Nho sĩ Bình Định từ năm 1885 đến năm 1914: Vai trò và hoạt động trong lịch sử

• Trường học: Đại học Quy Nhơn
• Chuyên ngành: Lịch sử
• Đề tài: Nho sĩ Bình Định: Vai trò và hoạt động từ 1885 đến 1914
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Bình Định

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: BỐI CẢNH LỊCH SỬ VÀ SƠ LƯỢC VỀ ĐỘI NGŨ NHO SĨ BÌNH ĐỊNH
• 1.1. Bối cảnh lịch sử
• 1.1.1. Bối cảnh trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: HOẠT ĐỘNG CỦA NHO SĨ BÌNH ĐỊNH TỪ NĂM 1885 ĐẾN NĂM 1914
• 3. CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT VỀ ĐỘI NGŨ NHO SĨ BÌNH ĐỊNH
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nho Sĩ Bình Định 1885 1914 Bối Cảnh Lịch Sử

Giai đoạn 1885-1914 chứng kiến những biến động lớn trong lịch sử Việt Nam, đặc biệt là tại Bình Định. Thực dân Pháp xâm lược, triều đình Huế suy yếu, và phong trào yêu nước nổi lên mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, đội ngũ Nho sĩ Bình Định đóng vai trò quan trọng. Họ không chỉ là những người nắm giữ Nho học Việt Nam mà còn là những nhà lãnh đạo tinh thần, khơi dậy lòng yêu nước và ý chí chống Pháp Bình Định trong nhân dân. Nghiên cứu về Nho sĩ Bình Định giai đoạn này giúp hiểu rõ hơn về sự chuyển mình của xã hội Việt Nam cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, cũng như vai trò của tầng lớp trí thức trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Tài liệu gốc nhấn mạnh sự cần thiết của một công trình nghiên cứu về Nho sĩ Bình Định để làm rõ hoạt động, đặc điểm và vai trò của họ trong tiến trình lịch sử dân tộc.

1.1. Việt Nam Trước Xâm Lược Khủng Hoảng và Suy Yếu

Trước khi thực dân Pháp xâm lược, Việt Nam là một quốc gia độc lập, có chủ quyền, đạt được những thành tựu nhất định về kinh tế, văn hóa, chính trị. Tuy nhiên trong giai đoạn này,chế độ phong kiến Việt Nam đang trên con đường khủng hoảng trầm trọng. Trong nông nghiệp, ruộng đất tập trung chủ yếu vào tay cường hào, quan lại, địa chủ, nông dân phần lớn phải lĩnh canh ruộng đất canh tác rồi nộp thuế. Chưa kể đến thiên tai, hạn hán, mất mùa đói kém thường xuyên xảy ra làm cho đời sống người nông dân vô cùng điêu đứng. Công thương nghiệp bị đình đốn, nhà Nguyễn đưa ra chính sách “bế quan tỏa cảng”, “trọng nông ức thương”, độc quyền buôn bán nguyên liệu công nghiệp, lâm sản quý, đặt ra những luật lệ phức tạp để kiếm chế nội thương. Giao lưu, mua bán trao đổi hàng hóa giữa các địa phương sa sút nghiêm trọng. Việc buôn bán với nước ngoài cũng do triều đình độc quyền và hạn chế đến mức tối đa, đến thời vua Tự Đức thì hầu như cấm hẳn. Điều đã làm cho Việt Nam bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài.

1.2. Pháp Xâm Lược Bối Cảnh Quốc Tế và Chiến Lược

Từ giữa thế kỷ XIX, sau những cuộc chiến tranh tư bản, Pháp thất bại, hệ thống thuộc địa của Pháp ngày càng thu hẹp, sự mất mát này ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nước Pháp. Để lấy lại vị thế của mình, Pháp đẩy mạnh việc xâm chiếm các nước phương Đông, mở rộng thuộc địa. Sau nhiều lần gây hấn, lấy cớ bảo vệ giáo dân, năm 1858, liên quân Pháp- Tây Ban Nha đổ bộ tấn công vào cảng Đà Nẵng mở màn cho cuộc xâm lược Việt Nam. Vua Tự Đức chủ trương phái tướng lĩnh đến những nơi trọng yếu, bố phòng lực lượng để kháng Pháp. Ông đã sai Đô đốc Lê Đình Lý, Phạm Khắc Thận đem quân tiếp viện ở mặt trận Đà Nẵng và tiến hành cắt chức Trần Hoàng và Nguyễn Tài vì không chủ động phòng thủ khi Pháp đánh vào.Chiến sự ở Đà Nẵng ngày càng căng thẳng, vua Tự Đức đã cử Nguyễn Tri Phương trực tiếp vào chỉ huy ở mặt trận Đà Nẵng. Dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương, ông đã cho xây dựng “tường cao, hào sâu”, tổ chức các trận đánh nhỏ lẻ, đánh du kích để tiêu hao sinh lực địch.

