Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Mua Thiết Bị Gia Dụng Tiết Kiệm Năng Lượng Của Người Tiêu Dùng Tại TP. Hồ Chí Minh

• Tác giả: Đào Nguyễn Xuân Thu
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Bích Châm
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Mua Thiết Bị Gia Dụng Tiết Kiệm Năng Lượng Của Người Tiêu Dùng: Trường Hợp Nghiên Cứu Tại TP. Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.7. Kết cấu luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái niệm về ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng
• 2.2. Khái niệm ý định mua
• 2.3. Thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng và ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng
• 2.4. Các lý thuyết nền tảng về ý định hành vi mua sản phẩm
• 2.4.1. Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA)
• 2.4.2. Lý thuyết về hành vi có kế hoạch (Theory of Planned Behavior - TPB)
• 2.5. Lược khảo các nghiên cứu liên quan
• 2.5.1. Nghiên cứu tại Malaysia
• 2.5.2. Nghiên cứu tại Trung Quốc
• 2.6. Đề xuất mô hình nghiên cứu và các giả thuyết
• 2.6.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 2.6.2. Các giả thuyết của mô hình
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Xây dựng thang đo
• 3.3. Điều chỉnh thang đo
• 3.4. Phương pháp thu thập và xử lý thông tin
• 3.5. Phương pháp chọn mẫu và kích thước mẫu trong nghiên cứu định lượng
• 3.6. Phương pháp thu thập thông tin
• 3.7. Phương pháp xử lý dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả dữ liệu
• 4.2. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha
• 4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.4. Phân tích EFA đối với các biến độc lập
• 4.5. Phân tích EFA lần thứ hai
• 4.6. Phân tích EFA đối với biến phụ thuộc
• 4.7. Kiểm định các hệ số tương quan
• 4.8. Phân tích hồi quy và kiểm định sự phù hợp của mô hình
• 4.9. Kết quả phân tích hồi quy
• 4.10. Dò tìm vi phạm trong các giả định của hồi quy tuyến tính
• 4.11. Kiểm định các giả thuyết
• 4.12. Phân tích ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng của người tiêu dùng
• 4.13. Kiểm định sự khác nhau về giới tính
• 4.14. Kiểm định sự khác nhau về độ tuổi
• 4.15. Kiểm định sự khác nhau về thu nhập
• 4.16. Kiểm định sự khác nhau về trình độ học vấn
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 5.1. Hàm ý quản trị
• 5.2. Yếu tố Nhận thức kiểm soát hành vi
• 5.3. Yếu tố Thái độ đối với thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng
• 5.4. Yếu tố Chuẩn mực đạo đức
• 5.5. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Ý Định Mua Thiết Bị Tiết Kiệm Năng Lượng

Nghiên cứu này tập trung vào ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng tại TP. Hồ Chí Minh. Với sự phát triển kinh tế nhanh chóng, nhu cầu sử dụng năng lượng tăng cao, đặt ra yêu cầu cấp thiết về sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên. Bài viết nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua sắm các sản phẩm này của người tiêu dùng. Việc hiểu rõ các yếu tố này có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng chính sách, chiến lược kinh doanh và nâng cao nhận thức cộng đồng về tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin giá trị cho các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh sản phẩm tiết kiệm năng lượng, mà còn góp phần thúc đẩy xu hướng tiêu dùng xanh tại Việt Nam, đặc biệt là tại một thành phố lớn và năng động như TP. Hồ Chí Minh.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Thiết Bị Gia Dụng Tiết Kiệm Điện

Thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm mức tiêu thụ điện của hộ gia đình và quốc gia. Việc sử dụng các thiết bị này không chỉ giúp tiết kiệm điện năng tiêu thụ, giảm hóa đơn tiền điện, mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường. Việc lựa chọn thiết bị gia dụng phù hợp với nhãn năng lượng rõ ràng là một bước đi quan trọng hướng tới lối sống xanh và bền vững. Nghiên cứu này làm rõ vai trò của hiệu quả năng lượng trong quyết định mua sắm của người tiêu dùng.

