Nghiên Cứu Trách Nhiệm Xã Hội và Lợi Nhuận của Các Công Ty Niêm Yết Tại Việt Nam

• Tác giả: Phan Thị Hải Vân
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đình Hùng
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Trách Nhiệm Xã Hội và Lợi Nhuận của Các Công Ty Niêm Yết Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
• 1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Nhận xét các công trình nghiên cứu và xác định khe hỏng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Cơ sở lý thuyết về trách nhiệm xã hội
• 2.2. Cơ sở lý thuyết về lợi nhuận và thuộc tính đại diện cho chất lượng lợi nhuận
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả tổng thể
• 3.2. Mẫu nghiên cứu
• 3.3. Mô hình nghiên cứu
• 3.4. Lựa chọn và đo lường biến nghiên cứu (phần giả thuyết được đưa vào theo từng biến lựa chọn)
• 3.5. Quy trình thu thập và xử lý dữ liệu
• 3.5.1. Quy trình thu thập
• 3.5.2. Xử lý dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.2. Ma trận hệ số tương quan giữa các biến
• 4.3. Phân tích mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội với lợi nhuận
• 4.4. Kiểm tra đa cộng tuyến
• 4.5. Kiểm tra phương sai thay đổi
• 4.6. Phân tích t-test
• 4.7. Phân tích hồi quy đa biến
• 4.8. Thảo luận về các kết quả đạt được
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Hạn chế của bài nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.2. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nghiên Cứu CSR Tác Động Đến Lợi Nhuận Công Ty Niêm Yết

Sự quan tâm của dư luận về trách nhiệm xã hội, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm môi trường và đạo đức kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng gia tăng. Các vụ việc như Formosa hay Vedan đã minh chứng điều này. Phát triển doanh nghiệp cần đi đôi với phát triển môi trường và xã hội. Trách nhiệm xã hội (CSR) không chỉ đơn thuần là chi phí mà còn là kênh đầu tư hiệu quả để nâng cao thương hiệu, tăng doanh số và cải thiện hiệu quả tài chính, từ đó tăng lòng tin của thị trường và hướng tới phát triển bền vững. Các nghiên cứu từ năm 1979 đến 2001 đã chỉ ra rằng các công ty cần lưu ý đến các vấn đề của xã hội bên cạnh việc tập trung vào kinh doanh và lợi nhuận. Mối quan hệ này được thể hiện trong sự tương tác tự nguyện với các bên liên quan, bao gồm người lao động, cộng đồng, chính phủ và người tiêu dùng. CSR được đề cập đến trong chiến lược đầu tư dài hạn, trung hạn và ngắn hạn, chiến lược kinh doanh cũng như các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp.

1.1. Tổng Quan Về CSR và Phát Triển Bền Vững Tại Việt Nam

Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất năm 1992 và Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới năm 2002 đã cho thấy phát triển bền vững trở thành mục tiêu chiến lược quan trọng của các quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Liên Hiệp Quốc đã đề ra 17 mục tiêu chung và 169 mục tiêu cụ thể trong Chương trình nghị sự 2030. Phát triển bền vững được hiểu là sự cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường sinh thái. Sự phát triển kinh tế tạo ra hàng hóa và dịch vụ một cách liên tục nhưng phải dựa trên việc sử dụng hợp lý nhu cầu hiện tại để bảo vệ tài nguyên môi trường và bảo vệ nguồn sinh thái. Kết hợp với việc phát triển xã hội phải đạt được sự công bằng và bền vững trong phân phối, cung cấp đầy đủ các dịch vụ.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Lợi Nhuận Bền Vững Trong Bối Cảnh CSR

Khi nói đến lợi nhuận, nhiều người thường chỉ tập trung vào mặt lượng mà bỏ qua các yếu tố khác, đặc biệt là tính bền vững của lợi nhuận. Việc sử dụng các thủ thuật để tăng thu nhập bất thường có thể mang lại lợi nhuận tăng trong ngắn hạn, nhưng không đảm bảo duy trì lợi nhuận được lâu dài và có thể gây ảnh hưởng đến lợi nhuận không ổn định. Do đó, cần quan tâm đến nguồn gốc của lợi nhuận để phân tích tính bền vững khi ra quyết định đầu tư. Sự tăng trưởng kinh tế cần được xem xét đồng thời với các vấn đề của môi trường và xã hội. Phát triển bền vững phải song song với hiệu quả kinh tế.

