Nghiên Cứu Hoàn Thiện Quản Lý Chất Lượng Xây Dựng Công Trình Đường Bộ Khu Vực Phía Bắc

• Tác giả: Đoàn Thanh Kỳ
• Người hướng dẫn: PGS.TS Phạm Văn Vạng
• Trường học: Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải
• Chuyên ngành: Quản Lý Xây Dựng
• Đề tài: Nghiên Cứu Hoàn Thiện Quản Lý Chất Lượng Xây Dựng Công Trình Đường Bộ Khu Vực Phía Bắc
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến công tác QLCL trong lĩnh vực xây dựng
• 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng phản ánh vai trò quản lý và giám sát nhà nước
• 1.3. Yếu tố ảnh hưởng phản ánh vai trò chuỗi cung ứng xây dựng
• 1.4. Yếu tố ảnh hưởng phản ánh vai trò của các chủ thể tham gia trực tiếp dự án xây dựng
• 1.5. Yếu tố ảnh hưởng phản ánh vai trò điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội địa phương
• 1.6. Nghiên cứu các giải pháp hoàn thiện, nâng cao công tác QLCL trong lĩnh vực xây dựng công trình
• 1.7. Hệ thống văn bản pháp lý và cơ chế chính sách về chất lượng, QLCLXD công trình dưới góc độ QLNN
• 1.8. Tại Việt Nam
• 1.9. Quy định quốc tế
• 1.10. Tổng quan về vùng nghiên cứu
• 1.11. Tổng hợp nghiên cứu tổng quan và xác định khoảng trống nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.1. Chất lượng và quản lý chất lượng. Chất lượng xây dựng công trình đường bộ
• 2.2. Quản lý chất lượng. Quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ
• 2.3. Các bên tham gia quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ
• 2.4. Nội dung quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ
• 2.5. Đặc điểm dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ
• 2.6. Hệ thống quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ
• 2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chất lượng xây dựng
• 2.8. Vai trò nhà nước
• 2.9. Năng lực và văn hóa chất lượng của các tổ chức xây dựng
• 2.10. Năng lực chuỗi cung ứng xây dựng
• 2.11. Các điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội địa phương
• 2.12. Kinh nghiệm về quản lý chất lượng xây dựng công trình ở các nước và bài học cho Việt Nam
• 2.13. Kinh nghiệm của các nước. Bài học cho Việt Nam
• 2.14. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Khung nghiên cứu của luận án. Hướng tiếp cận và các bước nghiên cứu
• 3.2. Thiết kế nghiên cứu định tính
• 3.3. Các bước nghiên cứu định tính
• 3.4. Dữ liệu miêu tả về mẫu chuyên gia
• 3.5. Kỹ thuật phân tích dữ liệu. Thiết kế nghiên cứu định lượng
• 3.6. Phát triển thang đo
• 3.7. Kích thức mẫu và thủ tục thu thập dữ liệu
• 3.8. Kỹ thuật phân tích số liệu
• 3.9. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đánh giá công tác quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ khu vực phía Bắc
• 4.2. Kết quả đạt được
• 4.3. Kết quả phỏng vấn chuyên gia về các tồn tại trong quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ khu vực phía Bắc
• 4.3.1. Tồn tại trong công tác QLCL vật liệu, sản phẩm, cấu kiện, máy móc thiết bị sử dụng cho công trình xây dựng
• 4.3.2. Tồn tại trong công tác QLCL xây dựng của nhà thầu trong quá trình thi công xây dựng công trình