1.2. Thực Trạng Ý Định Mua Tại TP. Hồ Chí Minh

TP. Hồ Chí Minh, với dân số đông và mức sống ngày càng tăng, là một thị trường tiềm năng cho thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, ý định mua các sản phẩm này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá trị cảm nhận, nhận thức về môi trường, và chính sách hỗ trợ. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá mức độ quan tâm và sẵn sàng chi trả của người dân thành phố đối với các sản phẩm tiết kiệm năng lượng, từ đó đưa ra những gợi ý để thúc đẩy động cơ mua hàng và tăng cường lựa chọn thiết bị gia dụng thân thiện với môi trường.

II. Xác Định Vấn Đề Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Tiêu Dùng Xanh

Nghiên cứu này khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng của người dân TP. Hồ Chí Minh. Các yếu tố này bao gồm: nhận thức về môi trường, lợi ích kinh tế, ảnh hưởng của người thân và bạn bè, độ tin cậy của thương hiệu, và chính sách khuyến mãi. Phân tích sâu sắc những yếu tố này giúp các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về hành vi tiêu dùng sản phẩm tiết kiệm năng lượng và đưa ra các giải pháp phù hợp. Từ đó, thúc đẩy việc sử dụng thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng rộng rãi hơn, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

2.1. Thiếu Thông Tin Và Nhận Thức Về Tiết Kiệm Điện

Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt thông tin và nhận thức về môi trường của người tiêu dùng. Nhiều người chưa hiểu rõ về lợi ích kinh tế và lợi ích môi trường mà thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng mang lại. Điều này dẫn đến việc họ có thể ưu tiên các sản phẩm giá rẻ hơn, dù chúng không hiệu quả về lâu dài. Việc tăng cường truyền thông marketing và giáo dục cộng đồng về tiết kiệm điện là rất quan trọng để thay đổi hành vi tiêu dùng.

2.2. Rào Cản Về Giá Cả Và Chi Phí Đầu Tư Ban Đầu

Mặc dù thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng có thể giúp giảm hóa đơn tiền điện trong dài hạn, giá trị sử dụng và giá trị cảm nhận của sản phẩm còn là một trở ngại lớn đối với nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với các sản phẩm thông thường khiến họ ngần ngại khi đưa ra quyết định mua sắm. Chính sách hỗ trợ, khuyến mãi, và các chương trình trả góp có thể giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người tiêu dùng và khuyến khích họ lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường hơn.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Khám Phá Động Cơ Mua Sắm Tiết Kiệm Điện

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng để khám phá các yếu tố tác động đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Phương pháp định tính thông qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm được sử dụng để xác định các yếu tố quan trọng và xây dựng bảng khảo sát. Phương pháp định lượng sử dụng khảo sát trực tuyến và trực tiếp để thu thập dữ liệu từ người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh. Dữ liệu thu thập được phân tích bằng phần mềm thống kê SPSS để xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khác nhau và đưa ra kết luận về động cơ mua hàng của người tiêu dùng.

3.1. Thu Thập Dữ Liệu Từ Người Tiêu Dùng TP.HCM

Việc thu thập dữ liệu được thực hiện thông qua khảo sát trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội và website, cũng như khảo sát trực tiếp tại các cửa hàng điện máy và khu dân cư. Mẫu khảo sát bao gồm những người đang sinh sống, học tập hoặc làm việc tại TP. Hồ Chí Minh. Câu hỏi tập trung vào các yếu tố như: nhận thức về môi trường, lợi ích kinh tế, ảnh hưởng của người thân, độ tin cậy của thương hiệu, và chính sách khuyến mãi. Dữ liệu thu thập được đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy để đưa ra kết luận chính xác.