II. Vai Trò Nho Sĩ Bình Định Lãnh Đạo Phong Trào Cần Vương

Phong trào Cần Vương (1885-1889) là một trong những phong trào yêu nước lớn nhất cuối thế kỷ 19. Tại Bình Định, phong trào này diễn ra mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của các Nho sĩ Bình Định. Họ là những người có uy tín trong xã hội Bình Định cuối thế kỷ 19, có khả năng tập hợp và tổ chức quần chúng. Các sĩ phu yêu nước đã vận động nhân dân tham gia kháng chiến, xây dựng căn cứ, và tổ chức các cuộc tấn công vào quân Pháp. Tuy nhiên, phong trào Cần Vương cuối cùng thất bại do nhiều nguyên nhân, trong đó có sự thiếu thống nhất về đường lối và sự đàn áp tàn bạo của thực dân Pháp. Dù vậy, vai trò của Nho sĩ Bình Định trong phong trào này là không thể phủ nhận.

2.1. Mai Xuân Thưởng Biểu Tượng Của Lòng Yêu Nước

Mai Xuân Thưởng là một trong những lãnh tụ tiêu biểu của phong trào Cần Vương ở Bình Định. Ông là một văn nhân Bình Định có học thức uyên bác và lòng yêu nước sâu sắc. Ông đã đứng lên kêu gọi nhân dân chống Pháp, xây dựng căn cứ kháng chiến, và tổ chức nhiều cuộc tấn công vào quân Pháp. Theo luận án Tiến sĩ “Phong trào Cần Vương ở Bình Định từ năm 1885-1887” (1997) của Tiến sĩ Phan Văn Cảnh viết về phong trào Cần Vương ở Bình Định trong những năm 1885-1887. Tác phẩm đã đề cập rõ về diễn biến phong trào Cần Vương cũng như hoạt động của các nhân vật tiêu biểu ở Bình Định giai đoạn 1885-1887 điển hình như Mai Xuân Thưởng.

2.2. Các Lãnh Tụ Khác Góp Phần Vào Sự Nghiệp Chung

Bên cạnh Mai Xuân Thưởng, còn có nhiều nhân vật lịch sử Bình Định khác đã đóng góp vào phong trào Cần Vương. Họ là những tri thức Bình Định có tầm nhìn và lòng dũng cảm. Họ đã cùng nhau xây dựng lực lượng, vạch kế hoạch tác chiến, và lãnh đạo nhân dân chống Pháp. Nhiều người trong số họ đã hy sinh anh dũng vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Nghiên cứu về họ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự đa dạng và phong phú của phong trào yêu nước ở Bình Định.

III. Nho Sĩ Bình Định Ảnh Hưởng Phong Trào Duy Tân 1906 1908

Phong trào Duy Tân (1906-1908) là một phong trào cải cách văn hóa, xã hội, và kinh tế ở Việt Nam đầu thế kỷ 20. Tại Bình Định, phong trào này cũng nhận được sự hưởng ứng của nhiều Nho sĩ Bình Định. Họ nhận thấy sự lạc hậu của Nho học Việt Nam và sự cần thiết phải đổi mới để đất nước có thể sánh vai với các cường quốc trên thế giới. Các Nho sĩ Bình Định đã tham gia vào việc mở trường học, dịch sách báo, và tuyên truyền tư tưởng mới. Tuy nhiên, phong trào Duy Tân cũng bị thực dân Pháp đàn áp, và nhiều văn nhân Bình Định đã bị bắt bớ, tù đày.