• 4.3.3. Tồn tại trong công tác QLCL giám sát, kiểm tra và nghiệm thu xây dựng của chủ đầu tư
• 4.3.4. Tồn tại trong công tác quản lý chất lượng giám sát tác giả của nhà thầu thiết kế
• 4.3.5. Tồn tại trong công tác quản lý chất lượng thí nghiệm đối chứng, thí nghiệm thử tải và kiểm định xây dựng công trình
• 4.3.6. Tồn tại trong công tác QLCL nghiệm thu
• 4.3.7. Tồn tại trong công tác QLCL lập, lưu trữ hồ sơ hoàn thành xây dựng và bàn giao công trình đường bộ
• 4.3.8. Tồn tại trong công tác QLCL tổ chức thực hiện quản lý, giám sát của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền
• 4.3.9. Tồn tại trong công tác quản lý tiến độ thi công xây dựng
• 4.3.10. Tồn tại trong công tác quản lý chi phí, giá thành thi công xây dựng
• 4.3.11. Tồn tại trong công tác quản lý an toàn lao động, bảo vệ môi trường trong thi công xây dựng
• 4.4. Kết quả phỏng vấn chuyên gia về thách thức, khó khăn đối với quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ khu vực phía Bắc
• 4.4.1. Thách thức, khó khăn liên quan đến hệ thống văn bản pháp lý
• 4.4.2. Thách thức, khó khăn liên quan đến công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nhà nước
• 4.4.3. Thách thức, khó khăn liên quan đến chuỗi cung ứng
• 4.4.4. Thách thức, khó khăn liên quan đến năng lực và văn hóa chất lượng của chủ đầu tư và Ban quản lý dự án
• 4.4.5. Thách thức, khó khăn liên quan đến năng lực và văn hóa chất lượng của Nhà thầu
• 4.4.6. Thách thức, khó khăn liên quan đến năng lực và văn hóa chất lượng của các đơn vị tư vấn
• 4.4.7. Thách thức, khó khăn liên quan đến điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội của địa phương
• 4.5. Đánh giá mức độ quan trọng tương đối của các thách thức, khó khăn đối với công tác quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ ở khu vực phía Bắc
• 4.6. Kết quả phân tích, kiểm định mô hình yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ khu vực phía Bắc
• 4.6.1. Đánh giá các mô hình đo lường kết quả
• 4.6.2. Đánh giá các mô hình đo lường nguyên nhân (MTDP và QLCLXD)
• 4.6.3. Đánh giá mô hình cấu trúc
• 4.7. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.7.1. Năng lực chuỗi cung ứng (CCU)
• 4.7.2. Năng lực và văn hóa chất lượng của đơn vị tư vấn (TV), chủ đầu tư (CĐT) và nhà thầu (NT)
• 4.7.3. Năng lực thanh tra - kiểm tra - giám sát của cơ quan QLNN và chất lượng hệ thống văn bản pháp lý, quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan
• 4.7.4. Đặc điểm điều kiện môi trường kinh tế - xã hội - chính trị của địa phương
• 4.8. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ khu vực phía Bắc
• 4.8.1. Quy định của pháp luật
• 4.8.2. Chuyển đổi số trong lĩnh vực QLCL công trình đường bộ
• 4.8.3. Văn hoá và năng lực của chủ đầu tư, tư vấn và doanh nghiệp xây dựng
• 4.8.4. Giải pháp quản lý chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp Xây dựng Việt Nam
• 4.8.5. Yếu tố địa phương
• 4.9. Kết luận Chương 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Quản Lý Chất Lượng Xây Dựng Đường Bộ

