Nghiên cứu và giải pháp quản lý cháy rừng thích ứng biến đổi khí hậu tại Quảng Bình

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Khái niệm cháy rừng và phân loại cháy rừng

1.2. Khái niệm và nguyên nhân BĐKH

1.3. Khái niệm mùa cháy rừng và dự báo cháy rừng

1.4. Khái niệm về hệ thống thông tin địa lý và viễn thám

1.5. CƠ SỞ THỰC TIỄN

1.5.1. Tác động của BĐKH đến nguy cơ cháy rừng trên thế giới

1.5.2. Tác động của BĐKH đến nguy cơ cháy rừng ở Việt Nam

1.5.3. Tác động của BĐKH đến nguy cơ cháy rừng ở Quảng Bình

1.5.4. Xu hướng BĐKH hiện nay

1.5.5. Phương pháp dự báo cháy rừng

1.5.6. Nhận xét chung

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

2.1.1. Phạm vi nghiên cứu

2.1.2. Đối tượng nghiên cứu

2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.3.1. Phương pháp luận và hướng tiếp cận

2.3.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ XÃ HỘI LIÊN QUAN ĐẾN CHÁY RỪNG

3.1.1. Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến cháy rừng

3.1.2. Đặc điểm kinh tế – xã hội liên quan đến cháy rừng

3.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHÁY RỪNG Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

3.2.1. Tình hình cháy rừng ở tỉnh Quảng Bình

3.2.2. Hiện trạng vật liệu cháy, cây bụi và thảm tươi liên quan đến cháy rừng

3.2.3. Thực trạng công tác quản lý cháy rừng ở tỉnh Quảng Bình

3.3. ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ PHÙ HỢP CỦA PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH MÙA CHÁY, DỰ BÁO CHÁY RỪNG CÁC VÙNG SINH THÁI Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

3.3.1. Đánh giá sự phù hợp và đề xuất phương pháp xác định mùa cháy rừng các vùng sinh thái

3.3.2. Đánh giá sự phù hợp của các phương pháp dự báo cháy rừng

3.3.3. Đề xuất hiệu chỉnh chỉ số dự báo cháy rừng ở tỉnh Quảng Bình

3.4. PHÂN VÙNG TRỌNG ĐIỂM CHÁY RỪNG Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

3.4.1. Xây dựng bản đồ lớp phủ ở tỉnh Quảng Bình qua các năm

3.4.2. Xây dựng bản đồ các nhân tố ảnh hưởng đến nguy cơ cháy rừng ở tỉnh Quảng Bình

3.4.3. Xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ cháy rừng ở tỉnh Quảng Bình

3.4.4. Xây dựng mô hình dự đoán cháy rừng theo kịch bản thay đổi nhiệt độ (RPC4.5) ở tỉnh Quảng Bình

3.5. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHÁY RỪNG

3.5.1. Nâng cao năng lực tổ chức, trình độ và trang thiết bị PCCCR

3.5.2. Giải pháp về công nghệ

3.5.3. Giải pháp về quy hoạch

3.5.4. Giải pháp về chính sách

3.5.5. Giải pháp về công tác dự báo

3.5.6. Giải pháp về công tác chỉ đạo thực hiện

MỞ ĐẦU

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nghiên cứu cháy rừng và biến đổi khí hậu tại Quảng Bình

Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích nghiên cứu cháy rừng và tác động biến đổi khí hậu tại tỉnh Quảng Bình. Biến đổi khí hậu đã làm gia tăng nguy cơ cháy rừng thông qua việc tăng nhiệt độ, giảm độ ẩm và thay đổi lượng mưa. Các yếu tố này đã tạo điều kiện thuận lợi cho cháy rừng xảy ra thường xuyên và khó kiểm soát hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Quảng Bình là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, với diện tích rừng lớn và nguy cơ cháy cao.