3.1. Mở Trường Dạy Học Truyền Bá Tư Tưởng Mới

Một trong những hoạt động quan trọng của phong trào Duy Tân là mở trường dạy học theo phương pháp mới. Các Nho sĩ Bình Định đã tích cực tham gia vào việc này, với mong muốn nâng cao dân trí và đào tạo nhân tài cho đất nước. Họ đã dạy các môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, và ngoại ngữ, bên cạnh các môn Hán học Bình Định truyền thống. Các trường học này đã góp phần quan trọng vào việc truyền bá tư tưởng mới và thúc đẩy sự phát triển của giáo dục Bình Định thời Pháp thuộc.

3.2. Tham Gia Chống Sưu Thuế Đỉnh Cao Phong Trào

Phong trào chống sưu thuế năm 1908 là đỉnh cao của phong trào Duy Tân ở Bình Định. Các Nho sĩ Bình Định đã lãnh đạo nhân dân biểu tình phản đối chính sách bóc lột của thực dân Pháp. Họ đã thể hiện tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh kiên cường. Tuy nhiên, phong trào này đã bị thực dân Pháp đàn áp dã man, và nhiều người đã bị giết hại hoặc tù đày. Kỷ yếu tọa đàm khoa học “100 năm phong trào Duy Tân và chống sưu thuế ở Trung Kỳ” (2008) Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh- Đại học khoa học xã hội và nhân văn, có đề cập đến phong trào Duy Tân, chống sưu thuế ở Trung Kỳ nói chung và Bình Định nói riêng một cách chi tiết, giúp tôi định hướng khá rõ ràng trong nghiên cứu.

IV. Thơ Văn Yêu Nước Tiếng Lòng Nho Sĩ Bình Định 1885 1914

Trong giai đoạn 1885-1914, thơ văn yêu nước Bình Định phát triển mạnh mẽ. Các Nho sĩ Bình Định đã sử dụng ngòi bút của mình để thể hiện lòng yêu nước, căm thù giặc, và khích lệ tinh thần đấu tranh của nhân dân. Các tác phẩm của họ thường mang đậm tính trữ tình, thể hiện sự đau xót trước cảnh nước mất nhà tan, đồng thời ca ngợi những tấm gương hy sinh vì nghĩa lớn. Thơ văn yêu nước Bình Định là một phần quan trọng của văn hóa Bình Định và là nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau.

4.1. Nội Dung Thơ Văn Yêu Nước Thương Dân

Nội dung chính của thơ văn yêu nước Bình Định là lòng yêu nước, thương dân. Các Nho sĩ Bình Định đã viết về cảnh đất nước bị xâm lược, nhân dân bị áp bức, bóc lột. Họ cũng ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam, như lòng dũng cảm, sự kiên cường, và tinh thần đoàn kết. Các tác phẩm của họ thường có tính giáo dục cao, giúp khơi dậy lòng yêu nước và ý thức dân tộc trong nhân dân.

4.2. Hình Thức Thể Hiện Đa Dạng Phong Phú

Hình thức thể hiện của thơ văn yêu nước Bình Định rất đa dạng và phong phú. Các Nho sĩ Bình Định đã sử dụng nhiều thể thơ khác nhau, như thơ Đường luật, thơ Nôm, và văn tế. Họ cũng sử dụng nhiều biện pháp tu từ khác nhau, như so sánh, ẩn dụ, và nhân hóa, để tăng tính biểu cảm cho tác phẩm. Sự đa dạng về hình thức thể hiện đã làm cho thơ văn yêu nước Bình Định trở nên hấp dẫn và dễ tiếp cận với công chúng.

V. Đánh Giá và Kết Luận Di Sản Nho Sĩ Bình Định Ngày Nay

Đội ngũ Nho sĩ Bình Định đã có những đóng góp quan trọng vào lịch sử dân tộc. Họ không chỉ là những nhà Nho học Việt Nam mà còn là những nhà yêu nước, những nhà văn hóa lớn. Những hoạt động và tư tưởng của họ đã góp phần vào việc khơi dậy lòng yêu nước, ý thức dân tộc, và tinh thần đấu tranh của nhân dân. Di sản của Nho sĩ Bình Định vẫn còn giá trị đến ngày nay, và cần được bảo tồn và phát huy.

