Nghiên cứu truyện cổ dân gian Việt Nam và Myanmar với yếu tố Phật giáo

LỜI CAM ĐOAN

1. DẪN NHẬP

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

1.3. Lịch sử vấn đề

1.3.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam

2. CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở khoa học của hướng nghiên cứu bối cảnh

2.2. Nghiên cứu folklore và sự ra đời của hướng nghiên cứu bối cảnh

2.3. Nghiên cứu bối cảnh: một số định hướng mang tính phương pháp luận

2.4. Những nét chính về văn hóa của Myanmar và Việt Nam

2.4.1. Văn hóa tộc người

2.4.2. Vấn đề tư liệu về đối tượng nghiên cứu

2.4.3. Nguyên tắc tiếp cận tư liệu diễn xướng

2.4.4. Vị trí – vai trò của tư liệu văn bản

2.4.5. Vấn đề phân loại đối tượng nghiên cứu

3. BỐI CẢNH VĂN HÓA DÂN TỘC - CÁC ĐỀ MỤC BẢO LƯU TRUYỆN CỔ DÂN GIAN CÓ YẾU TỐ PHẬT GIÁO

3.1. Người kể chuyện và vốn truyện kể

3.1.1. Người kể chuyện

3.1.2. Vốn truyện kể

3.2. Văn bản ghi chép và sự kiện kể chuyện

3.2.1. Văn bản ghi chép

3.2.2. Sự kiện kể chuyện

3.3. Sinh hoạt đời thường và hoạt động văn nghệ

3.3.1. Sinh hoạt đời thường

3.3.2. Hoạt động văn nghệ

3.4. Một số hiện tượng trong thực tế bảo lưu truyện kể theo các chủ đề của Phật giáo

3.4.1. Việc nhấn mạnh chủ đề răn ác khuyến thiện và qui luật vô thường của kiếp người – một mẫu số chung của TCDGCYTPG ở Myanmar và Việt Nam

3.4.2. Việc đề cao giới đức trong truyện kể của người Myanmar gắn liền với sự tôn vinh hình tượng người đàn ông

3.4.3. Việc đề cao thiên tính trong truyện kể của người Việt Nam gắn liền với việc tôn vinh hình tượng người phụ nữ

4. BỐI CẢNH DIỄN XƯỚNG - ĐẶC ĐIỂM VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TRUYỆN CỔ DÂN GIAN CÓ YẾU TỐ PHẬT GIÁO VỚI CÁC YẾU TỐ CỦA TÌNH HUỐNG GIAO TIẾP

4.1. TCDGCYTPG từ văn bản cố định hóa đến văn bản diễn hóa trong bối cảnh diễn xướng

4.2. Từ tiềm năng nghĩa đến tiềm năng bối cảnh của truyện kể

4.3. Từ cấu trúc tự sự được biên soạn lại đến cấu trúc tự sự trong ngôn bản diễn kể thực tế

4.4. Từ khả năng bao quát hạn hẹp theo tiêu chuẩn chung của bối cảnh văn hóa cộng đồng đến sự diễn hóa qua các sự kiện giao tiếp cụ thể