II. Thách Thức CSR Ảnh Hưởng Thế Nào Đến Hiệu Quả Tài Chính

Trong 10 năm gần đây, cuộc thi Báo cáo thường niên do Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, Báo Đầu tư và Công ty Quản lý quỹ Dragon Capital đã khuyến khích các doanh nghiệp trình bày báo cáo thường niên theo đúng chất lượng và tiêu chuẩn, trong đó báo cáo phát triển bền vững là một trong các nội dung được đánh giá cao. Trách nhiệm xã hội là một phần quan trọng trong mục tiêu hoạt động, trình bày trong báo cáo thường niên. Tại Việt Nam, trách nhiệm xã hội cũng được tiếp cận nhanh chóng và càng ngày càng được quan tâm trong cả nghiên cứu lý luận và thực nghiệm. Các nghiên cứu đã đề cập đến mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và thành quả tài chính. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu đề cập đến mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và lợi nhuận, cũng là một trong các yếu tố chất lượng của lợi nhuận thuộc về thành quả tài chính.

2.1. Nghiên Cứu Về Mối Quan Hệ Giữa CSR và Lợi Nhuận Khoảng Trống Nghiên Cứu

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và thành quả tài chính, tuy nhiên, khoảng trống nghiên cứu vẫn còn, đặc biệt là về mối liên hệ trực tiếp giữa CSR và lợi nhuận của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Việc nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng vì nó có thể giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tác động của CSR đến hiệu quả tài chính, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn.

2.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Phân Tích Mối Quan Hệ CSR và Lợi Nhuận

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích và đánh giá mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và lợi nhuận. Nghiên cứu tập trung vào việc áp dụng mối quan hệ này trong thực tiễn để các công ty niêm yết tại Việt Nam có thể triển khai được các chính sách, chiến lược, cũng như các mục tiêu ngắn, trung và dài hạn để đồng thời vừa đảm bảo mức lợi nhuận thu được mong đợi vừa kết hợp các hoạt động tham gia trách nhiệm xã hội phù hợp.

III. Phương Pháp Đánh Giá Tác Động CSR Lên Lợi Nhuận Ròng

Nghiên cứu sử dụng hai phương pháp chính. Thứ nhất, phương pháp khảo cứu tài liệu được sử dụng để khảo sát các nghiên cứu trước có liên quan đến chủ đề nghiên cứu, tác giả tiến hành khảo sát trên các cơ sở dữ liệu nghiên cứu quốc tế và các tạp chí chuyên ngành kinh tế tại Việt Nam. Thứ hai, phương pháp phân tích định lượng sử dụng mô hình tuyến tính được sử dụng nhằm đánh giá mối quan hệ giữa các biến trong mô hình nghiên cứu giữa chỉ số trách nhiệm, lợi nhuận và các biến kiểm soát khác. Dữ liệu dùng phân tích được thu thập từ các báo cáo thường niên, báo cáo trách nhiệm xã hội và báo cáo tài chính đã kiểm toán của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam.

3.1. Thu Thập và Xử Lý Dữ Liệu Báo Cáo Thường Niên và Báo Cáo Tài Chính

Việc thu thập dữ liệu từ các báo cáo thường niên và báo cáo tài chính là một bước quan trọng trong quá trình nghiên cứu. Các báo cáo này cung cấp thông tin chi tiết về các hoạt động CSR của doanh nghiệp, cũng như hiệu quả tài chính, bao gồm doanh thu, lợi nhuận ròng và các chỉ số khác. Dữ liệu sau đó sẽ được xử lý và phân tích bằng các phương pháp thống kê để xác định mối quan hệ giữa CSR và lợi nhuận.

3.2. Xây Dựng Mô Hình Nghiên Cứu Các Biến Số và KPI Đánh Giá CSR

Việc xây dựng mô hình nghiên cứu là một bước quan trọng để đánh giá mối quan hệ giữa CSR và lợi nhuận. Mô hình này bao gồm các biến số đại diện cho các khía cạnh khác nhau của CSR, như môi trường, xã hội và quản trị công ty (ESG), cũng như các KPI (Key Performance Indicator) đánh giá hiệu quả tài chính. Mô hình này cho phép các nhà nghiên cứu xác định tác động của CSR đến lợi nhuận một cách có hệ thống.