3.2. Phân Tích Thống Kê Xác Định Yếu Tố Quan Trọng Nhất

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS để thực hiện các phân tích thống kê mô tả, phân tích tương quan, phân tích hồi quy, và kiểm định giả thuyết. Mục tiêu là xác định các yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Kết quả phân tích giúp các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách tập trung vào những yếu tố quan trọng nhất để thúc đẩy việc sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường và tiết kiệm điện.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Hàm Ý Quản Trị Cho Doanh Nghiệp Tiết Kiệm Điện

Kết quả nghiên cứu cung cấp những hàm ý quản trị quan trọng cho các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức về môi trường của người tiêu dùng, nhấn mạnh lợi ích kinh tế mà sản phẩm mang lại, xây dựng thương hiệu thiết bị gia dụng uy tín, và đưa ra các chính sách khuyến mãi hấp dẫn. Ngoài ra, cần tăng cường kênh phân phối sản phẩm, đặc biệt là qua mua hàng online, để tiếp cận được nhiều khách hàng hơn. Việc hiểu rõ động cơ mua hàng và lựa chọn thiết bị gia dụng của người tiêu dùng giúp các doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường.

4.1. Nâng Cao Nhận Thức Và Truyền Thông Hiệu Quả

Doanh nghiệp cần đầu tư vào các chiến dịch truyền thông marketing để nâng cao nhận thức về môi trường và lợi ích kinh tế của thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Các thông điệp cần nhấn mạnh vào việc giảm hóa đơn tiền điện, bảo vệ môi trường, và cải thiện chất lượng cuộc sống. Sử dụng các kênh truyền thông đa dạng như mạng xã hội, website, báo chí, và truyền hình để tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Cần xây dựng nội dung hấp dẫn, dễ hiểu, và chia sẻ thông tin một cách thường xuyên để duy trì sự quan tâm của người tiêu dùng.

4.2. Xây Dựng Thương Hiệu Uy Tín Và Dịch Vụ Hậu Mãi Tốt

Người tiêu dùng thường có xu hướng lựa chọn các thương hiệu thiết bị gia dụng uy tín và có dịch vụ hậu mãi tốt. Doanh nghiệp cần chú trọng vào việc xây dựng độ tin cậy của thương hiệu thông qua việc cung cấp sản phẩm chất lượng, bảo hành dài hạn, và hỗ trợ khách hàng tận tình. Tạo dựng mối quan hệ tốt với khách hàng qua các chương trình chăm sóc khách hàng, khảo sát ý kiến, và giải quyết khiếu nại nhanh chóng. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ hậu mãi là yếu tố quan trọng để giữ chân khách hàng và tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

V. Kết Luận Tương Lai Của Thị Trường Tiết Kiệm Năng Lượng Tại Việt Nam

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng tại TP. Hồ Chí Minh. Kết quả cho thấy, nhận thức về môi trường, lợi ích kinh tế, ảnh hưởng của người thân, độ tin cậy của thương hiệu, và chính sách khuyến mãi đóng vai trò quan trọng trong quyết định mua sắm của người tiêu dùng. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách đưa ra các giải pháp phù hợp để thúc đẩy việc sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường và tiết kiệm điện rộng rãi hơn. Thị trường thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai, đặc biệt là khi xu hướng tiêu dùng xanh ngày càng được ưa chuộng.

5.1. Tiềm Năng Phát Triển Thị Trường Tiết Kiệm Năng Lượng

Thị trường thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn trong tương lai. Với sự tăng trưởng kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng tăng cao. Đồng thời, ý thức bảo vệ môi trường của người dân cũng ngày càng được nâng cao. Các doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội này để phát triển các sản phẩm chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường và góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tiêu Dùng Xanh

Nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng. Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu về hành vi tiêu dùng thực tế của người dân, các yếu tố cản trở việc sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường, và hiệu quả của các chính sách hỗ trợ của chính phủ. Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về tác động của truyền thông marketing đến hành vi tiêu dùng và các giải pháp để nâng cao hiệu quả của các chiến dịch truyền thông marketing về tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường.

