác động của các chính sách phát triển ngành dừa.

6.2. Phát triển bền vững ngành công nghiệp dừa Bến Tre

Kết luận, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan (chính quyền, doanh nghiệp, nông dân) để xây dựng và thực hiện các chính sách đồng bộ nhằm thúc đẩy xuất khẩu dừa Bến Tre một cách bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.