IV. Kết Quả CSR Tác Động Đến Giá Trị Cổ Đông Tại VN như thế nào

Nghiên cứu được thực hiện với mong muốn đóng góp vào việc khái quát hóa hệ thống lý thuyết và thực nghiệm mô hình liên quan đến mối quan hệ trách nhiệm xã hội và lợi nhuận. Ngoài ra, các kết quả thực nghiệm cũng hàm ý cho nhà quản trị nhận thức được lợi ích khi tham gia trách nhiệm xã hội không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng mà còn mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà cụ thể là thành quả tài chính. Như vậy, doanh nghiệp sẽ tích cực tham gia trách nhiệm xã hội góp phần phát triển bền vững cho nền kinh tế.

4.1. Thảo Luận Kết Quả Phân Tích Chi Tiết Ảnh Hưởng CSR

Phần thảo luận kết quả đi sâu vào phân tích chi tiết các kết quả đạt được, giải thích ý nghĩa của chúng trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam và so sánh với các nghiên cứu trước đây. Nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa CSR và lợi nhuận, như ngành nghề kinh doanh, quy mô doanh nghiệp và quản trị công ty. Các kết quả này cung cấp cái nhìn toàn diện về tác động của CSR đến thành quả tài chính của các công ty niêm yết tại Việt Nam.

4.2. Hàm Ý Quản Lý CSR Là Đầu Tư Chiến Lược Không Chỉ Chi Phí

Các kết quả nghiên cứu có hàm ý quản lý quan trọng cho các doanh nghiệp. CSR không nên được xem là một khoản chi phí, mà là một khoản đầu tư chiến lược có thể mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và cộng đồng. Các doanh nghiệp nên tích cực tham gia vào các hoạt động CSR phù hợp với giá trị và mục tiêu kinh doanh của mình. Điều này có thể giúp cải thiện hiệu quả tài chính, nâng cao uy tín thương hiệu và tạo ra giá trị bền vững cho tất cả các bên liên quan.

V. Hạn Chế Giải Pháp Hướng Nghiên Cứu CSR và Lợi Nhuận

Nghiên cứu được sắp xếp theo kết cấu năm chương. Chương 1 tổng kết các nghiên cứu có liên quan trước đây để thiết lập giả thuyết và mô hình nghiên cứu. Chương 2 tổng quan về cơ sở lý thuyết, bắt đầu bằng cơ sở lý thuyết về trách nhiệm xã hội và tiếp tục bằng cơ sở lý thuyết về lợi nhuận và các thuộc tính đại diện cho chất lượng lợi nhuận. Chương 3 trình bày trình tự của quá trình nghiên cứu để trả lời các câu hỏi nghiên cứu cũng như mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Chương 4 trình bày kết quả nghiên cứu mối quan hệ giữa chỉ số trách nhiệm xã hội và lợi nhuận, và Chương 5 trình bày kết luận và đưa ra các hàm ý, khuyến khích đồng thời cũng nêu những hạn chế và các đề xuất định hướng cho các nghiên cứu thuộc chủ đề này trong tương lai.

5.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu Dữ Liệu Thứ Cấp và Khả Năng Tổng Quát Hóa

Nghiên cứu có một số hạn chế cần được xem xét. Thứ nhất, nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp, có thể không phản ánh đầy đủ các hoạt động CSR của doanh nghiệp. Thứ hai, kết quả nghiên cứu có thể không thể tổng quát hóa cho tất cả các công ty niêm yết tại Việt Nam, do sự khác biệt về quy mô, ngành nghề kinh doanh và quản trị công ty. Các nghiên cứu trong tương lai nên sử dụng dữ liệu sơ cấp và mở rộng phạm vi nghiên cứu để khắc phục những hạn chế này.

5.2. Đề Xuất Nghiên Cứu Tương Lai Tác Động Dài Hạn và ESG

Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc đánh giá tác động dài hạn của CSR đến lợi nhuận và các khía cạnh khác của hiệu quả tài chính. Nghiên cứu cũng có thể xem xét tác động của các yếu tố ESG (Environmental, Social, and Governance) khác nhau đến lợi nhuận. Ngoài ra, nghiên cứu cũng có thể so sánh tác động của CSR đến lợi nhuận giữa các ngành nghề kinh doanh khác nhau.

VI. Bí Quyết CSR Tối Ưu Hóa Lợi Nhuận Giá Trị Bền Vững

Để tối ưu hóa lợi nhuận và xây dựng giá trị bền vững, các doanh nghiệp cần tích hợp CSR vào chiến lược kinh doanh cốt lõi. Điều này đòi hỏi sự cam kết từ ban lãnh đạo, sự tham gia của tất cả các bên liên quan và việc đo lường và báo cáo hiệu quả các hoạt động CSR một cách minh bạch. Các doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với cộng đồng và bảo vệ môi trường.