Nghiên cứu quản lý chất lượng công trình đường bộ là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn, hiệu quả và tuổi thọ của các dự án giao thông. Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh vai trò của hạ tầng đường bộ trong phát triển kinh tế - xã hội, coi đây là một trong ba khâu đột phá chiến lược. So với miền Trung và Nam, miền Bắc đã đạt nhiều thành tựu trong đầu tư hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại các vấn đề như chậm tiến độ, vượt dự toán, và chất lượng kém ở một số hạng mục, gây bức xúc dư luận. Do đó, cần có những nghiên cứu khoa học để đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng đường bộ.

1.1. Tầm quan trọng của quản lý chất lượng công trình giao thông

Quản lý chất lượng hiệu quả giúp đảm bảo an toàn giao thông đường bộ, giảm thiểu rủi ro tai nạn và bảo vệ người tham gia giao thông. Nó cũng góp phần kéo dài tuổi thọ công trình đường bộ, giảm chi phí bảo trì và sửa chữa trong dài hạn. Ngoài ra, quản lý chất lượng tốt còn nâng cao hiệu quả đầu tư, đảm bảo công trình đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu sử dụng.

1.2. Thực trạng chất lượng xây dựng đường bộ khu vực phía Bắc

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ, vẫn còn tồn tại các vấn đề về chất lượng ở một số dự án. Các hư hỏng thường gặp bao gồm lún, nứt, trượt trồi, và vệt hằn bánh xe. Những vấn đề này không chỉ gây mất an toàn mà còn ảnh hưởng đến uy tín của ngành giao thông. Cần có những giải pháp đồng bộ để khắc phục các tồn tại và nâng cao chất lượng nền đường và mặt đường.

II. Vấn Đề Thách Thức Quản Lý Chất Lượng Đường Bộ Hiện Nay

Thực tế cho thấy, việc quản lý chất lượng xây dựng vẫn còn nhiều bất cập. Các vấn đề như thiếu sót trong kiểm soát chất lượng công trình đường bộ, năng lực hạn chế của nhà thầu, và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các bên liên quan là những thách thức lớn. Ngoài ra, các yếu tố khách quan như điều kiện địa chất phức tạp, biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công trình. Việc giải quyết những thách thức này đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống, từ cơ quan quản lý nhà nước đến các chủ thể tham gia dự án.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình đường bộ

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng bê tông nhựa, vật liệu xây dựng đường bộ, từ khâu thiết kế, thi công đến giám sát và nghiệm thu. Sự thiếu đồng bộ trong quy trình quản lý, thiếu kiểm soát chặt chẽ chất lượng vật liệu đầu vào, và năng lực hạn chế của đội ngũ kỹ thuật là những nguyên nhân chính dẫn đến các sai sót. Ngoài ra, yếu tố thời tiết, địa hình cũng tác động không nhỏ đến quá trình thi công và chất lượng công trình.

2.2. Thiếu sót trong quy trình kiểm soát chất lượng công trình

Quy trình kiểm soát chất lượng công trình đường bộ hiện nay còn nhiều kẽ hở, dẫn đến việc khó phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót. Việc kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục, và thiếu sự phối hợp giữa các bên liên quan. Ngoài ra, việc áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng công trình đường bộ còn chưa nghiêm ngặt, dẫn đến việc chất lượng công trình không đạt yêu cầu.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Quản Lý Chất Lượng Xây Dựng

Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp cả định tính và định lượng để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn chuyên gia, thu thập thông tin từ các báo cáo, tài liệu liên quan. Nghiên cứu định lượng sử dụng khảo sát, phân tích thống kê để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý chất lượng dự án xây dựng đường bộ. Phương pháp này giúp đảm bảo tính khách quan, toàn diện và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

3.1. Nghiên cứu định tính Phỏng vấn chuyên gia và phân tích tài liệu

Phỏng vấn chuyên gia là phương pháp quan trọng để thu thập thông tin, kinh nghiệm từ những người có chuyên môn sâu trong lĩnh vực xây dựng đường bộ. Các chuyên gia được lựa chọn từ các cơ quan quản lý nhà nước, chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát. Phân tích tài liệu giúp hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp lý và thực tiễn về quản lý chất lượng công trình.

3.2. Nghiên cứu định lượng Khảo sát và phân tích thống kê

Khảo sát được thực hiện trên quy mô lớn, với đối tượng là các kỹ sư, cán bộ quản lý, công nhân tham gia vào các dự án xây dựng đường bộ. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng các phương pháp thống kê như phân tích hồi quy, phân tích phương sai để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến chất lượng công trình.

3.3. Mô hình nghiên cứu và các biến số đánh giá

Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên cơ sở lý thuyết và kết quả nghiên cứu định tính. Các biến số được lựa chọn để đánh giá bao gồm năng lực nhà thầu, năng lực tư vấn, năng lực quản lý dự án, chất lượng vật liệu, điều kiện thi công, và sự tuân thủ quy trình. Mô hình này giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quản lý chất lượng xây dựng.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thảo Luận Quản Lý Chất Lượng Đường Bộ

Kết quả nghiên cứu cho thấy, năng lực của nhà thầu, tư vấn giám sát, và chủ đầu tư là những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quản lý chất lượng công trình đường bộ. Ngoài ra, chất lượng vật liệu, điều kiện thi công, và sự tuân thủ quy trình cũng đóng vai trò quan trọng. Các giải pháp đề xuất tập trung vào việc nâng cao năng lực của các chủ thể tham gia dự án, tăng cường kiểm soát chất lượng vật liệu, và cải thiện quy trình quản lý.

