Nghiên Cứu Ứng Dụng Hệ Thống Thông Tin Địa Lý (GIS) Trong Quản Lý Và Dự Báo Dân Số Tại Huyện Bình Chánh, TP.HCM

Việc đăng ký thường trú của công dân là cần thiết để quản lý cư trú, thực hiện nghĩa vụ và hưởng quyền lợi. Tuy nhiên, việc thống kê, theo dõi và quản lý dân số tại Việt Nam nói chung và tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng còn nhiều bất cập. Việc quản lý và đăng ký cư trú của công dân theo hình thức hộ khẩu thuộc quyền quản lý của ngành Công an. Song song với việc quản lý dân số thì vấn đề thống kê dân số lại thuộc ngành Thống kê và chỉ thực hiện 10 năm 1 lần nên việc cập nhật các biến động về dân số các năm sau đó là rất khó khăn.

Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là ứng dụng công nghệ GIS xây dựng dữ liệu nhằm phục vụ công tác quản lý và dự báo dân số cho huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu cụ thể bao gồm: Phân tích thực trạng công tác quản lý dân số tại Thành phố Hồ Chí Minh, xây dựng cơ sở dữ liệu về quy mô dân số, mật độ dân số, cơ cấu dân số, gia tăng dân số các xã thuộc huyện Bình Chánh nhằm quản lý và dự báo dân số thông qua công nghệ GIS. Từ đó đề xuất giải pháp và mô hình ứng dụng phù hợp nhằm quản lý và dự báo dân số.

Việc thống kê, theo dõi và quản lý dân số tại Việt Nam nói chung và tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng còn nhiều bất cập. Việc quản lý và đăng ký cư trú của công dân theo hình thức hộ khẩu thuộc quyền quản lý của ngành Công an. Bên cạnh đó, việc theo dõi, quản lý biến động tăng, giảm dân số, đề xuất các giải pháp điều chỉnh mức sinh và tỷ lệ gia tăng dân số trên địa bàn Thành phố lại do các Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình trực thuộc Sở Y tế thực hiện. Do đó, các số liệu thống kê về nhân khẩu và dân số tại cùng một địa bàn nhưng có sự khác nhau giữa các ngành. Vì vậy, công tác quản lý là hết sức khó khăn.

Quản lý nhà nước về dân số - kế hoạch hoá gia đình, bản chất và đặc điểm của quản lý nhà nước về DS-KHHGĐ, nguyên tắc quản lý nhà nước về dân số - kế hoạch hoá gia đình, nội dung quản lý nhà nước về dân số - kế hoạch hoá gia đình và vai trò của Nhà nước với công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình vẫn còn tồn đọng nhiều bất cập. Vấn đề quản lý dân số còn thiếu sót, vấn đề dự báo dân số chưa sát với thực tế.

Thu thập số liệu thống kê dân số và quản lý nhân khẩu để xây dựng cơ sở dữ liệu nhằm quản lý và dự báo dân số thông qua công nghệ GIS. Thu thập được các số liệu về dân số như: quy mô dân số, mật độ dân số, cơ cấu dân số, gia tăng dân số tới cấp xã từ năm 2004-2016. Cơ sở dữ liệu được lưu theo format Geodatabase.

Phân tích thực trạng công tác quản lý dân số hiện nay. Làm rõ các quy định về quản lý dân số, những thuận lợi và khó khăn bất cập trong công tác quản lý dân số tại huyện Bình Chánh. Từ những số liệu thu thập được, nhóm nghiên cứu mô hình hóa các số liệu để đưa vào hệ thống CSDL nhằm ứng dụng trong thực tế.

Phân tích cơ sở khoa học và kinh nghiệm thực tiễn cũng như kinh nghiệm các nước trong việc sử dung GIS để quản lý dân số và đề xuất mô hình phù hợp cho TP. Xây dựng Cơ sở dữ liệu GIS hỗ trợ công tác quản lý và dự báo dân số. Xây dựng được CSDL không gian bao gồm 3 lớp chính bao gồm: hành chính (cấp tỉnh, huyện, xã), địa hình (giao thông, thủy văn), dân số (quy mô, mật độ, cơ cấu, tốc độ gia tăng,…)

Nghiên cứu ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong quản lý và dự báo dân số tại các huyện ngoại thành thành phố Hồ Chí Minh – Trường hợp cụ thể tại huyện Bình Chánh. Mục tiêu tổng quát là ứng dụng công nghệ GIS xây dựng dữ liệu nhằm phục vụ công tác quản lý và dự báo dân số cho huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh

Cách tiếp cận Đề tài thuộc loại nghiên cứu ứng dụng nên hướng tiếp cận chính là phương pháp khảo sát thực tiễn, thu thập số liệu, phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nướchiện hành để làm rõ những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân. Từ đó, đề xuất được những mô hình và công cụ phù hợp trong quản lý dân số.

Xây dựng CSDL không gian bao gồm 3 lớp chính bao gồm: hành chính (cấp tỉnh, huyện, xã), địa hình (giao thông, thủy văn), dân số (quy mô, mật độ, cơ cấu, tốc độ gia tăng,…). Đề xuất một số giải pháp, mô hình phù hợp, phương án cập nhật thông tin để quản lý và phương án triển khai sử dụng tại huyện Bình Chánh.

Xây dựng được CSDL không gian bao gồm 3 lớp chính bao gồm: hành chính (cấp tỉnh, huyện, xã), địa hình (giao thông, thủy văn), dân số (quy mô, mật độ, cơ cấu, tốc độ gia tăng,…). Xây dựng được CSDL không gian bao gồm 3 lớp chính bao gồm: hành chính (cấp tỉnh, huyện, xã), địa hình (giao thông, thủy văn), dân số (quy mô, mật độ, cơ cấu, tốc độ gia tăng,…)

Mô hình chạy trên nền tảng mã nguồn mở (phần mềm QGIS), giao diện tiếng Việt với các chức năng cơ bản: nhập dữ liệu, truy vấn, trích xuất và trình bày biểu đồ bản đồ. Đề xuất một số giải pháp, mô hình phù hợp, phương án cập nhật thông tin để quản lý và phương án triển khai sử dụng tại huyện Bình Chánh.

Với mỗi quốc gia, việc đăng ký thường trú của công dân tại địa phương là cần thiết, không chỉ để quản lý cư trú mà còn để công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ và hưởng các quyền lợi của mình tại địa phương đăng ký. Phải có đăng ký cư trú thì chính quyền địa phương mới biết mình đang quản lý ai? dân số bao nhiêu? lực lượng lao động như thế nào?…, từ đó có cơ sở xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.

Để quản lý và dự báo gia tăng dân số một cách hiệu quả thì công nghệ GIS sẽ hỗ trợ việc thu thập các nhóm dữ liệu tại các địa phương thông qua khảo sát, phỏng vấn sẽ được xử lý và nhập dữ liệu này trực tiếp vào hệ thống cơ sở dữ liệu GIS. Do vậy, các số liệu này sẽ được quản lý hoàn toàn bằng GIS ngay từ trong quá trình điều tra.