6.1. Hướng Dẫn Thực Hành Xây Dựng Chiến Lược CSR Hiệu Quả

Để xây dựng chiến lược CSR hiệu quả, các doanh nghiệp cần bắt đầu bằng việc xác định các vấn đề xã hội và môi trường quan trọng nhất đối với hoạt động kinh doanh của mình. Sau đó, các doanh nghiệp cần đặt ra các mục tiêu CSR cụ thể, đo lường được, có thể đạt được, phù hợp và có thời hạn (SMART). Các doanh nghiệp cũng cần phát triển các chương trình và hoạt động CSR phù hợp với mục tiêu của mình và đo lường và báo cáo hiệu quả của các chương trình này một cách thường xuyên.

6.2. Báo Cáo Phát Triển Bền Vững Minh Bạch Trách Nhiệm Giải Trình

Báo cáo phát triển bền vững là một công cụ quan trọng để các doanh nghiệp minh bạch hóa các hoạt động CSR của mình và giải trình với các bên liên quan. Báo cáo này nên bao gồm thông tin về các mục tiêu CSR của doanh nghiệp, các chương trình và hoạt động CSR đã thực hiện, và kết quả đạt được. Báo cáo cũng nên tuân thủ các tiêu chuẩn báo cáo quốc tế, như GRI (Global Reporting Initiative) hoặc SASB (Sustainability Accounting Standards Board).

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế bền vững toàn cầu, mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội (CSR) và lợi nhuận doanh nghiệp ngày càng được quan tâm sâu sắc. Tại Việt Nam, từ năm 2014 đến 2017, các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán đã bắt đầu chú trọng hơn đến việc công bố báo cáo trách nhiệm xã hội như một phần trong chiến lược phát triển bền vững. Theo ước tính, trong số 109 công ty niêm yết được khảo sát, nhóm công bố báo cáo CSR chiếm tỷ lệ đáng kể, phản ánh sự gia tăng nhận thức về vai trò của CSR trong việc nâng cao hiệu quả tài chính.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc phân tích mối quan hệ giữa chỉ số trách nhiệm xã hội và lợi nhuận của các công ty niêm yết tại Việt Nam, nhằm làm rõ liệu CSR có tác động tích cực đến tính bền vững của lợi nhuận hay không. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là đánh giá mối quan hệ này thông qua các chỉ số lợi nhuận kế toán, khoản trích trước và dòng tiền, đồng thời đề xuất các chính sách phù hợp để doanh nghiệp vừa đảm bảo lợi nhuận vừa thực hiện trách nhiệm xã hội hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 109 công ty niêm yết trên các sàn chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2014-2017, phân loại thành hai nhóm: có công bố báo cáo CSR và không công bố. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của CSR đến lợi nhuận, góp phần hỗ trợ nhà quản trị doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững, đồng thời đóng góp vào hệ thống lý thuyết về mối quan hệ giữa CSR và thành quả tài chính tại thị trường Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bốn lý thuyết chính để phân tích mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và lợi nhuận:

• Lý thuyết cổ đông (Shareholder Theory): Nhấn mạnh vai trò tối đa hóa lợi ích cổ đông, cho rằng doanh nghiệp chỉ cần tập trung vào lợi nhuận mà không bắt buộc phải thực hiện CSR (Friedman, 1970).

• Lý thuyết đại diện (Agency Theory): Tập trung vào xung đột lợi ích giữa cổ đông và nhà quản lý, trong đó nhà quản lý có thể ưu tiên lợi ích ngắn hạn, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào CSR (Jensen & Meckling, 1976).

• Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder Theory): Đề cao vai trò của các bên liên quan như khách hàng, người lao động, cộng đồng và chính phủ trong việc thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện CSR để duy trì và phát triển bền vững (Freeman, 1984).

• Lý thuyết hợp quy (Legitimacy Theory): Nhấn mạnh việc doanh nghiệp cần công bố thông tin CSR để đáp ứng kỳ vọng xã hội, duy trì sự hợp pháp và uy tín trên thị trường (Suchman, 1995).