1.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến cháy rừng

Biến đổi khí hậu đã làm thay đổi đáng kể các yếu tố môi trường, dẫn đến gia tăng nguy cơ cháy rừng. Nhiệt độ tăng, độ ẩm giảm và lượng mưa thay đổi đã làm cho vật liệu cháy trở nên khô hơn và dễ bắt lửa hơn. Điều này đặc biệt nghiêm trọng tại Quảng Bình, nơi có diện tích rừng lớn và đa dạng về loại hình rừng. Các nghiên cứu cho thấy, trong giai đoạn 2003–2018, tỉnh Quảng Bình đã ghi nhận 163 vụ cháy rừng với diện tích bị thiệt hại hơn 700 ha.

1.2. Thực trạng cháy rừng tại Quảng Bình

Thực trạng cháy rừng tại Quảng Bình cho thấy sự gia tăng đáng kể về số vụ cháy và diện tích rừng bị thiệt hại. Các loại rừng dễ cháy như rừng keo, rừng thông nhựa và rừng phi lao ven biển là những khu vực có nguy cơ cao nhất. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, mùa cháy rừng tại Quảng Bình đang kéo dài hơn và biến động mạnh theo từng năm, đòi hỏi các phương pháp dự báo và quản lý cháy rừng phải được cập nhật và hiệu chỉnh.

II. Quản lý cháy rừng và giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý cháy rừng nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu tại Quảng Bình. Các giải pháp bao gồm việc nâng cao năng lực tổ chức, cải thiện trang thiết bị phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR), và áp dụng các công nghệ hiện đại trong dự báo và quản lý cháy rừng. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các chiến lược quản lý rừng bền vững và bảo vệ rừng trước các tác động của biến đổi khí hậu.

2.1. Giải pháp công nghệ và dự báo cháy rừng

Một trong những giải pháp cháy rừng quan trọng là áp dụng các công nghệ hiện đại trong dự báo cháy rừng. Nghiên cứu đề xuất việc sử dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) và viễn thám để theo dõi và dự báo nguy cơ cháy rừng. Các chỉ số dự báo cháy rừng cũng cần được hiệu chỉnh để phù hợp với điều kiện thực tế tại Quảng Bình, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

2.2. Chiến lược quản lý rừng bền vững

Chiến lược quản lý rừng bền vững là một phần không thể thiếu trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu. Nghiên cứu đề xuất việc quy hoạch lại các khu vực rừng có nguy cơ cháy cao, tăng cường công tác bảo vệ rừng và phát triển các chính sách hỗ trợ người dân trong việc quản lý và sử dụng rừng một cách bền vững. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ cháy rừng mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương.

III. Phân vùng trọng điểm cháy rừng và dự báo nguy cơ

Nghiên cứu đã xác định các vùng trọng điểm cháy rừng tại Quảng Bình dựa trên các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa và đặc điểm địa hình. Các khu vực có nguy cơ cháy cao được phân loại và đánh giá để đưa ra các biện pháp phòng ngừa và quản lý hiệu quả. Nghiên cứu cũng đề xuất việc xây dựng các mô hình dự báo cháy rừng theo kịch bản biến đổi khí hậu, giúp nâng cao khả năng dự đoán và ứng phó với các vụ cháy rừng trong tương lai.

3.1. Xây dựng bản đồ nguy cơ cháy rừng

Nghiên cứu đã xây dựng bản đồ nguy cơ cháy rừng cho Quảng Bình dựa trên các yếu tố khí tượng và địa hình. Các khu vực có nguy cơ cháy cao được xác định và phân loại để đưa ra các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Bản đồ này là công cụ quan trọng giúp các nhà quản lý rừng có thể dự đoán và ứng phó kịp thời với các vụ cháy rừng.

3.2. Mô hình dự báo cháy rừng theo kịch bản biến đổi khí hậu

Nghiên cứu đề xuất việc xây dựng các mô hình dự báo cháy rừng theo kịch bản biến đổi khí hậu. Các mô hình này dựa trên sự thay đổi của nhiệt độ, độ ẩm và lượng mưa trong tương lai, giúp dự đoán chính xác hơn về nguy cơ cháy rừng. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc lập kế hoạch và triển khai các biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng hiệu quả tại Quảng Bình.

Luận án tiến sĩ lâm nghiệp: Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý cháy rừng thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh Quảng Bình