4.1. Đánh giá thực trạng quản lý chất lượng xây dựng đường bộ

Thực trạng quản lý chất lượng xây dựng đường bộ khu vực phía Bắc còn nhiều hạn chế. Các vấn đề như thiếu kiểm soát chất lượng vật liệu, năng lực hạn chế của nhà thầu, và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các bên liên quan là những thách thức lớn. Cần có những giải pháp đồng bộ để khắc phục các tồn tại và nâng cao chất lượng công trình.

4.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình

Năng lực của nhà thầu, tư vấn giám sát, và chủ đầu tư là những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quản lý chất lượng công trình đường bộ. Ngoài ra, chất lượng vật liệu, điều kiện thi công, và sự tuân thủ quy trình cũng đóng vai trò quan trọng. Các yếu tố này tác động lẫn nhau, tạo thành một hệ thống phức tạp ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng.

V. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Chất Lượng Xây Dựng Đường Bộ

Để hoàn thiện quản lý chất lượng xây dựng công trình đường bộ, cần có những giải pháp đồng bộ, từ việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý đến việc nâng cao năng lực của các chủ thể tham gia dự án. Việc áp dụng công nghệ mới, tăng cường kiểm soát chất lượng vật liệu, và cải thiện quy trình quản lý cũng đóng vai trò quan trọng. Các giải pháp này cần được thực hiện một cách đồng bộ, liên tục để đảm bảo chất lượng công trình.

5.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật

Hệ thống văn bản pháp lý và tiêu chuẩn nghiệm thu công trình đường bộ cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tế. Các quy định cần rõ ràng, cụ thể, và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức của các chủ thể tham gia dự án.

5.2. Nâng cao năng lực của các chủ thể tham gia dự án

Cần có những chương trình đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực của các kỹ sư, cán bộ quản lý, công nhân tham gia vào các dự án xây dựng đường bộ. Các chương trình này cần tập trung vào việc trang bị kiến thức, kỹ năng về quản lý chất lượng, an toàn lao động, và công nghệ mới.

5.3. Tăng cường kiểm soát chất lượng vật liệu và thi công

Cần có những quy định chặt chẽ về kiểm soát chất lượng vật liệu xây dựng đường bộ, từ khâu sản xuất đến khâu sử dụng. Việc kiểm tra, thí nghiệm cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, và có sự giám sát của các cơ quan chức năng. Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình thi công để đảm bảo tuân thủ đúng quy trình, kỹ thuật.

VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Tương Lai Quản Lý Chất Lượng Đường Bộ

Việc áp dụng các giải pháp hoàn thiện quản lý chất lượng xây dựng sẽ giúp nâng cao chất lượng công trình đường bộ, giảm chi phí bảo trì, và kéo dài tuổi thọ công trình. Trong tương lai, việc ứng dụng công nghệ mới, như BIM, AI, và IoT, sẽ giúp tự động hóa quy trình quản lý, nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Ngoài ra, việc xây dựng văn hóa chất lượng trong các tổ chức xây dựng cũng đóng vai trò quan trọng.

6.1. Ứng dụng công nghệ mới trong quản lý chất lượng

Việc ứng dụng công nghệ BIM (Building Information Modeling) giúp tạo ra mô hình 3D của công trình, giúp các bên liên quan dễ dàng hình dung, kiểm tra, và phối hợp. Công nghệ AI (Artificial Intelligence) giúp phân tích dữ liệu, dự đoán rủi ro, và đưa ra quyết định chính xác. Công nghệ IoT (Internet of Things) giúp thu thập dữ liệu từ các cảm biến, giúp theo dõi, giám sát quá trình thi công và chất lượng công trình.

6.2. Xây dựng văn hóa chất lượng trong tổ chức xây dựng

Văn hóa chất lượng là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng công trình trong dài hạn. Cần xây dựng ý thức trách nhiệm, tinh thần tự giác, và sự cam kết của tất cả các thành viên trong tổ chức. Ngoài ra, cần tạo ra môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới, và học hỏi liên tục.