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) với bốn thành phần chính là môi trường, người lao động, cộng đồng và sản phẩm; lợi nhuận được đo lường qua ba chỉ tiêu: lợi nhuận kế toán (EARN), khoản trích trước (ACCR) và dòng tiền (CF); cùng các biến kiểm soát như quy mô công ty, ngành nghề và đòn bẩy tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo thường niên và báo cáo phát triển bền vững của 109 công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2014-2017. Mẫu nghiên cứu được phân loại thành hai nhóm: công ty có công bố báo cáo CSR và không công bố.

Phương pháp phân tích định lượng sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính đa biến để đánh giá mối quan hệ giữa chỉ số CSR và các chỉ tiêu lợi nhuận, đồng thời kiểm soát các biến ngành, quy mô và đòn bẩy tài chính. Các mô hình hồi quy bao gồm Pooled OLS, mô hình tác động cố định (FEM) và mô hình tác động ngẫu nhiên (REM). Kiểm định đa cộng tuyến, kiểm định t-test và kiểm định Hausman được áp dụng để đảm bảo tính chính xác và phù hợp của mô hình.

Quy trình thu thập dữ liệu gồm: xác định các tiêu chí CSR dựa trên 19 chỉ tiêu liên quan đến môi trường, người lao động, cộng đồng và sản phẩm; chấm điểm dựa trên nội dung báo cáo; tính toán các chỉ tiêu lợi nhuận theo công thức chuẩn; và phân tích thống kê mô tả, ma trận tương quan trước khi thực hiện hồi quy.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ tích cực giữa CSR và lợi nhuận kế toán (EARN): Kết quả hồi quy cho thấy chỉ số CSR tổng thể có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến lợi nhuận kế toán với hệ số tương quan dương, thể hiện rằng các công ty thực hiện tốt trách nhiệm xã hội thường có lợi nhuận bền vững hơn. Trung bình, các công ty có báo cáo CSR đạt mức lợi nhuận cao hơn khoảng 12% so với nhóm không công bố.

2. Ảnh hưởng khác biệt của các thành phần CSR: Trong bốn yếu tố CSR, trách nhiệm với người lao động và cộng đồng có tác động tích cực rõ rệt đến lợi nhuận, với mức tăng lợi nhuận trung bình lần lượt là 15% và 10%. Ngược lại, trách nhiệm với môi trường và sản phẩm có mức độ ảnh hưởng thấp hơn và không đồng đều giữa các ngành.

3. Tính bền vững của lợi nhuận qua các chỉ tiêu ACCR và CF: Mối quan hệ giữa CSR và khoản trích trước (ACCR) cũng cho thấy xu hướng tích cực, giúp giảm thiểu các khoản trích trước không hợp lý, từ đó nâng cao chất lượng lợi nhuận. Dòng tiền (CF) phản ánh sự ổn định tài chính cũng có xu hướng tăng nhẹ ở các công ty có CSR tốt, mặc dù mức độ ý nghĩa thấp hơn.

4. Ảnh hưởng của biến kiểm soát: Quy mô công ty và ngành tài chính, bất động sản có tác động tích cực đến lợi nhuận và mức độ thực hiện CSR. Đòn bẩy tài chính có mối quan hệ phức tạp, với xu hướng đòn bẩy cao làm giảm mức độ đầu tư vào CSR nhưng không ảnh hưởng rõ ràng đến lợi nhuận bền vững.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của mối quan hệ tích cực giữa CSR và lợi nhuận có thể giải thích bởi việc thực hiện CSR giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, thương hiệu và sự tin tưởng từ khách hàng, nhà đầu tư cũng như các bên liên quan khác. Điều này phù hợp với lý thuyết các bên liên quan và lý thuyết hợp quy, khi doanh nghiệp đáp ứng kỳ vọng xã hội sẽ nhận được sự ủng hộ lâu dài, từ đó cải thiện hiệu quả tài chính.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả này đồng thuận với nhóm nghiên cứu cho rằng CSR và thành quả tài chính có mối quan hệ thuận chiều tích cực. Tuy nhiên, sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng của từng thành phần CSR phản ánh đặc thù của thị trường Việt Nam, nơi mà trách nhiệm với người lao động và cộng đồng được chú trọng hơn so với môi trường và sản phẩm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố CSR đến lợi nhuận, cùng bảng hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa thống kê. Ngoài ra, biểu đồ phân phối lợi nhuận giữa hai nhóm công ty có và không công bố CSR cũng minh họa rõ sự khác biệt về hiệu quả tài chính.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công bố và minh bạch báo cáo CSR: Doanh nghiệp cần chủ động công bố báo cáo trách nhiệm xã hội theo chuẩn mực quốc tế, nhằm nâng cao uy tín và thu hút đầu tư. Mục tiêu đạt 100% công ty niêm yết có báo cáo CSR trong vòng 3 năm tới, do Ban lãnh đạo doanh nghiệp phối hợp với phòng truyền thông thực hiện.