5.1. Bài Học Lịch Sử Tinh Thần Yêu Nước

Nghiên cứu về Nho sĩ Bình Định giúp chúng ta rút ra nhiều bài học lịch sử quý giá. Một trong những bài học quan trọng nhất là tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc. Các Nho sĩ Bình Định đã đặt lợi ích của dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, và sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Tinh thần yêu nước của họ là một tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo.

5.2. Giá Trị Văn Hóa Bảo Tồn và Phát Huy

Di sản văn hóa của Nho sĩ Bình Định là một phần quan trọng của văn hóa Bình Định. Các tác phẩm văn học, các công trình kiến trúc, và các phong tục tập quán liên quan đến Nho sĩ Bình Định cần được bảo tồn và phát huy. Việc này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của địa phương mà còn góp phần vào việc xây dựng một xã hội văn minh và giàu bản sắc.

Tổng quan nghiên cứu

Từ nửa sau thế kỷ XIX, Việt Nam phải đối mặt với cuộc xâm lược của thực dân Pháp, bắt đầu từ năm 1858 với cuộc tấn công vào Đà Nẵng và chính thức rơi vào ách thống trị sau khi triều đình Huế ký kết Hiệp ước Harmand (1883) và Hiệp ước Patonot (1884). Giai đoạn từ 1885 đến 1914 chứng kiến nhiều biến động sâu sắc về kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục, đặc biệt là sự xuất hiện và hoạt động của đội ngũ Nho sĩ tại Bình Định – một lực lượng trí thức có vai trò quan trọng trong các phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp và phong kiến tay sai.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ đặc điểm, hoạt động và vai trò của đội ngũ Nho sĩ Bình Định trong giai đoạn 1885-1914, qua đó bổ sung nguồn tư liệu lịch sử địa phương và góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào không gian tỉnh Bình Định, thời gian từ phong trào Cần Vương (1885) đến khi Pháp kết thúc chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1914). Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về vai trò của đội ngũ trí thức truyền thống trong bối cảnh lịch sử đầy biến động, đồng thời cung cấp dữ liệu cho các công trình nghiên cứu lịch sử và xã hội học về miền Trung Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về lịch sử và cách mạng, kết hợp với đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam trong nghiên cứu lịch sử dân tộc. Hai lý thuyết chính được áp dụng là:

• Lý thuyết về vai trò của trí thức trong phong trào cách mạng: Nhấn mạnh vai trò của đội ngũ trí thức truyền thống trong việc lãnh đạo, tổ chức và truyền bá tư tưởng yêu nước, chống áp bức.
• Mô hình phân tích xã hội phong kiến và thực dân: Giúp làm rõ mối quan hệ giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội trong bối cảnh thuộc địa, đặc biệt là vai trò của Nho sĩ trong các phong trào đấu tranh.

Các khái niệm chính bao gồm: Nho sĩ (nhà nho, trí thức Nho học), phong trào Cần Vương, phong trào Duy Tân, phong trào chống sưu thuế, hệ tư tưởng phong kiến và dân chủ tư sản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp lịch sử làm chủ đạo, kết hợp với phương pháp logic, điền dã, khảo sát, so sánh và đối chiếu. Nguồn dữ liệu chính gồm:

• Tài liệu lưu trữ tại thư viện tỉnh Bình Định, Đại học Quy Nhơn, Trung tâm lưu trữ tỉnh Bình Định.
• Các công trình sách, báo, luận án, luận văn liên quan đến đội ngũ Nho sĩ và phong trào đấu tranh ở Bình Định.
• Tư liệu tranh ảnh, tài liệu điền dã bổ sung.

Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào đội ngũ Nho sĩ hoạt động tại Bình Định trong giai đoạn 1885-1914, lựa chọn dựa trên tiêu chí hoạt động thực tiễn và ảnh hưởng trong các phong trào yêu nước. Phân tích dữ liệu dựa trên so sánh diễn biến các phong trào, vai trò lãnh đạo và ảnh hưởng của Nho sĩ trong từng giai đoạn cụ thể.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Vai trò lãnh đạo trong phong trào Cần Vương (1885-1887)
   Đội ngũ Nho sĩ Bình Định đã tổ chức và lãnh đạo lực lượng nghĩa quân với hàng chục ngàn người tham gia, xây dựng căn cứ kháng chiến tại Lộc Đỗng và các vùng núi hiểm trở. Phong trào do Mai Xuân Thưởng chỉ huy đã kiểm soát vùng rộng lớn, gây nhiều khó khăn cho thực dân Pháp trong việc đàn áp. Tuy nhiên, do tương quan lực lượng chênh lệch, phong trào cuối cùng thất bại vào năm 1887.

