I. Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận
Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của Gen Z tại Hà Nội. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng thanh toán điện tử và công nghệ thanh toán đang trở thành xu hướng chủ đạo trong thời đại số. Gen Z, với đặc điểm am hiểu công nghệ và thói quen tiêu dùng hiện đại, là nhóm khách hàng tiềm năng cho các dịch vụ này. Nghiên cứu cũng đề cập đến các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật của các dịch vụ thanh toán, cùng với ảnh hưởng của công nghệ tài chính (FinTech) và tài chính số.
1.1. Nghiên cứu nước ngoài
Các nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu hướng toàn cầu. Ví dụ, QingYang và cộng sự (2015) đã phân tích các yếu tố như nhận thức rủi ro và lòng tin ảnh hưởng đến hành vi thanh toán trực tuyến. Mahfuzur Rahman và cộng sự (2020) cũng nhấn mạnh vai trò của hiệu suất kỳ vọng và điều kiện thuận lợi trong việc áp dụng các phương thức thanh toán hiện đại. Những nghiên cứu này cung cấp cơ sở lý luận quan trọng cho việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng của Gen Z tại Hà Nội.
1.2. Nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, thanh toán không dùng tiền mặt đang được thúc đẩy mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Nguyễn Quang Hưng (2022) và Nguyễn Chiến Thắng (2020) đã chỉ ra rằng Gen Z là nhóm khách hàng chính sử dụng các dịch vụ này. Các nghiên cứu trong nước cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc cải thiện cơ sở hạ tầng và hành lang pháp lý để thúc đẩy thanh toán điện tử và thanh toán di động.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng và định tính để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của Gen Z tại Hà Nội. Dữ liệu được thu thập thông qua bảng hỏi khảo sát từ tháng 10/2022 đến tháng 2/2023. Các phương pháp phân tích bao gồm Cronbach’s Alpha, EFA, và hồi quy tuyến tính để đánh giá độ tin cậy và mối quan hệ giữa các biến.
2.1. Phương pháp định lượng
Phương pháp định lượng được sử dụng để đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật đến ý định sử dụng. Kết quả phân tích Cronbach’s Alpha cho thấy các thang đo đều đạt độ tin cậy cao, phù hợp để tiếp tục phân tích EFA và hồi quy.
2.2. Phương pháp định tính
Phương pháp định tính được áp dụng để hiểu sâu hơn về thái độ và hành vi của Gen Z đối với thanh toán không dùng tiền mặt. Các cuộc phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm đã được thực hiện để thu thập thông tin chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ.
III. Thực trạng và phân tích kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy Gen Z tại Hà Nội có xu hướng sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt cao, đặc biệt là các phương thức như thanh toán di động và ví điện tử. Các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật có ảnh hưởng tích cực đến ý định sử dụng. Ngoài ra, công nghệ tài chính và tài chính số cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xu hướng này.
3.1. Xu hướng sử dụng
Gen Z tại Hà Nội có xu hướng sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt cao, đặc biệt là các phương thức như thanh toán di động và ví điện tử. Điều này phản ánh sự am hiểu công nghệ và thói quen tiêu dùng hiện đại của nhóm khách hàng này.
3.2. Yếu tố ảnh hưởng
Các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật có ảnh hưởng tích cực đến ý định sử dụng. Ngoài ra, công nghệ tài chính và tài chính số cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xu hướng này.
IV. Kết luận và kiến nghị
Nghiên cứu kết luận rằng Gen Z tại Hà Nội có xu hướng sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt cao, đặc biệt là các phương thức như thanh toán di động và ví điện tử. Các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật có ảnh hưởng tích cực đến ý định sử dụng. Nghiên cứu đề xuất các kiến nghị nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ và mở rộng quy mô sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.
4.1. Kiến nghị với Chính phủ
Nghiên cứu đề xuất Chính phủ cần tăng cường hành lang pháp lý và cơ sở hạ tầng để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ để nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng các phương thức thanh toán hiện đại.
4.2. Kiến nghị với ngân hàng và FinTech
Các ngân hàng và công ty FinTech cần cải thiện tính hữu ích, tính dễ sử dụng, và tính bảo mật của các dịch vụ thanh toán để thu hút Gen Z. Ngoài ra, cần có các chiến dịch marketing hiệu quả để nâng cao nhận thức và thúc đẩy sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt.