2. Ưu tiên đầu tư vào các hoạt động CSR liên quan đến người lao động và cộng đồng: Các chương trình đào tạo, phúc lợi và hỗ trợ cộng đồng nên được tăng cường để tạo động lực làm việc và nâng cao hình ảnh doanh nghiệp. Kế hoạch triển khai trong 1-2 năm, do phòng nhân sự và phòng CSR phối hợp thực hiện.

3. Xây dựng chính sách CSR phù hợp với đặc thù ngành: Đặc biệt với các ngành sản xuất và khai khoáng, cần chú trọng trách nhiệm môi trường để giảm thiểu rủi ro pháp lý và nâng cao hiệu quả kinh tế. Đề xuất xây dựng khung chính sách trong 6 tháng, do ban quản lý ngành và phòng pháp chế phối hợp.

4. Tăng cường giám sát và đánh giá hiệu quả CSR: Thiết lập hệ thống đánh giá định kỳ để đo lường tác động của CSR đến lợi nhuận và phát triển bền vững, giúp điều chỉnh chiến lược kịp thời. Thực hiện hàng năm, do bộ phận kiểm toán nội bộ và phòng CSR đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ vai trò của CSR trong việc nâng cao lợi nhuận bền vững, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp với yêu cầu xã hội và thị trường.

2. Nhà đầu tư và cổ đông: Cung cấp thông tin tham khảo về mối quan hệ giữa CSR và hiệu quả tài chính, hỗ trợ quyết định đầu tư dựa trên các chỉ số bền vững.

3. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Hỗ trợ xây dựng các chính sách thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội, góp phần phát triển kinh tế bền vững quốc gia.

4. Nhà nghiên cứu và học viên: Là tài liệu tham khảo quý giá trong lĩnh vực kế toán, quản trị doanh nghiệp và phát triển bền vững, cung cấp cơ sở lý thuyết và thực nghiệm về CSR và lợi nhuận.

Câu hỏi thường gặp

1. CSR là gì và tại sao nó quan trọng đối với doanh nghiệp?
   CSR là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, bao gồm các hoạt động nhằm cân bằng lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường. Nó giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, thu hút khách hàng và nhà đầu tư, từ đó cải thiện lợi nhuận bền vững.

2. Lợi nhuận bền vững được đo lường như thế nào trong nghiên cứu này?
   Lợi nhuận bền vững được đo qua ba chỉ tiêu: lợi nhuận kế toán (EARN), khoản trích trước (ACCR) và dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (CF), phản ánh tính ổn định và chất lượng lợi nhuận qua thời gian.

3. Các yếu tố CSR nào ảnh hưởng mạnh nhất đến lợi nhuận?
   Trách nhiệm với người lao động và cộng đồng có ảnh hưởng tích cực rõ rệt đến lợi nhuận, trong khi trách nhiệm với môi trường và sản phẩm có tác động thấp hơn, phản ánh đặc thù thị trường Việt Nam.

4. Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn là gì?
   Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng với mô hình hồi quy đa biến trên dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính và báo cáo CSR của 109 công ty niêm yết trong giai đoạn 2014-2017.

5. Làm thế nào doanh nghiệp có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này?
   Doanh nghiệp nên tăng cường công bố báo cáo CSR, ưu tiên các hoạt động liên quan đến người lao động và cộng đồng, xây dựng chính sách CSR phù hợp ngành và thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả để nâng cao lợi nhuận bền vững.

Kết luận

• Nghiên cứu xác nhận mối quan hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê giữa trách nhiệm xã hội và lợi nhuận bền vững của các công ty niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn 2014-2017.
• Trách nhiệm với người lao động và cộng đồng là hai yếu tố CSR có ảnh hưởng mạnh nhất đến lợi nhuận.
• Các biến kiểm soát như quy mô công ty và ngành nghề đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ này.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của CSR trong chiến lược phát triển bền vững và nâng cao chất lượng lợi nhuận doanh nghiệp.
• Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tăng cường thực hiện CSR, đồng thời khuyến khích các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi và chiều sâu phân tích.

Nhà quản trị và các bên liên quan được khuyến khích áp dụng các kết quả và đề xuất trong nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững doanh nghiệp trong tương lai.