2. Phong trào Duy Tân và chống sưu thuế (1908)
   Phong trào chống sưu thuế ở Bình Định là một trong những phong trào mạnh mẽ nhất tại Trung Kỳ, với sự tham gia trực tiếp và lãnh đạo của các Nho sĩ như Tiến sĩ Hồ Sĩ Tạo. Lực lượng biểu tình lên đến hàng vạn người, tổ chức chặt chẽ với ba lớp bao vây tỉnh thành, thể hiện tính chất bạo động cao. Phong trào đã buộc chính quyền thực dân phải huy động quân đội đàn áp, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

3. Hoạt động văn hóa - giáo dục và truyền bá tư tưởng yêu nước
   Dù thực dân Pháp duy trì hệ thống giáo dục Nho học nhằm mua chuộc trí thức, đội ngũ Nho sĩ Bình Định vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục, truyền bá tư tưởng yêu nước và chống lại chính sách đồng hóa. Tăng Bạt Hổ là nhân vật tiêu biểu trong việc đưa tư tưởng dân chủ tư sản vào đội ngũ Nho sĩ qua phong trào Đông Du, góp phần chuyển biến tư tưởng và thúc đẩy phong trào đấu tranh.

4. Sự chuyển biến tư tưởng trong đội ngũ Nho sĩ
   Đội ngũ Nho sĩ Bình Định thể hiện sự pha trộn giữa hệ tư tưởng phong kiến truyền thống và tư tưởng dân chủ tư sản mới, vừa duy trì truyền thống “trung quân ái quốc”, vừa tiếp thu các tư tưởng cải cách, đổi mới. Điều này tạo nên sự đa dạng trong phương thức đấu tranh, từ bạo động vũ trang đến đấu tranh chính trị ôn hòa.

Thảo luận kết quả

Các phát hiện cho thấy đội ngũ Nho sĩ Bình Định không chỉ là lực lượng lãnh đạo các phong trào kháng chiến mà còn là trung tâm truyền bá tư tưởng và tổ chức xã hội. So với các tỉnh lân cận, Bình Định có phong trào chống sưu thuế với tính chất bạo động và tổ chức chặt chẽ hơn, nhờ sự tham gia trực tiếp của Nho sĩ trí thức. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ số lượng người tham gia phong trào qua các năm và bảng so sánh mức độ đàn áp của thực dân tại các tỉnh Trung Kỳ.

So với các nghiên cứu trước đây, luận văn làm rõ hơn vai trò cụ thể của Nho sĩ Bình Định trong từng giai đoạn, đồng thời phân tích sự chuyển biến tư tưởng trong đội ngũ này, điều mà các công trình trước chưa đề cập sâu. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc bổ sung nguồn tư liệu lịch sử địa phương, góp phần làm sáng tỏ vai trò của trí thức truyền thống trong tiến trình đấu tranh dân tộc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nghiên cứu và bảo tồn tư liệu lịch sử về đội ngũ Nho sĩ Bình Định
   Chủ thể: Các viện nghiên cứu lịch sử, thư viện tỉnh Bình Định
   Thời gian: 1-2 năm
   Mục tiêu: Bảo tồn và số hóa tài liệu, phục vụ nghiên cứu và giáo dục.

2. Đưa nội dung về đội ngũ Nho sĩ Bình Định vào chương trình giáo dục địa phương
   Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định
   Thời gian: 1 năm
   Mục tiêu: Nâng cao nhận thức thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước và vai trò trí thức trong lịch sử.

3. Tổ chức các hội thảo khoa học và tọa đàm về lịch sử Bình Định và đội ngũ Nho sĩ
   Chủ thể: Các trường đại học, trung tâm nghiên cứu xã hội nhân văn
   Thời gian: Định kỳ hàng năm
   Mục tiêu: Thảo luận, trao đổi và cập nhật các nghiên cứu mới, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu.