4.5. TCDGCYTPG với các nhân tố tham gia giao tiếp

4.6. Truyện kể với vai trò sáng tạo của người kể chuyện

4.7. Truyện kể trong mối tương tác giữa người kể chuyện và người tham dự

5. MỘT VÀI MẪU PHÂN TÍCH BỐI CẢNH DIỄN XƯỚNG CỤ THỂ CỦA TRUYỆN CỔ DÂN GIAN CÓ YẾU TỐ PHẬT GIÁO

5.1. Tiết mục diễn xướng truyện kể Tên tướng cướp vô não

5.1.1. Hồ sơ dữ liệu tiết mục diễn xướng

5.1.2. Phân tích sự kiện kể chuyện

5.1.3. Phân tích diễn biến các tương tác xã hội và vai trò của truyện kể trong sự kiện giao tiếp

5.1.4. Một vài ghi nhận về người cung cấp thông tin và tiết mục

5.2. Tiết mục diễn xướng truyện kể Lòng hiếu của chim oanh vũ

5.2.1. Hồ sơ dữ liệu tiết mục diễn xướng

5.2.2. Phân tích sự kiện kể chuyện

5.2.3. Phân tích diễn biến các tương tác xã hội và vai trò của truyện kể trong sự kiện giao tiếp

5.2.4. Một vài ghi nhận về người cung cấp thông tin và tiết mục

5.3. Tiết mục diễn xướng truyện kể Chim công thuyết pháp

5.3.1. Hồ sơ dữ liệu tiết mục diễn xướng

5.3.2. Phân tích sự kiện kể truyện

5.3.3. Phân tích diễn biến các tương tác xã hội và vai trò của truyện kể trong sự kiện giao tiếp

5.3.4. Một vài ghi nhận về người cung cấp thông tin và tiết mục

5.4. Tiết mục diễn xướng truyện kể Khổ

5.4.1. Hồ sơ dữ liệu tiết mục diễn xướng

5.4.2. Phân tích sự kiện kể truyện

5.4.3. Phân tích diễn biến các tương tác xã hội và vai trò của truyện kể trong sự kiện giao tiếp

5.4.4. Một vài ghi nhận về người cung cấp thông tin và tiết mục

5.5. Một phân tích tổng hợp về vai trò sáng tạo của người kể chuyện trong các pháp thoại Phật giáo

5.6. Việc kiến tạo mô hình tâm lý của tình huống giao tiếp

5.7. Khả năng điều tiết các tương tác thẩm mỹ trong sự kiện giao tiếp

5.8. Kỹ năng phát huy vai trò các yếu tố trợ ngôn tạo sức hấp dẫn cho tiết mục

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về truyện cổ dân gian có yếu tố Phật giáo

Truyện cổ dân gian có yếu tố Phật giáo (TCDGCYTPG) là một phần quan trọng trong kho tàng văn hóa của Việt Nam và Myanmar. Những truyện này không chỉ phản ánh đời sống tâm linh mà còn thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc. Văn hóa Việt Nam và văn hóa Myanmar đều có những đặc điểm riêng, nhưng đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Phật giáo. TCDGCYTPG không chỉ là những câu chuyện giải trí mà còn mang trong mình những bài học đạo đức, triết lý sống. Theo nghiên cứu, TCDGCYTPG thường chứa đựng những yếu tố như tín ngưỡng dân gian, huyền thoại, và truyền thuyết. Những yếu tố này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa mà còn tạo ra một không gian giao tiếp giữa các thế hệ. Việc nghiên cứu TCDGCYTPG giúp hiểu rõ hơn về di sản văn hóa và tín ngưỡng dân gian của hai quốc gia.

II. Phân tích bối cảnh văn hóa và tôn giáo

Bối cảnh văn hóa và tôn giáo đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển TCDGCYTPG. Phật giáo đã có mặt tại Việt Nam từ rất sớm và đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của đời sống văn hóa. TCDGCYTPG thường phản ánh những giá trị đạo đức và triết lý của Phật giáo, như việc răn ác khuyến thiện và quy luật vô thường. Tại Myanmar, Phật giáo Theravada là nền tảng văn hóa chính, ảnh hưởng đến cách thức kể chuyện và nội dung của các truyện cổ. Sự tương đồng và khác biệt giữa hai nền văn hóa này tạo ra một bức tranh phong phú về tín ngưỡng dân gian và hệ thống tín ngưỡng. Việc nghiên cứu bối cảnh này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về TCDGCYTPG mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực nghiên cứu văn hóa và nghiên cứu tôn giáo.

III. Đặc điểm của TCDGCYTPG trong văn hóa Việt Nam và Myanmar

TCDGCYTPG ở Việt Nam và Myanmar có những đặc điểm riêng biệt nhưng cũng có nhiều điểm tương đồng. Ở Việt Nam, các truyện thường nhấn mạnh vào hình tượng người phụ nữ và các giá trị gia đình, trong khi ở Myanmar, hình tượng người đàn ông thường được tôn vinh. Những truyện này không chỉ đơn thuần là giải trí mà còn mang trong mình những bài học về đạo đức và tín ngưỡng. Các yếu tố như huyền thoại và truyền thuyết thường được lồng ghép trong các câu chuyện, tạo nên một không gian văn hóa phong phú. Việc phân tích các đặc điểm này giúp làm rõ hơn về di sản văn hóa và tín ngưỡng dân gian của hai quốc gia, đồng thời mở ra những hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực nghiên cứu văn học.

IV. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu TCDGCYTPG không chỉ có giá trị về mặt lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn. Việc hiểu rõ về TCDGCYTPG giúp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của hai quốc gia. Ngoài ra, nghiên cứu này còn có thể được ứng dụng trong giáo dục, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về văn hóa dân gian và tín ngưỡng của tổ tiên. Các chương trình giáo dục có thể tích hợp TCDGCYTPG vào giảng dạy, từ đó nâng cao nhận thức về văn hóa và tôn giáo. Hơn nữa, việc nghiên cứu này cũng có thể góp phần vào việc xây dựng các chính sách văn hóa, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian trong bối cảnh hiện đại.

Luận văn thạc sĩ về truyện cổ dân gian có yếu tố Phật giáo tại Việt Nam và Myanmar