Tổng quan nghiên cứu

Việt Nam đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về môi trường do sự phát triển kinh tế và gia tăng dân số nhanh chóng. Theo báo cáo của Văn phòng bảo tồn và tiết kiệm năng lượng Việt Nam, nhu cầu năng lượng dự kiến tăng gấp ba lần trong mười năm tới, với điện năng chiếm khoảng 25% tổng mức tiêu thụ năng lượng vào năm 2025. Thành phố Hồ Chí Minh, với dân số gần 9 triệu người và mức tăng trưởng kinh tế trên 8% trong ba năm liên tiếp (2016-2018), là thị trường tiêu thụ năng lượng lớn nhất cả nước, với mức tiêu thụ điện năng cao nhất trong một ngày năm 2019 đạt 90.04 triệu kWh, gần gấp đôi so với năm 2010.

Trong bối cảnh đó, việc sử dụng thiết bị gia dụng tiết kiệm năng lượng (TBGDTKNL) được xem là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tiết kiệm chi phí cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, nhận thức về môi trường của người tiêu dùng Việt Nam còn tương đối thấp, và các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua TBGDTKNL chưa được nghiên cứu sâu rộng tại thị trường trong nước.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua TBGDTKNL của người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh, bao gồm sáu yếu tố chính: tiêu chuẩn chủ quan, thái độ, nhận thức kiểm soát hành vi, mối quan tâm về môi trường, kiến thức môi trường và chuẩn mực đạo đức. Nghiên cứu khảo sát 239 người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh, phân tích dữ liệu nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp và nhà quản lý trong việc phát triển chiến lược tiếp thị và nâng cao nhận thức người tiêu dùng về sản phẩm tiết kiệm năng lượng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết nền tảng về hành vi tiêu dùng:

• Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA): Mô hình này cho rằng ý định hành vi của người tiêu dùng chịu ảnh hưởng bởi thái độ và tiêu chuẩn chủ quan. Thái độ phản ánh nhận thức và đánh giá của cá nhân về sản phẩm, trong khi tiêu chuẩn chủ quan là áp lực xã hội từ những người quan trọng xung quanh.

• Thuyết hành vi có kế hoạch (Theory of Planned Behavior - TPB): Phát triển từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, phản ánh khả năng và sự kiểm soát của cá nhân trong việc thực hiện hành vi mua hàng. TPB cho rằng ý định hành vi chịu ảnh hưởng bởi thái độ, tiêu chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi.

Ngoài ra, nghiên cứu mở rộng mô hình bằng cách bổ sung ba yếu tố liên quan đến sản phẩm xanh và bảo vệ môi trường: mối quan tâm về môi trường, kiến thức môi trường và chuẩn mực đạo đức. Sáu khái niệm chính được sử dụng gồm: tiêu chuẩn chủ quan, thái độ, nhận thức kiểm soát hành vi, mối quan tâm về môi trường, kiến thức môi trường và chuẩn mực đạo đức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính thực hiện thảo luận nhóm với 8 người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh nhằm điều chỉnh thang đo phù hợp với bối cảnh địa phương. Giai đoạn định lượng sử dụng phương pháp lấy mẫu thuận tiện, khảo sát trực tiếp và trực tuyến với 250 mẫu, trong đó 239 mẫu hợp lệ được phân tích.

Các công cụ phân tích bao gồm:

• Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (các thang đo đều đạt trên 0.6, đảm bảo độ tin cậy).
• Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến quan sát.
• Phân tích tương quan và hồi quy đa biến để kiểm định các giả thuyết.
• Kiểm định t-test và ANOVA để đánh giá sự khác biệt ý định mua theo các nhóm nhân khẩu học (giới tính, độ tuổi, thu nhập, trình độ học vấn).

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, đảm bảo tính chính xác và khách quan trong phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thái độ ảnh hưởng tích cực đến ý định mua: Kết quả hồi quy cho thấy thái độ có hệ số beta dương và ý nghĩa thống kê (p < 0.01), khẳng định thái độ tích cực của người tiêu dùng đối với TBGDTKNL làm tăng ý định mua lên khoảng 35%. Điều này phù hợp với các nghiên cứu tại Malaysia và Trung Quốc.

2. Nhận thức kiểm soát hành vi có tác động mạnh: Nhận