4. Phát triển các hoạt động văn hóa, du lịch gắn với lịch sử đội ngũ Nho sĩ và các phong trào yêu nước
   Chủ thể: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định
   Thời gian: 2-3 năm
   Mục tiêu: Tôn vinh giá trị lịch sử, thu hút khách du lịch, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu lịch sử và xã hội học
   Luận văn cung cấp dữ liệu chi tiết về phong trào đấu tranh và vai trò trí thức truyền thống tại Bình Định, hỗ trợ các nghiên cứu chuyên sâu về lịch sử Việt Nam thời cận đại.

2. Giáo viên và sinh viên ngành lịch sử, văn hóa Việt Nam
   Tài liệu giúp hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử, phong trào yêu nước và vai trò của đội ngũ Nho sĩ, phục vụ giảng dạy và học tập.

3. Cán bộ quản lý văn hóa và giáo dục địa phương
   Thông tin trong luận văn hỗ trợ xây dựng các chương trình giáo dục truyền thống và phát triển các hoạt động văn hóa gắn với lịch sử địa phương.

4. Cộng đồng người dân Bình Định và các tổ chức xã hội
   Giúp nâng cao nhận thức về truyền thống yêu nước, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và thúc đẩy sự tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn văn hóa.

Câu hỏi thường gặp

1. Đội ngũ Nho sĩ Bình Định có vai trò gì trong phong trào Cần Vương?
   Đội ngũ Nho sĩ là lực lượng lãnh đạo chính, tổ chức nghĩa quân với hàng chục ngàn người, xây dựng căn cứ kháng chiến và chỉ huy các trận đánh chống thực dân Pháp trong giai đoạn 1885-1887.

2. Phong trào chống sưu thuế năm 1908 tại Bình Định có điểm gì đặc biệt?
   Phong trào có quy mô lớn, tính chất bạo động cao và được tổ chức chặt chẽ dưới sự lãnh đạo trực tiếp của các Nho sĩ trí thức, thu hút hàng vạn người tham gia, gây khó khăn lớn cho chính quyền thực dân.

3. Tư tưởng của đội ngũ Nho sĩ Bình Định có sự chuyển biến như thế nào trong giai đoạn nghiên cứu?
   Họ chuyển từ hệ tư tưởng phong kiến truyền thống sang tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản, thể hiện qua việc tham gia phong trào Đông Du và các hoạt động cải cách, đấu tranh chính trị.

4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
   Phương pháp lịch sử chủ đạo kết hợp với phương pháp logic, điền dã, khảo sát, so sánh và đối chiếu, sử dụng nguồn tư liệu đa dạng từ lưu trữ, sách báo, luận án và tài liệu điền dã.

5. Luận văn có đóng góp gì cho nghiên cứu lịch sử địa phương?
   Luận văn hệ thống hóa thông tin về đội ngũ Nho sĩ Bình Định, làm rõ hoạt động và vai trò của họ trong các phong trào yêu nước, bổ sung nguồn tư liệu quý giá cho công tác nghiên cứu và giáo dục truyền thống.

Kết luận

• Đội ngũ Nho sĩ Bình Định là lực lượng trí thức chủ chốt, lãnh đạo các phong trào Cần Vương, Duy Tân và chống sưu thuế từ 1885 đến 1914.
• Phong trào chống sưu thuế năm 1908 tại Bình Định có quy mô lớn, tổ chức chặt chẽ và tính chất bạo động cao dưới sự chỉ đạo của Nho sĩ.
• Tư tưởng đội ngũ Nho sĩ chuyển biến từ phong kiến sang tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản, góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng.
• Luận văn bổ sung nguồn tư liệu lịch sử địa phương, làm rõ vai trò của trí thức truyền thống trong tiến trình đấu tranh dân tộc.
• Đề xuất các giải pháp bảo tồn, giáo dục và phát huy giá trị lịch sử đội ngũ Nho sĩ Bình Định nhằm phát triển văn hóa và giáo dục địa phương trong tương lai.

Để tiếp tục phát huy giá trị nghiên cứu, các nhà khoa học và cơ quan quản lý cần phối hợp tổ chức các hoạt động nghiên cứu, giáo dục và truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về truyền thống yêu nước của đội ngũ Nho sĩ Bình Định.